سید محمد طباطبایی

سید محمد طباطبایی

مدرک تحصیلی: دانشیار گروه روابط بین الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۵۴ مورد.
۱.

ابعاد ارتباطی مناسک در جهان معاصر: فراگرد ارتباطی در راهپیمایی اربعین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال بیست و چهارم بهار ۱۴۰۲شماره ۶۱ 7 - 32

کلید واژه ها: راهپیمایی اربعین ارتباطات ابعاد ارتباطی مدل ارتباطی دوره ارتباطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 864 تعداد دانلود : 625
مناسک راهپیمایی اربعین یکی از بزرگترین گردهمایی های مذهبی جهان است که سالانه میلیون ها نفر با ملیت های مختلف و از گروه های اجتماعی متفاوت در آن مشارکت دارند. این راهپیمایی از نظر جریان ارتباطی، رسانه ای و آیینی برای پژوهشگران حوزه دین و ارتباطات حائز اهمیت است. هدف از انجام این پژوهش شناسایی ابعاد ارتباطی راهپیمایی اربعین بوده و تلاش شده با بهره مندی از روش کیفی، نظریه مبنایی و انجام مصاحبه عمیق با متخصصان، طی فرآیندهای مختلف کدگذاری با نرم افزار مکس کیودا، مولفه های حوزه پژوهش استخراج شود. یافته های پژوهش نشان داد؛ ارتباطات در راهپیمایی دارای " ابعاد درونی و بیرونی" می باشد. "ارتباطات سنتی" که بیشتر به صورت میان فردی و بر اساس عقاید شکل گرفته وجه غالب ارتباطات در این راهپیمایی است. بعد بیرونی ارتباطات، دارای جنبه های متعدد "ارتباطات جمعی" است که خود به دو دسته از "ارتباطات رسمی" و "ارتباطات غیررسمی" تقسیم می شود. در ارتباطات رسمی، مانند گزارش های خبری رادیو، تلویزیون و مطبوعات از ابعاد مختلف راهپیمایی، معمولا تلاش شده بعد دینی و همبستگی مردمی راهپیمایی برجسته و تبلیغ شود. فضای راهپیمایی اربعین مملو از گفتگوهاست. "ارتباط کلامی" موجود فراتر از یک ارتباط ساده و ارتباطات در راهپیمایی اربعین دارای لایه ها و دوره های متعدد است. در این راستا مدل ارتباطی راهپیمایی اربعین مدل مراوده ای-تعاملی شناخته شده است.
۲.

کارکردهای فلسفه اسلامی در استنباط معارف دینی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: نسیم خرد سال ۹ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۶) 113 - 130

کلید واژه ها: کارکردهای فلسفه اسلامی استباط معارف دینی فلسفه و علوم انسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 596 تعداد دانلود : 793
فقها همواره علومی را مقدمه و نیاز اجتهاد در فقه دانسته اند. نیاز به علوم مقدماتی برای استنباط نظر دین، در سایر بخش های معارفی دین نیز وجود دارد. فلسفه اسلامی یکی از علومی است که در اجتهاد و تفقّه در دو حوزه اعتقادات و آموزه های دینی مرتبط با علوم انسانی روز دارای جایگاه مهم و کارکردهای متعدد است. مباحث و یافته های فلسفه اسلامی به خصوص در بعضی بخش های آن از جمله مباحث خداشناسی، نحوه و کیفیت صدور و ربط عالم با خدا، معادشناسی و انسان شناسی، در استنباط صحیح و عمیق در این دو حوزه استنباطیِ تعالیم دین کارکردهای متعددی دارد. تبیین این کارکردها علاوه بر آنکه اهمیت و ارزش پرداختن به علم فلسفه اسلامی را آشکارتر می کند و پاسخ محکمی به مخالفان این علم است، آگاهی و شناخت ما از نحوه بهره برداری گسترده تر از فلسفه اسلامی در عرصه استنباط معارف دین را بیشتر می کند. نگارنده در این نوشتار به آثار فلاسفه مسلمان معاصر و همچنین آیات و روایات رجوع کرده و ضمن بیان برخی مشترکات فلسفه اسلامی و معارف دین، چهار کارکرد فلسفه اسلامی را در اجتهاد و استنباط معارف دین تبیین کرده است.
۳.

قدرت نرم جبهه مقاومت: واکاوی قدرت رسانه ای راهپیمایی اربعین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قدرت نرم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲۹ 233-257

کلید واژه ها: مقاومت راهپیمایی اربعین رسانه ارتباطات کارکردهای رسانه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 792 تعداد دانلود : 253
راهپیمایی اربعین یکی از بزرگترین حرکت های معنوی جهانی محسوب می شود که از آن به عنوان قدرت جبهه مقاومت یاد می شود. این پژوهش به دنبال شناسایی کارکردهای رسانه ای راهپیمایی اربعین می باشد بنابراین به دنبال واکاوی و کشف موضوع مورد مطالعه است و چارچوب نظری مشخصی ندارد و یافته های آن بر اساس داده های جمع آوری شده، تنظیم شده که با استفاده از روش نظریه مبنایی(گراندد تئوری) و انجام مصاحبه با خبرگان، طی فرآیند کدگذاری باز، محوری و انتخابی، مولفه ها استخراج و ارائه گردیده است. برای کدگذاری، تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارMAXQDA 2020 استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد؛ کارکردهای متفاوتی در راهپیمایی اربعین وجود دارد. راهپیمایی اربعین دارای کارکردهای رسانه ای "آموزش"، "راهنمایی"، "رهبری"، "نظارت بر محیط"، "همبستگی اجتماعی"، "انتقال میراث فرهنگی واجتماعی"، "سرگرمی"، "کاهش بحران ها" و "ایجاد جایگاه اجتماعی" می باشد. کارکرد های اطلاع رسانی، آگاهی بخشی، ایجاد همبستگی اجتماعی و آموزش دینی در ارتباط با ارتباطات میان فردی و ارتباطات جمعی رسمی و کارکرد های اطلاع رسانی، آگاهی بخشی، انتقادی و حتی در بعضی مواردی سرگرمی در ارتباط با ارتباطات رسانه ای غیررسمی وجود دارند. این سطوح ارتباطات و کارکردهای رسانه ای راهپیمایی اربعین رابطه مستقیم با ارتباطات، قدرت رسانه ای و قدرت نرم جبهه مقاومت دارد.
۴.

سازوکارهای جهانی با منطق ژئوپولیتیکی مقابله با تامین مالی تروریسم و جایگاه جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال ۱۲ بهار ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۴۶) 733 - 756

کلید واژه ها: اف ای تی اف رژیم مقابله با تروریسم منطق ژئوپولیتیک رژیم بین المللی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 558 تعداد دانلود : 773
. مقابله با تامین مالی تروریسم اهمیت ویژه ای در سازوکارهای بین-المللی مقابله با تروریسم دارد. جمهوری اسلامی ایران هم در معرض تهدیدات جدی ناشی از تروریسم است و هم قربانی بزرگ اعمال تروریستی بوده است. از طرف دیگر اتهام به ایران در قالب حمایت از تروریسم صرفا در قالب روابط دوجانبه با معدودی قدرتهای بزرگ قرار داشته، از ماهیتی ابزاری-سیاسی برخوردار بوده و نمی تواند و نباید مانع دیپلماسی فعال ایران در زمینه مقابله با تروریسم باشد. ایران از ابتدای ظهور و فراگیر شدن تروریسم در منطقه ، نقش مهمی در مقابله با آنها و همکاری با رژیم بین المللی مقابله با تروریسم و تامین مالی آن داشته است. فعالیت های ایران در زمینه مقابله با تامین مالی تروریسم در یک دهه گذشته بویژه ذیل همکاری با گروه ویژه اقدام مالی (FATF) تعریف می گردد. رژیم مقابله ای FATF بخش مهمی از رژیم مقابله ای شورای امنیت ملل متحد است. تصویب قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم گام مهمی در جهت نهادینه ساختن مقابله با تامین مالی تروریسم از طریق سازوکارهای مبتنی بر قوانین داخلی بود. ارزیابی FATF از وضعیت ایران در ارتباط با تامین مالی تروریسم بیانگر جایگاه ایران در این خصوص چه از باب قوانین و مقررات و چه از باب فعالیت های عملیاتی میدانی می باشد. مدیریت شرایط و بهره گیری از وضعیت بسیار مناسب ایران در زمینه مقابله با تروریسم ایجاب می نماید که سازوکارهای بین المللی مقابله با تامین مالی تروریسم بر اساس قوانین داخلی اجرا شده و ظرفیت های آن در دیپلماسی و سیاست خارجی پویا برای کشور بدرستی مورد بهره برداری قرار گیرد.
۵.

قرائن و معیارهای اعتبار حدیث با تکیه بر مبنای وثوق صدوری در حجّیت خبر واحد

نویسنده:
منبع: دانش ها و آموزه های قرآن و حدیث سال پنجم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱۷ 16 - 30

کلید واژه ها: خبر موثوق به اعتبارسنجی حدیث قرائن وثوق صدوری حدیث نقد حدیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 342 تعداد دانلود : 535
بیشتر معارف اسلامی از طریق روایات به مسلمانان منتقل شده است. با توجّه به فاصله زمانی طولانی با عصر صدور و آسیب های مختلفی همچون جعل، تصحیف، تقیّه و ... که به این میراث حدیثی وارد آمده، ضرورت دستیابی به معیارهایی برای تشخیص حدیث معتبر و قابل اعتماد، همواره مورد بحث عالمان بوده است. در این زمینه دو مبنا میان علما مطرح است: «وثوق سندی» و «وثوق صدوری». از آنجا که مبنای صحیح در نظر قدما و بسیاری از محقّقان معاصر، وثوق صدوری حدیث است، این مقاله با مفروض دانستن این مبنا پس از اشاره مختصر به معیارهای کاشف از عدم صدور و عدم اعتبار حدیث، درصدد احصای قرائن و معیارهایی برآمده که موجب اطمینان و وثوق نوعی به صدور حدیث و در نتیجه، اعتبار و حجّیت آن می گردد. در این بررسی مجموعاً هفت معیار به عنوان ملاک های مقبول، ذکر شده است.
۶.

پیامدهای ژئوپلیتیک زیست محیطی خزر بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

نویسنده:
منبع: سیاست و روابط بین الملل سال پنجم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۰) 123 - 141

کلید واژه ها: ژئوپلیتیک زیست محیطی امنیت ملی خزر جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 156 تعداد دانلود : 536
ژئوپلیتیک زیست محیطی مبتنی بر مطالعه تغییرات بوم شناسی، سیاست های امنیتی جهان صنعتی، جغرافیای تهدیدهای زیست محیطی، تأثیرات نظام جهانی از تخریب محیط زیست و پناهندگان زیست محیطی در قالب گفتمان های سیاسی می تواند بر امنیت ملی بازیگران در سطوح ملی، منطقه ای و فراملی تأثیرگذار باشد. در این چارچوب، منطقه خزر با توجه شرایط خاص جغرافیایی و انسانی متأثر از مسائل زیست محیطی همانند آلودگی، مرگ آبزیان و بیماری های واگیر است. لذا، ایران به عنوان یک کشور ساحلی می تواند تحت الشعاع چنین مخاطراتی قرار گیرد. بنیان پژوهش کنونی بر این سؤال استوار است که ژئوپلیتیک زیست محیطی خزر چه پیامدهای برای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران به همراه دارد؟ در بیان فرضیه تحقیق به نظر می رسد ژئوپلیتیک زیست-محیطی خزر بر بنیاد شناسه های رژیم حقوقی بازدارنده، محصور بودن دریاچه، آلودگی های نفتی و غیرنفتی، ضعف مشارکت کشورهای ساحلی برای انتقال دبیرخانه کنوانسیون محیط زیست تهران در ژنو به منطقه خزر و تعیین دبیر اجرایی برای آن، امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را متأثر می سازد. این نوشتار به روش توصیفی تحلیلی و گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای و آمار و ارقام به واکاوی ایده طرح شده پرداخته است. نتایج پژوهش نشان داد، ژئوپلیتیک زیست محیطی خزر و شناسه های مرتبط با آن برخی پیامدهای امنیتی برای جمهوری اسلامی ایران نظیر تهدیدات بالقوه و بالفعل ناشی از سواحل خزر، ریزگردها، تغییرات اقلیمی، رسوب گذاری، زلزله و نوسانات سطح آب را به همراه داشته است.
۷.

ضرورت اجتهاد در معارف اعتقادی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: نسیم خرد سال هفتم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۲) 99 - 120

کلید واژه ها: اجتهاد در عقاید اجتهاد در اعتقادات معارف اعتقادی اجتهاد عام تفقه عام اجتهاد در دین اجتهاد در کلام اعتقادات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 376 تعداد دانلود : 224
تعالیم اسلامی در تقسیمی رایج و مشهور به سه بخش عقاید، اخلاق و فقه تقسیم می شود. کار علمی اجتهادی در حوزه فقهی همواره مطرح و با سابقه تاریخی مشخص، مورد توجه بوده است؛ ولی در دو حوزه معارف اعتقادی و اخلاقی، با وجود اهمیت و تأثیر بسیارشان بر هدایت، رشد، کمال و سعادت فردی و اجتماعی انسان، اجتهاد و تلاش های علمی مجتهدانه بسیار کمتر مورد توجه بوده است. این نوشتار پس از تعریف اجتهاد و بیان مقصود از آن در معارف اعتقادی و مشخص کردن مرز جدایی عقاید با اخلاق و فقه و همچنین تأکید بر عام بودن تفقه و اجتهاد و منحصر نبودن آن به فقه، با بیان ادله قرآنی، روایی و عقلی به دنبال اثبات ضرورت کار اجتهادی و استنباطی عمیق در حوزه معارف اعتقادی است و پس از بیان ادله نقلی و عقلی به این نتیجه می رسد که ضروری است در معارف اعتقادی نیز همانند فقه، تلاش های اجتهادی و استنباطی به گونه ای شایسته و کافی انجام گیرد.
۸.

مطالعه روابط قدرت و مقاومت در جهان معاصر: مطالعه مردم نگارانه تجربه ی راهپیمایی اربعین 1394(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های انسان شناسی ایران دوره ۱۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۲ 33 - 67

کلید واژه ها: آیین راهپیمایی اربعین زندگی روزمره مقاومت موقعیت آستانه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 338 تعداد دانلود : 806
این مقاله، بخشی از مطالعه ای است که برای شناخت ابعاد مردمشناختی، جامعه شناختی و مطالعات فرهنگی و رسانه ای راهپیمایی اربعین انجام شده است. استقبال و مشارکت افراد در راهپیمایی اربعین به عنوان یک میدان و فضای فرهنگی سبب شد تا یک کار مردمنگارانه در ضمن مشارکت یکی از محققان در راهپیمایی اربعین در سال های 1394 و 1395 به مدت 21 روز در جمع شرکت کنندگان انجام شود و مسافت تقریبی 240 کیلومتر را به صورت پیاده طی کرده و در طول مسیر به ثبت داده ها بپردازد. ما به دنبال پاسخ به این پرسش هستیم که چرا این فضاهای فرهنگی با استقبال فراگیر و فراملی و بدون مرز روبرو بوده است. ویکتور ترنر با ارائه نظریه های نمادها و قدرت مناسک در تغییر موقعیت های اجتماعی و تحلیل عمیق و روان شناختی اش تجارب خویش از زندگی و مناسک و آیینها را بیان می کند. بر اساس نظریه های ترنر توضیح خواهیم داد که افراد شرکت کننده در راهپیمایی اربعین از زندگی روزمره جدا شده و رها از چارچوب های اجتماعی حالت آستانه ای را تجربه می کنند. حالتی از رهاشدگی از نمادهای زندگی دوره نوسازی، اتحاد و با هم بودن که افراد در آن شرایطی کاملا یکسان دارند و از محدودیت های اجتماعی و شرایط یکنواخت زندگی روزمره رها می شوند که در شرایط عادی اجتماعی قابل تجربه نیست. حوزه تحقیقاتی مقاله به مناسک، مطالعات آیینی و مردم نگاری مربوط می باشد که ربط آن به روابط قدرت و مقاومت را مطالعه می کند و دستآورد آن می تواند مورد بهره مندی مطالعات فرهنگی ایرانی، قرار گیرد.
۹.

Military Diplomacy: An Iranian Perspective(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Iranian Review of Foreign Affairs, Volume ۱۱, Issue ۳۲ - Serial Number ۲, July ۲۰۲۰ 621 - 651

کلید واژه ها: Military Diplomacy Foreign Policy of States Military Tools Peacekeeping

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 246 تعداد دانلود : 266
When it comes to diplomacy, it is generally believed that entry into this field is possible only by experienced diplomats and through the Ministry of Foreign Affairs in most countries. But modern international relations, due to the increasing complexity and the variety of different issues, in the process of political dialogue and negotiations, need something more than what has been common before. Professional politicians must know all the tools of national power and use them as leverage to influence other countries to advance their interests. Military power is one of the most important components of national power and plays a vital role in pursuing the policies adopted by states. In fact, it hasbecome an inseparable part of diplomacy because of the many capabilities that military power creates for foreign policy. In this regard, military diplomacy is a way for presenting military power to achieve peaceful ends, avoid violence, and increase deterrence, which has become a tool for achieving foreign policy goals, especially among the great powers. This article aims to study the role of military diplomacy in the foreign policy of states. Studies show that "adopting such an approach increases the ability of countries to pursue foreign policy goals through increasing the scope of action,  providing a positive image, increasing the sphere of influence, shaping the security environment, expanding the operational environment and etc. "In light of the realization of these cases, we will see an increase in their power and roleplaying in international developments." Efforts have also been made to outline the prospects for Iran's military diplomacy.  
۱۰.

تحولات درونی نظام بین الملل و رفتار سیاست خارجی دولت ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست خارجی سال ۳۴ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۱۳۶) 103 - 130

کلید واژه ها: رفتار سیاست خارجی تحولات نظام بین الملل عوامل محیطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 153 تعداد دانلود : 646
از سیاست خارجی به عنوان بیرونی ترین بخش دولت یاد می شود که ضمن معرفی سیاست های کلان کشور به سایر کنشگران، کلیه اهداف سیاسی و منافع ملی را در سطح بین الملل موردپیگیری قرار می دهد. به طورکلی، مجموعه گسترده ای از عوامل داخلی و محیطی به اصول و مبانی سیاست خارجی شکل می دهند. ویژگی های فیزیکی و ساختارهای درونی دولت و جامعه بخش مهمی از عوامل داخلی را در برمی گیرند و نظام بین الملل، ساختار و تحولات آن جزء عوامل محیطی هستند. در این مقاله به بررسی عوامل محیطی و نحوه تاثیرگذاری آنها بر سیاست خارجی پرداخته می شود. پرسش اصلی آن است که «تحولات درونی نظام بین الملل چه تاثیری بر رفتار سیاست خارجی دولت ها دارد؟». بررسی های به عمل آمده نشان می دهد که «دولت ها متناسب با تحولات درونی نظام بین الملل از آغازِ پیدایش تا فروپاشی آن، سه رفتار مشخص را از خود بروز می دهند که عبارتند از خود-گسترشی، خود-حفاظتی و خود-خویشتن داری ». بررسی این رفتارها بر اساس مراحل مختلف نظام بین الملل هدف اصلی این مقاله است.
۱۱.

تاثیر جو سازمانی بر ابعاد مالی و غیر مالی عملکرد شعب مراکز استانی بانک توسعه صادرات ایران با استفاده از مدل ارزیابی مالتیک

نویسنده:
منبع: پژوهش های معاصر در علوم مدیریت و حسابداری دوره دوم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۷ 209 - 180

کلید واژه ها: جو سازمانی عملکرد مالی و غیر مالی بانک توسعه صادرات ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 898 تعداد دانلود : 321
در عصر حاضر که همزمان با موج چهارم تغییر و تحولات سازمانی و متاثر از تکنولوژی و فناوری های نوین است ، جو سازمانی حاکم بر شرکتها و سازمان ها معیاری اثر بخش برای خلق ارزش و کسب مزیت های رقابتی برای بسیاری از سازمانها محسوب و از اهمیت زیادی نزد مدیران هوشمند برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر جو سازمانی بر عملکرد مالی و غیر مالی در شعب مراکز استانی بانک توسعه صادرات ایران با استفاده از مدل ارزیابی عملکرد از ابعاد مالی و غیر مالی مالتیک به انجام رسیده است. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه کارکنان شاغل در این بانک تخصصی تشکیل می دادند که بر مبنای آمار مأخوذه، تعداد این افراد 900 نفر بود. از این میان، 269 نفر از جدول کرجسی و مورگان و به روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان اعضای نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده در این پژوهش ، پرسشنامه ای مشتمل بر51 پرسش بود که از پرسشنامه های استاندارد هر متغیر استفاده و در آن پاسخ ها بر اساس طیف 5 نقطه ای لیکرت تنظیم شده بودند. گفتنی است که آنالیز داده در بخش استنباطی نیز، پس از انجام آزمون توزیع نرمال و تعیین نحوه توزیع داده های گردآوری شده بر اساس روش ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی و تحلیل واریانس یک طرفه و رگرسیون چند متغیره صورت پذیرفت. در پایان، نتایج پژوهش نشان داد که جو سازمانی و کلیه ابعاد وابسته به آن بر عملکرد مالی و غیر مالی این بانک تخصصی تاثیر مثبت و معناداری دارند.گفتنی است که این پژوهش از لحاظ هدف استفاده از نوع تحقیقات کاربردی و از لحاظ گردآوری اطلاعات توصیفی-پیمایشی و از نوع مطالعات اسنادی و میدانی می باشد.
۱۲.

دیپلماسی نظامی؛ راهبرد نوین دولت ها در پیگیری اهداف سیاست خارجی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دولت پژوهی سال ششم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۲۳ 219 - 256

کلید واژه ها: دیپلماسی نظامی سیاست خارجی توان نظامی قدرت هوشمند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 419 تعداد دانلود : 963
دیرزمانی یگانه راه حل پایان دادن به اختلافات میان کشورها رویارویی در میادین نبرد و گزینه نظامی بود. در بحبوحه همین جنگ ها مهمترین استراتژی های نظامی متولد شدند و به کرّات در سایر نبردها نیز مورد استفاده قرار گرفتند. اما به مرور زمان دولت ها دریافتند که جنگ دستاویزی بسیار پرهزینه همراه با تلفات گسترده جانی و مالی است. بنابراین استفاده از گفتگو و حل مسالمت آمیز اختلافات پای میز مذاکره در قالب دیپلماسی به طور جدی در دستور کار دولت ها قرار گرفت. با این همه، هیچ یک از این راه ها (استراتژی و دیپلماسی) نتوانستند به تنهایی صلح پایداری را برای دنیا به ارمغان بیاورند. در نتیجه لزوم پیدایش و اهمیت دیپلماسی نظامی بیش از پیش آشکار شد. این مقاله برآن است تا به بررسی چیستی دیپلماسی نظامی به عنوان رهیافتی نوین در تبیین مسائل راهبردی پرداخته و نقش این رهیافت را در سیاست خارجی دولت ها مورد مداقه قرار دهد»؟ فرضیه اصلی آن است که «دیپلماسی نظامی، شیوه نوینی از ارائه توان نظامی، جهت دستیابی به مقاصد صلح آمیز، اجتناب از خشونت نظامی و افزایش بازدارندگی است» که از سوی دیگر به ابزاری برای نیل به اهداف سیاست خارجی به ویژه نزد قدرت های بزرگ تبدیل شده است، بررسی های به عمل آمده نشان می دهد که «اتخاذ چنین رویکردی سبب افزایش توانمندی کشورها در پیگیری اهداف سیاست خارجی و به تبع، افزایش قدرت و نقش آفرینی آنها در عرصه تحولات بین المللی می شود».
۱۳.

نقش ژئوپلیتیکی اوکراین درتقابل نوین آمریکا و روسیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژئوپلیتیک سال پانزدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۵۴) 1 - 30

کلید واژه ها: بحران اوکراین ترامپ تسلیحات نظامی ژئوپلیتیک منافع ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 418 تعداد دانلود : 785
بحران اوکراین یکی از تقابلات مهم ژئوپلیتیکی میان آمریکا و روسیه محسوب می شود. روسیه بر این باور است که واشنگتن با نقش آفرینی در تحولات اوکراین و نادیده انگاشتن منافع و امنیت ملی کرملین، در راستای توسعه قلمروی نفوذ خود در حوزه ژئوپلیتیکی اش گام بر می دارد. از طرفی واشنگتن به بهانه الحاق کریمه به روسیه و ادامه حمایت مسکو از مخالفان شرق اوکراین، بسته های تحریمی را علیه روسیه به اجرا درآورده است و در تلاش برای خارج کردن اوکراین از مدار نفوذ مسکو برآمده است. سؤال اصلی پژوهش این است که: در تقابل نوین آمریکا و روسیه کشور اوکراین چه نقشی را ایفاء می کند؟ مقاله حاضر به دنبال اثبات این فرضیه است که به لحاظ ژئوپلیتیکی در صفحه شطرنج اوراسیایی، اوکراین به عنوان محور ژئوپلیتیک، ابزاری برای روسیه به منظور کسب جایگاه هژمونی جهانی بوده و برای آمریکا اهرمی برای محاصره و تقلیل روسیه به یک امپراطوری آسیایی می باشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و بر مبنای نظریه ژئوپلیتیک شکل می گیرد.
۱۴.

مؤلفه های بحران زا در روابط اتحادیه اروپا و ایالات متحده در دوران ترامپ 2017-2018(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال هشتم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۱ (پیاپی ۶۱) 201-225

کلید واژه ها: اتحادیه اروپا ایالات متحده روابط فراآتلانتیکی برجام صلح خاورمیانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 158 تعداد دانلود : 67
جایگاه روابط فراآتلانتیکی در ساختار اصلی نظام بین الملل و نقش این روابط در شکل دهی به رویه های قدرت از اهمیت بالایی برخوردار است. اهمیت این روابط در جریان جنگ های جهانی و پس از جنگ سرد نمود بیشتری پیدا کرده است. دو طیف قدرتی که در ساختارهای نظام بین الملل بیشترین میزان هماهنگی را با یکدیگر دارند؛ اما این روابط در دوران ترامپ شکل دیگری به خود گرفته و در برخی از موارد موجب تزلزل شده است. هدف از این پژوهش بررسی مؤلفه های بحران زا در روابط یعنی ایالات متحده و اتحادیه اروپا در دوران ترامپ می باشد که می توان آن ها را در توافقنامه پاریس، روابط امنیتی و دفاعی مشترک، مسئله صلح خاورمیانه و برجام بیان کرد. پرسش پژوهش این است که چه مواردی به عنوان مؤلفه های بحران زا در روابط اتحادیه اروپا و ایالات متحده در دوران ترامپ وجود دارد؟ فرضیه این است که آنچه در سیاست خارجی ترامپ بیشتر نمایان شده است، واگرایی در زمینه های مختلف با اتحادیه اروپا می باشد که مهم ترین مؤلفه های بحران زا در سیاست خارجی وی عبارت اند از؛ سیاست های دفاعی و امنیتی، توافقنامه هسته ای، مسئله صلح خاورمیانه و توافقنامه پاریس. روش پژوهش در این مقاله توصیفی- تحلیلی است و برای گردآوری اطلاعات نیز عمدتاً از روش کتابخانه ای و مطالعه سایت ها استفاده شده است.
۱۵.

تعیین سناریوهای تهدید آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی دفاعی سال چهارم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۱۴ 115 - 133

کلید واژه ها: آینده پژوهی تهدید امنیت ملی ایالات متحده آمریکا جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 442 تعداد دانلود : 617
اقدامات آمریکا علیه ایران از قبیل کودتای 28 مرداد 1332 علیه محمد مصدق، نفوذ در ایران بین سال های 57-1332، مخالفت با انقلاب اسلامی، وقایع ناموفق طبس، بلوکه کردن دارایی های ایران، سرنگونی هواپیمای ایرباس ایران در خلیج فارس، حمله به تأسیسات نفتی ایران در خلیج فارس، کمک تسلیحاتی به عراق در جنگ با ایران، کمک به گروه های محارب ج.ا.ایران در خارج از کشور و ... نشانه هایی از خصومت این کشور با ایران است. تمامی این ها نشانه این است که آمریکا کشوری سلطه گر است و هرگونه ایجاد رابطه با آن زمینه ساز تحقق الگوی سابق سلطه گری آمریکا را فراهم می کند. این گذشته ناخوشایند، دغدغه محققین پژوهش حاضر شده تا با بهره گیری از روش تحقیق مورد کاوی و متکی بر تکنیک های تحلیل سناریو، و با هدف شناسایی عناصر سناریوهای تهدیدهای آمریکا علیه ج.ا.ایران صورت گرفته است. یافته های حاصله از نرم افزار سناریو ویزارد تعداد 197 سناریو را ارائه نمود. از بین این تعداد سناریو، تعداد 10 سناریو پس از محاسبه نرخ ناسازگاری انتخاب گردیدند. این سناریوها با توجه به پیشران های کلیدی و اشتراک نظر خبرگان به سه سناریو تقلیل داده شد. در این مرحله بر اساس نظر خبرگان پژوهش سناریوهایی که هم پوشانی کم تری داشتند و به واقعیت نزدیک تر بودند انتخاب گردیدند.
۱۶.

تبیین ژئواستراتژی بازیگران مداخله گر و پیرامونی حوزه خزر و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روابط خارجی سال یازدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ 113 - 141

کلید واژه ها: ژئواستراتژی امنیت ملی بازیگران مداخله گر و پیرامونی خزر جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 595 تعداد دانلود : 974
ماهیت ژئوپلیتیک حوزه خزر و نگرش متعارض بازیگران ساحلی نسبت به یکدیگر که نشأت گرفته از تحولات دوران پساشوروی است، این حوزه را مستعد تاثیرگذاری بازیگران مداخله گر و پیرامونی ساخته است. به همین منظور، بازیگران مداخله گر و پیرامونی که بخش مهمی از نظام ژئوپلیتیکی خزر را تشکیل می دهند، به واسطه برقراری روابط سیاسی _ امنیتی با بازیگران ساحلی به گسترش نفوذ در این حوزه می پردازند. در این میان بازیگرانی نظیر آمریکا، اتحادیه اروپا، اسرائیل و چین که در حلقه مداخله گر هستند و کشورهایی همانند ترکیه، گرجستان، ازبکستان، ارمنستان و افغانستان نیز که در حلقه پیرامونی خزر قرار دارند، می توانند در روابط متقابل با یکدیگر یا بازیگران ساحلی تأثیرگذار باشند. بنیاد پژوهش کنونی بر این سؤال استوار است که «ژئواستراتژی بازیگران مداخله گر و پیرامونی حوزه خزر چگونه امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را تحت تأثیر قرار می دهد؟» فرضیه تحقیق این است که بازیگران مداخله گر و پیرامونی از طریق گسترش روابط نظامی امنیتی با بازیگران ساحلی خزر در نظامی کردن این حوزه مؤثر هستند و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را در این حوزه با چالش مواجه می سازند. این مقاله با استفاده از روش تحقیق توصیفی تحلیلی و گردآوری داده ها به صورت کتابخانه ای و منابع اینترنتی به بررسی رویکردها و اقدامات امنیتی و نظامی چهار بازیگر مداخله گر و پنج کشور پیرامونی در حوزه خزر و تأثیر آنها بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران پرداخته است.
۱۷.

الگوی رفتاری روسیه در بحران بین المللی سوریه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال دوم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۷) 75 - 104

کلید واژه ها: بحران بین المللی سوریه ساختار نظام بین الملل فرهنگ استراتژیک ساختار تصمیم گیری جغرافیا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 860 تعداد دانلود : 715
بحران سوریه یکی از مهمترین  بحران های خاورمیانه است که از سال 2011 ورود بازیگران متعدد منطقه ای و فرا منطقه ای را تجربه کرد .یکی از مهمترین قدرت های فرا منطقه ای که حضور مؤثری را در بحران سوریه از خود نشان داد، روسیه بود .ورود نظامی روسیه به بحران سوریه که از سال2015  اتفاق افتاد، اولین لشکرکشی روسیه پساشوروی به خارج از حوزه منافع ممتاز خود بود که باعث تغییر معادلات در بحران سوریه شد و نشان داد که روسیه یک بازیگر مهم در این منطقه بوده و نبایستی دست کم یا نادیده گرفته شود .لذا این کشور با به کارگیری طیف وسیعی از سیاست ها و عملکردها، الگوهای رفتاری متفاوتی را به منصه ظهور رساند .ازاین روی توجه به الگوی رفتاری روسیه در مواجهه با بحران بین المللی سوریه از اهم موضوعاتی بود که موردتوجه اندیشمندان این حوزه قرار گرفت .نظر به اهمیت موضوع، پژوهش حاضر تلاش کرد به این سؤال مهم پاسخ دهد که الگوی رفتاری روسیه در بحران سوریه چیست و این الگو متأثر از چه عواملی است .در پاسخ به سؤال مذکور، فرضیه ای مطرح گردید که بر اساس آن الگوی رفتاری روسیه در بحران سوریه تحت تأثیر چهار برگ خرید ساختار نظام بین الملل، فرهنگ استراتژیک، ساختار تصمیم گیری و جغرافیا مورد بررسی قرار گرفت که درنتیجه تأثیر و تأثر فاکتورهای مذکور الگوی همکاری و رقابت در رفتار روسیه در بحران بین المللی سوریه مشاهده گردید.
۱۸.

مقایسه سیاست خارجی بوش و اوباما در قبال پرونده هسته ای ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ایرانی سیاست بین الملل سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۳)
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 571 تعداد دانلود : 936
مواجهه با پرونده هسته ای ایران یکی از محورهای اصلی سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا در دوران ریاست جمهوری جرج بوش و باراک اوباما بوده است. با عنایت به این موضوع، پژوهش پیش رو نیز درصدد مقایسه رویکرد آن ها بوده و هدف اصلی نوشتار پاسخ به این پرسش هاست که رویکرد بوش و اوباما نسبت به پرونده هسته ای ایران چه تفاوت هایی با هم داشت و برمبنای کدام رهیافت های روابط بین الملل قابل توصیف و تحلیل است؟ بر مبنای داده های تحقیق، عملکرد جرج بوش و کابینه او که به شدت متأثر از آموزه های نو محافظه کاری بود، در چارچوب رهیافت رئالیسم تهاجمی قابل تحلیل است. زیرا آن ها با تأکید بر استثناگرایی آمریکا، تهدید مداوم مبنی بر حمله به تأسیسات هسته ای ایران و همکاری نکردن با دیگر کنشگران درگیر در این ماجرا، عملکردی عمدتاً یکجانبه گرایانه را در قبال پرونده هسته ای ایران در پیش گرفته بودند. از سوی دیگر، باراک اوباما با بهره گیری از مؤلفه های نهادگرایی نئولیبرال، خواستار همکاری، تعامل، ایفای نقش دیپلماسی، بهره گیری از قدرت نرم و ظرفیت سازمان های بین المللی در سیاست خارجی بود. بنابراین او توانست با اتخاذ سیاست چندجانبه گرایی آمریکا محور، اجماع قدرت های بزرگ و نهادهای تأثیرگذار سیاسی و اقتصادی را در مقابله با ایران کسب کرده و گروه 1+5 و ایران بعد از مذاکراتی طولانی به توافق رسیدند.
۱۹.

بررسی نقش دیپلماسی نظامی در سیاست خارجی روسیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره دهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۵ 51 - 75

کلید واژه ها: سیاست خارجی دیپلماسی نظامی روسیه توان نظامی بازدارندگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 154 تعداد دانلود : 83
پس از آنکه اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991 م. فروپاشید، به دلیل تنزل شدید از جایگاه ابرقدرت جهانی به یک قدرت متوسط منطقه ای، دولتمردان روسی دست کم برای یک دهه تا به قدرت رسیدن پوتین، سیاست های منفعلانه ای را در عرصه خارجی درپیش گرفتند. روی کار آمدن دولت پوتین، با تغییرات عمده ای در سیاست های داخلی و خارجی این کشور همراه شد که از آن جمله، معطوف شدن نگاه ها به سمت توسعه زیرساخت های اقتصادی در کنار تحولات اساسی در ساختار نظامی این کشور بود. این تحولات عمدتاً در چارچوب یکی از مهم ترین اهداف سیاستمداران کرملین؛ یعنی ارتقای جایگاه و افزایش سهم این کشور در معادلات جهانی صورت پذیرفته است. در همین راستا، نوسازی ارتش، تسلیحات و تجهیزات نظامی متناسب با دانش و فناوری روز دنیا در دستورکار قرار گرفت. پژوهش حاضر می کوشد با بهره گیری از روش تحلیلی- توصیفی، به بررسی سیاست های نظامی اتخاذشده از سوی روسیه در قالب شکل نوینی از دیپلماسی به نام «دیپلماسی نظامی» و تأثیر آن بر سیاست خارجی این کشور بپردازد. بنابراین، پرسش اصلی آن است که «دیپلماسی نظامی چه تأثیری بر سیاست خارجی این کشور داشته است؟» با توجه به اینکه دیپلماسی نظامی، شیوه نوین ارائه توان نظامی برای پرهیز از درگیری، افزایش بازدارندگی و ابزاری در دست کارگزاران سیاست خارجی دولت ها به منظور افزایش قدرت چانه زنی و توانمندسازی آن است، بررسی های انجام شده نشان می دهد که اتخاذ چنین رویکردی از سوی روسیه، سبب افزایش توانمندی این کشور در پیگیری اهداف سیاست خارجی و پیرو آن، افزایش قدرت و نقش آن در عرصه تحولات بین المللی بوده است.
۲۰.

ارزیابی اثرات توسعه گردشگری بیابانی بر جوامع روستایی، مطالعه موردی: روستاهای بخشهای جرقویه علیا و بن رود شهرستان اصفهان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سرزمین سال پانزدهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۵۷) 105 - 121

کلید واژه ها: گردشگری بیابانی توسعه پایدار روستایی مناطق کویری مناطق روستایی بخش بن رود و بخش جرقویه علیا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 584 تعداد دانلود : 986
هدف تحقیق حاضر شناخت اثرات گردشگری بیابانی بر جوامع روستایی دو بخش جرقویه علیا و بنرود شهرستان اصفهان میباشد. منطقه مورد مطالعه از موقعیت جغرافیایی مناسب، سابقه تاریخی، تنوع بناهای تاریخی و چشم اندازهای گوناگون طبیعی و منحصربه فرد برخوردارند یکی از مناطق جذاب گردشگری ایران و اصفهان به حساب می آیند. روش تحقیق توصیفی - تحلیلی بوده و جمع آوری اطلاعات به روش پیمایشی و از طریق تکنیک پرسشنامه است. جامعه آماری پژوهش 360 نفر از روستاییان از 12 روستای منطقه مورد مطالعه است که با روش نمونهگیری تصادفی ساده متناسب با حجم جامعه انتخاب شدند. سطح پایایی پرسشنامه با روش آلفای کرونباخ 73/. دست آمد. برای آزمون فرضیات از نرمافزار SPSS و آزمونهای آماری T-tes تک نمونهای و تحلیل عاملی استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که در منطقه مورد مطالعه توسعه گردشگری بیابانی بر توسعه مناطق روستایی اثرگذار بوده است با استفاده از روش تحلیل عاملی و 29 متغیر، تأثیر گردشگری بیابانی بر جوامع روستایی منطقه مورد مطالعه تحلیل شد که متغیرها به پنج عامل تقلیل یافته و عامل اول بهنام توسعه اقتصادی و رفاه با واریانس 30.61 درصد، بعنوان مهمترین عامل متأثر از گردشگری بیابانی در مناطق روستایی مورد مطالعه شناخته شد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان