راضیه کاظمی

هدف: کارآفرینی در کتابخانه های عمومی و دانشگاهی می تواند فرصت های جدیدی را برای کتابداران فراهم کند تا از مزایای ناشی از آن برای توسعه خدمات و رشد همه جانبه کتابخانه ها بهره مند شوند. هدف از این پژوهش، مروری نظام مند بر پژوهش های کارآفرینی به منظور شناسایی نقش کتابخانه های عمومی و دانشگاهی در ترویج و اشاعه خدمات کارآفرینی و پی بردن به خلأ پژوهشی موجود برای انجام پژوهش های آتی است. روش: روش پژوهش مرور نظام مند است. بدین منظور، پژوهش های مرتبط در 10 پایگاه ملی و بین المللی در بازه زمانی 1987 تا 2018 جستجو و شناسایی شد. تعداد 63 مورد از مرتبط ترین آنها برای پژوهش حاضر استفاده شد. یافته ها: پژوهش های ملی بررسی شده در این مرور نظام مند با رویکرد کمّی (74/31) با استفاده از پرسشنامه و پژوهش های بین المللی با رویکرد کیفی (79/50) و ترکیبی (43/17) با استفاده از مصاحبه و نظرسنجی انجام شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن بود که کتابخانه ها در تقویت و توسعه خدمات و محصولات، آموزش کارآفرینی، شبکه سازی و حمایت از نیازهای کارآفرینان، راه اندازی بنگاه های کسب وکار، جذب سرمایه و بودجه و ایجاد فرهنگ کارآفرینی با استفاده از نوآوری و خلاقیت به ترویج و اشاعه خدمات کارآفرینی پرداختند. نتیجه گیری: مطالعه نظام مند پژوهش های انجام شده در زمینه کارآفرینی نشان می دهد این حوزه نیازمند انجام پژوهش های کاربردی بیشتر در کتابخانه هاست؛ به طوری که محصول نهایی این پژوهش ها می تواند ارتقای کیفی خدمات ارزش آفرینی و به تبع آن کسب سود و منافع تجاری و اقتصادی را در کتابخانه ها دربرداشته باشد.

هدف: هدف از این پژوهش، مروری نظام مند بر بررسی پژوهش ها در استفاده از مفاهیم بازاریابی جهت ارائه خدمات کتابخانه های عمومی به منظور شناسایی و کاربرد آن در کتابخانه ها و خلأ پژوهشی موجود در پژوهش های انجام شده برای انجام پژوهش های آتی است. روش/ رویکرد پژوهش: روش پژوهش مرور نظام مند است. بدین منظور، پژوهش های مرتبط در 11 پایگاه ملی و 5 پایگاه اطلاعاتی خارجی بین سال های 1388 تا 1396 جستجو و شناسایی گردید. 76 پژوهش حاصل جستجو بود که پس از کنترل و بررسی پژوهش ها توسط پژوهشگران تعداد 17 مورد از مرتبط ترین آنها برای این پژوهش استفاده شدند. برای اعتبارسنجی نتایج، از متخصص دیگری به غیر از تیم پژوهش استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد روش پژوهش های انجام شده در ایران با رویکرد کمّی و با استفاده از ابزار پرسش نامه و در خارج با ترکیبی از دو رویکرد کمّی و کیفی و ابزار مورد استفاده پرسش نامه و مصاحبه بود. نتیجه گیری: نتایج حاصل از پژوهش ها نشان داد با توجه به نقش تحول فناوری ها، مدیران و کتابداران کتابخانه های عمومی می توانند با به کارگیری روش هایی از جمله خدمات مبتنی بر بازاریابی حرفه ای، مدل های بازاریابی و جهت گیری بازار، جایگاه حرفه خود را در راستای ارائه خدمات مشتری مدار و رضایت مشتری، بهبود بخشند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی شاخص های فرهنگ سازمانی کارآفرینانه و ساخت و اعتباریابی ابزار اندازه گیری آن در نهاد کتابخانه های عمومی کشور صورت گرفته است. روش: این پژوهش، از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع پژوهش، توصیفی همبستگی است. جامعه آماری 385 نفر از کتابداران نهاد کتابخانه های عمومی مراکز استان های تهران، فارس، اصفهان، خراسان جنوبی و کرمانشاه بود که از این تعداد طبق جدول نمونه گیری کرجسی و مورگان 191 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش نمونه گیری به شیوه خوشه ای چندمرحله ای انجام شد. روایی ابزار به شیوه تحلیل روایی محتوا، تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی و پایایی ابزار نیز با استفاده از آلفای کرونباخ برای هر شاخص و کل ابزار بررسی شد. مقدار پایایی 89 / 0 به دست آمد که نشان دهنده پایایی مناسب ابزار بود. یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش حاضر، بارهای عاملی شاخص های فرهنگ سازمانی کارآفرینانه نهاد کتابخانه های عمومی عبارت اند از: شور و شوق سازمانی (46 / 0)، همکاری و ارتباطات برون سازمانی (70 / 0)، آموزش مستمر و حمایت از توسعه (62/0)، انسجام و نگرش سیستمی (52/0)، سیاست گذاری و برنامه ریزی برای فرصت تغییر (72 / 0) و خدمات و بازاریابی کتابخانه (68 / 0) نتایج تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی، روایی و پایایی ابزار را تأیید کرد. اصالت/ارزش: ارزش مقاله حاضر در معرفی شاخص های فرهنگ سازمانی کارآفرینانه از دیدگاه کاربران و ساخت و اعتباریابی ابزار سنجش آن در نهاد کتابخانه های عمومی کشور است.