علی جانفزا

معصومان (ع) به عنوان تبیین کنندگان کلام وحی، در گفتار و رفتار خود با مخاطبان، به شیوه ای اثر بخش ارتباط برقرار می کردند. با بررسی احادیث ایشان، این شیوه ها را در شرایط گوناگون انتقال پیام می توان استخراج و دسته بندی کرد. هدف از تدوین این نوشتار استخراج و دسته بندی بعضی از عوامل رفتاری ارتباط مؤثر در گفتار و رفتار امام رضا (ع) است. این عوامل در باب های مختلف حدیثی امام (ع) و نه صرفاً باب های تربیتی وجود دارد. این نکته مورد تأکید است که دوران امامت آن حضرت به خصوص تنوع سه دورة مختلف و به تبع آن مخاطبان مختلف این دوران می تواند الگویی برای شیوة رفتاری مدیران در عصر حاضر باشد. در این مقاله که به شیوة کتابخانه ای نگاشته شده، در چند عنوان به عواملی چون بهره گیری از نشانه های غیرکلامی، انتقال غیرمستقیم پیام، ادب و احترام متقابل، همگامی، هماهنگی قول و عمل، موقعیت شناسی در سخن گفتن و سکوت و ارتباط نزدیک اشاره شده است. معاشرت، زمینه سازی برای پیام اصلی، اولویت شناسی و موقعیت شناسی و بالاخره سطح بندی ارتباط از دیگر عوامل رفتاری دارای شاهد مثال در احادیث رضوی است.

معصومان (ع) به عنوان تبیین کنندگان کلام وحی، در گفتار و رفتار خود با مخاطبان، به شیوه ای اثر بخش ارتباط برقرار می کردند. با بررسی احادیث ایشان، این شیوه ها را در شرایط گوناگون انتقال پیام می توان استخراج و دسته بندی کرد. هدف از تدوین این نوشتار استخراج و دسته بندی بعضی از عوامل و زیرساخت های درونی ارتباط مؤثّر در گفتار و رفتار امام رضا (ع) است. این عوامل در ابواب مختلف حدیثی امام (ع) و نه صرفاً ابواب تربیتی وجود دارد. این نکته مورد تأکید است که دوران امامت آن حضرت به خصوص تنوع سه دورة مختلف و به تبع آن مخاطبان مختلف این دوران می تواند الگویی برای شیوة رفتاری مدیران در عصر حاضر باشد. در این مقاله که به شیوة کتابخانه ای نگاشته شده، در چند عنوان به زیرساخت هایی چون ایمان و توکل به خدا، ایجاد آمادگی روحی و قلبی برای ارتباط با مخاطب و نیت اشاره شده و سپس به کسب دانش و اطلاعات قبلی که خود مشتمل بر چند بخش است پرداخته شد. بخشی، درونی و از خصوصیات فردی ناشی شده و بخشی، منبعث از کسب مهارت هایی چون مثبت نگری، توجه به رعایت ارزش ها، اعتمادآفرینی، سخن نیکو گفتن، گوش دادن پویا و استفادة به جا از سرزنش و غضب بوده که به آن نیز اشاره شده است.