سهراب عبدی

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر ویژگیهای پیشبینی سود مدیریت بر ریسک سقوط آتی قیمت سهام است. عدم انتشار اخبار بد و انباشت آنها در داخل شرکت منجر به ایجاد یک مخزن از اطلاعات منفی میگردد که انتشار یکباره این اخبار به بازار ریسک سقوط قیمت سهام را در پی دارد. در این راستا، انتشار سودهای پیشبینیشده با تأثیر بر اطلاعات در دسترس سرمایهگذاران بر ریسک سقوط قیمت سهام مؤثر خواهند بود. بهمنظور دستیابی به هدف پژوهش تعداد 101 شرکت از بین شرکتهای پذیرفتهشده در بازار اوراق بهادار تهران طی سالهای 1381 الی 1395 در جامعه غربالشده قرار گرفت. برای آزمون فرضیهها از الگوی رگرسیونی چندگانه استفادهشده است. مطابق با یافتهها، در بازار اوراق بهادار تهرن، خطای پیشبینی سود از ویژگیهای پیشبینی تأثیر مثبت و معناداری بر ریسک سقوط دارد. ولی فراوانی پیشبینی تأثیر معناداری ندارد. همچنین، با کنترل اثر خطای پیشبینی، خوشبینی مدیران در پیشبینی با یک معیار منجر به افزایش ریسک سقوط قیمت سهام میشود، ولی با معیار دوم تأثیر معناداری ندارد.

بین المللی شدن شرکت فرایندی است که از واردات و صادرات شروع و تا سطح ادغام های پیشرفته گسترش می یابد. این مهم تاثیر قابل توجهی، هم بر شئون شرکت از جمله دقت پیش بینی سود، ریسک و نوسانات می شود. از سوی دیگر پیشبینی سود توسط مدیران، سرمایهگذاران را در قیمتگذاری اوراق بهادار کمک میکند. در این راستا، رقابت در بازار محصول از سازوکارهای نظارتی برونسازمانی، ویژگیهای سود پیشبینی شده را تحت تأثیر قرار میدهد. همچنین، نوع مالکیت (دولتی/غیردولتی) علاوه بر اینکه بر افشای اطلاعات از سوی مدیران مؤثر است، در ایجاد فضای رقابتی بازار نیز نقش فعالی دارد و میتواند در تعامل با میزان رقابت در بازار محصول بر کیفیت افشای اطلاعات تأثیرگذار باشد. ازاینرو، هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر رقابت در بازار محصول به واسطه بین المللی شدن شرکت، بر دقت سود پیشبینی شده توسط مدیریت و اثر نوع مالکیت بر رابطه آنها است. بهمنظور دستیابی به هدف پژوهش تعداد 86 شرکت از بین شرکتهای پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار تهران طی سالهای 1385 الی 1394 در جامعه غربالشده قرار گرفت. برای آزمون فرضیهها از الگوی رگرسیونی چندگانه استفاده شده است. مطابق یافتهها، تأثیر رقابت در بازار محصول بر دقت سود پیشبینی شده، مثبت معنیدار است؛ بنابراین، رقابت بهعنوان سازوکار نظارتی بر افشای اطلاعات نقش مؤثری داشته و به پیشبینیهای دقیقتر مدیران منجر میشود. ولی تأثیر نوع مالکیت بر دقت پیشبینی سود، معنادار نیست. همچنین، نتایج نشان میدهد، نوع مالکیت در تعامل با رقابت در بازار محصول بر دقت سود پیشبینی شده تأثیر معناداری ندارد. ولی ورود به فازهای بین المللی شدن نتایج را تحت اشعاع قرار می دهد.

اقدامات مدیران در راستای نگهداشت اخبار بد و محرمانه در داخل شرکت از عوامل سقوط قیمت سهام است. از طرفی، هموارسازی سود به ‌عنوان ابزاری برای انتقال اطلاعات محرمانه بوده و در نقطه مقابل، می‏تواند با انگیزه تحریف اطلاعات انجام ­گیرد. از این‏رو، هموارسازی سود تأثیری دو سویه بر ریسک سقوط قیمت سهام خواهد داشت. در این راستا، مالکیت نهادی نیز به عنوان عامل نظارتی درون سازمانی بر رفتار مدیران مؤثر بوده و می­تواند رابطه بین هموارسازی سود با ریسک سقوط آتی قیمت را تحت تاثیر قرار دهد. بر همین اساس، پژوهش حاضر به بررسی رابطه هموارسازی سود و ریسک سقوط آتی قیمت سهام و اثر مالکیت نهادی بر این رابطه می‏پردازد. نمونه پژوهش مشتمل بر 102 شرکت پذیرفته ‌شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال‏های 1381 الی 1394 است. برای آزمون فرضیه­ ها از الگوی رگرسیونی در حالت داده ­های ترکیبی استفاده ‌شده است. نتایج نشان داد، هموارسازی سود احتمال ریسک سقوط آتی قیمت سهام را کاهش می‏دهد. همچنین نتایج نشان می­دهد، مالکیت نهادی منجر به کاهش ریسک سقوط آتی قیمت سهام می­شود ولی بر رابطه بین هموارسازی سود و ریسک سقوط آتی قیمت سهام، تأثیر ندارد.

در این پژوهش، اثر هزینه های نمایندگی بر ریسک سقوط قیمت سهام با رویکرد الگوسازی معادلات ساختاری بررسی می شود. برای دست یابی به اهداف پژوهش، 110 شرکت از بین شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1381 تا 1393 برای نمونة آماری انتخاب شدند. هزینه های نمایندگی به کمک متغیرهای مشاهده پذیر اندازة شرکت، نسبت اهرمی، نسبت سودآوری، نسبت کیوتوبین، نسبت بکارگیری دارایی ها و نسبت جریان وجوه نقد آزاد اندازه گیری می شود و سنجش ریسک سقوط قیمت سهام با استفاده از سه معیار مبتنی بر الگوهای هاتن و همکاران (2009)، کیم و همکاران (Kim, et al., 2011) و کیم و همکاران (2017) انجام می گیرد. هم چنین، متغیرهای کیفیت افشا، عدم شفافیت جریانات نقدی و عدم شفافیت سود به عنوان متغیرهای کنترلی وارد الگوی پژوهش شده اند. پس از اطمینان یافتن از برازش قابل قبول الگوهای اندازه گیری و ساختاری پژوهش، نتایج حاکی از آن است که، هزینه های نمایندگی اثر منفی و معناداری بر ریسک سقوط سهام محاسبه شده بر مبنای معیار اول دارد ولی ارتباط معناداری بین هزینه های نمایندگی و دو معیار دیگر ریسک سقوط قیمت سهام مشاهده نشد. هم چنین، از بین متغیرهای کنترلی تنها متغیر کیفیت افشا اثر منفی و معنادار بر ریسک سقوط سهام دارد و رابطة معناداری بین متغیرهای عدم شفافیت جریانات نقدی و عدم شفافیت سود با ریسک سقوط قیمت سهام مشاهده نشد.

هدف پژوهش حاضر تعیین تأثیر هموارسازی سود بر ضریب واکنش سودهای آتی با در نظرگرفتن اثر محیط اطلاعاتی است. از ضریب واکنش سودهای آتی، به عنوان معیاری برای سنجش محتوای اطلاعاتی قیمت سهام استفاده شده که بیان کننده رابطه بین بازده جاری سهام و سودهای آتی است. معیارهای محیط اطلاعاتی، دربردارنده متغیرهای کیفیت افشا، اندازه شرکت، تعداد و دقت سود پیش بینی شده مدیریت است. برای دستیابی به هدف پژوهش، 115 شرکت از بین شرکت های پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار تهران طی سال های 1382 تا 1393 برای نمونه آماری انتخاب شدند؛ همچنین، برای آزمون فرضیه ها از رگرسیون چندمتغیره و داده های ترکیبی استفاده شده است. یافته ها حاکی از آن است که هموارسازی سود بر ضریب واکنش سودهای آتی تأثیر منفی و معنا داری دارد. از معیارهای محیط اطلاعاتی نیز کیفیت افشا، تعداد و دقت سود پیش بینی شده بر ضریب واکنش سودهای آتی اثر مثبت و معنا داری می گذارد. از یافته های دیگر اینکه محیط اطلاعاتی قوی موجب می شود هموارسازی سود، ضریب واکنش سودهای آتی را به طور معناداری افزایش دهد.