سید علی داوودی

توسعه فرهنگی با هدف پیشرفت و پویایی نظام مند جامعه، از طریق برنامه ریزی های فرهنگی و اجتماعی و اولویت ویژه ای که برای ارزش های بومی و ملی قائل شده، نیازهای معنوی و مادی افراد جامعه را تأمین نموده و می توان از آن برای ارتقاء سطح عوامل تأثیرگذار بر رشدوتعالی جامعه استفاده کنیم. از سوی دیگر، رابطه دوسویه ای میان توسعه فرهنگی و مشارکت برقرار است. لذا برای تبیین خرده فرهنگ های مشارکت و بالأخص مشارکت سیاسی، تحولات فرهنگی نیاز است که زمینه مشارکت اعضای یک جامعه را در امور سیاسی فراهم کند. از سوی دیگر، بخش قابل توجهی از رفتارهای سیاسی، خاصه مشارکت سیاسی نیازمند باورهای فرهنگی مناسب و سازگار با توسعه سیاسی است. لذا پژوهش حاضر با استفاده از روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از تکنیک SWOT، کمک منابع کتابخانه ای، مصاحبه های باز و نیمه ساختاریافته و آمار منتشره از مراجع رسمی، از طریق استدلال قیاسی و استقرائی و... داده های گردآوری شده را ارزیابی، تجزیه وتحلیل نموده و به شناسایی و بررسی عوامل مؤثر در مشارکت سیاسی ساکنان استان سیستان و بلوچستان پرداخته که نتایج حاصله نشان دهنده تأثیرگذاری پارامترهای قومیت گرایی، مذهب گرایی، جریان های سیاسی، تحصیلات و نخبگان بر فرایند مشارکت سیاسی است و سه راهکار محافظه کارانه یعنی پیوند نیازهای روز افراد با فعالیت های اجتماعی، اعتمادسازی گروه های مرجع و توجه به نقش مردم به عنوان سرمایه اجتماعی در انتخابات جهت افزایش میزان مشارکت سیاسی با بهره گیری از خصیصه های فرهنگ سیاسی در بلندمدت ارائه شده است.

با شکل گیری دانش آینده نگاری، صاحبنظران تلاش کرده اند با بهره گیری از ظرفیت ها و پتانسیل های موجود، زمینه توسعه و ارتقای توان برنامه ریزی راهبردی را در ابعاد مختلف فراهم کنند. در این پژوهش که با هدف شناسایی عوامل و پیشران های مؤثر بر استعدادیابی و جانشین پروری در نظام آموزش عالی با رویکرد پژوهشی آمیخته (کمی و کیفی) انجام گرفته، 91 مؤلفه استخراج شده است. همچنین به روش تحلیل محتوای جهت دار و تلخیصی تجزیه و تحلیل و با استفاده از تکنیک دلفی، 15 مؤلفه ای که بیشترین همخوانی را داشته، استخراج شده است. سپس با استفاده از تکنیک تحلیل اثرات متقاطع در آینده پژوهی و با استفاده از نرم افزار میک مک، مؤلفه های استخراج شده، تجزیه و تحلیل و ضمن بررسی و تبیین ارتباط، پیشران ها در قالب چند متغیر دسته بندی شدند و در انتها براساس نتایج حاصله و اولویت بندی صورت گرفته، راهکارهای اجرایی جهت نهادینه کردن فرآیند استعدادیابی و جانشین پروری در نظام آموزش عالی استان سیستان و بلوچستان ارائه شده است.

نظام آموزش عالی به عنوان یک مرجع ایدئولوژیک وتمدن ساز، وظیفه حساس و تعیین کننده ای در توانمندسازی جوامع در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دارد. لازمة ایفای چنین نقش حساسی، برخورداری از مدیران و رهبرانی شایسته می باشد. لذا دغدغه اصلی نظام آموزش عالی در هزاره سوم، شناسایی، انتخاب و به کارگیری مدیران کارآمد، توانمند و شایسته است. از این رو پژوهش حاضر با هدف طراحی مدل جامع استعداد یابی و جانشین پروری در نظام آموزش عالی  بارویکرد پژوهش آمیخته انجام گرفت. برای این منظور در گام اول عوامل اولیه تشکیل دهنده م دل با بررسی گسترده ادبی ات نظری (به روش مرور نظامند) و مصاحبه با  خبرگان (اساتید دانشگاهی صاحبنظر در حوزه مدیریت و همچنین مدیران ارشد دانشگاه و موسسات آموزش عالی) که به صورت نمونه گیری هدفمند و قضاوتی انتخاب شده اند و با رویکرد تحلیل محتوا تلخیصی و جهت دار و تکنیک دلفی در قالب 91 مولفه شناسایی گردید. سپس با استفاده از تکنیک  دلفی، 15 مولفه فرعی تعیین و نهایی گردید. در گ ام بع دی به منظور برقراری ارتباط و توالی بین ابعاد و ارائه مدل ساختاری آنها، از روش م دلس ازی ساختاری-تفسیری (ISM) بهره گرفته شد. در نهایت و براساس نظ رات خبرگ ان و تجزیه وتحلیل های صورت گرفته، مدل جامع استعداد یابی و جانشین پروری در5 سطح (سطح اول شامل مولفه های ساختار و فرایند، پست های کلیدی و مدل شایستگی، سطح دوم شامل جبران عملکرد، ارزیابی مدون، آموزش و پرورش،  شناخت آینده نگرانه، ارزیابی قابلیت ها و سازگاری فرهنگی، سطح سوم رهبری تحول گرا و خزانه جانشنی، سطح چهارم ایجاد انگیزش مشارکتی و سطح پنجم تعیین مسیر شغلی چند بعدی  و جذب) برای نظام آموزش عالی احص ا گردی د.