مهدی جان احمدی گل

تحقیقات انجام شده در خصوص عوامل مؤثر بر جانشین پروری از لحاظ روش تحقیق بسیار پراکنده بوده و در جوامع آماری ناهمگون و طی سال های مختلف انجام شده اند. این پژوهش باهدف فراتحلیل عوامل مؤثر بر مدیریت جانشین پروری در سازمان های دولتی به انجام رسید که در دسته مطالعات کمی قرار می گیرد و از لحاظ هدف کاربردی می باشد. جامعه آماری تحقیق، مقالات علمی پژوهشی چاپ شده در سال های 2010 تا 2020 میلادی (1390 تا 1399 هجری شمسی) در پایگاه های معتبر داخلی از قبیل بانک نشریات کشور، نورمگز، مگیران، ایرانداک و ژورنال های نمایه شده در دو پایگاه اطلاعاتی جامع خارجی اسکوپوس و پایگاه داده اطلاعات علمی تامسون روترز، در حوزه عوامل مؤثر بر جانشین پروری بود. داده های گردآوری شده، از طریق نرم افزار CMA2 مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند که سرانجام، نتایج تحقیق منجر به شناسایی 41 عامل مؤثر از تعداد 53 عامل مورد بررسی تحقیق بر جانشین پروری در سازمان ها شد. سازمان ها، با شناخت و استفاده از این عوامل، می توانند زمینه تصمیم گیری مؤثر جانشین پروری را فراهم آورند. در نتیجه با اعمال راهبردهای مناسب در انتخاب جانشین برای پست های کلیدی باعث بهبود رهبری و مدیریت عملکرد در سازمان شوند.

پژوهش حاضر سازمان های آموزشی را به عنوان یکی از انواع مهم سازمان ها از نظر فعالیت مورد مطالعه قرار داده است. در این تحقیق به بررسی رابطه جو اخلاقی و ابعاد آن با خلق دانش پرداخته شده است. تحقیق مورد نظر از جهت ارتباط بین متغیرهای تحقیق، از نوع همبستگی است. روش انجام تحقیق نیز به صورت پیمایشی می باشد. جامعه آماری تحقیق شامل تمامی کارمندان شاغل در حوزه ستاد مرکزی و معاونت های دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در اردیبهشت ماه 1393 به تعداد 290 نفر بوده و حجم نمونه برمبنای جدول مورگان 165 نفر تعیین گردید که به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها شامل پرسشنامه های استاندارد جو اخلاقی سازمانی ویکتور و کالن مشتمل بر 26 گویه و خلق دانش همتی مشتمل بر 7 گویه  و با مقیاس پنج گزینه ای لیکرت بوده است. برای اطمینان از روایی پرسشنامه ها، آنها به روش اعتبار صوری مورد تأیید 3 نفر از اساتید قرار گرفت و پایایی آنها با ضریب آلفای کرونباخ بررسی شد که این مقدار برای پرسشنامه جو اخلاقی سازمانی 809/0 و برای پرسشنامه خلق دانش 821/0 بدست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها به طور عمده  با استفاده از آزمون های همبستگی اسپیرمن و رگرسیون چندگانه و به کمک نرم افزار   spss 19 انجام شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که در سازمان مورد مطالعه بین جو اخلاقی سازمانی و خلق دانش رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین شش بعد جو اخلاقی(ابزاری، مراقبتی، استقلال اخلاقی، قوانین اخلاقی، ضوابط اخلاقی و کارایی اخلاقی) با خلق دانش رابطه مثبت و معناداری دارند. بنابراین برمبنای نتایج این تحقیق جو اخلاقی به عنوان یک عامل در ایجاد و ارتقاء دانش در سازمان، نقش ایفا می کند. بر این اساس پیشنهاد می گردد با مدیریت مناسب و ارتقای جو اخلاقی در سازمان ها، شرایط مساعدی برای فرآیندهای خلق دانش در آنها فراهم شود.