محمود رضایی

محمود رضایی

مدرک تحصیلی: 3- استادیار، گروه معماری و شهرسازی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۴ مورد.
۱.

تبیین محاکات متأثر از آرای صدرا در آفرینش فضاهای شهری و معماری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: باغ نظر سال بیستم مرداد ۱۴۰۲ شماره ۱۲۲ 67 - 80

کلید واژه ها: بازار ایرانی روش طراحی قیاسی فلسفه محاکات صدرایی طراحی قیاس فضایی معماری و شهرسازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 326 تعداد دانلود : 368
بیان مسئله: تعمق در نحوه شکل گیری طرح در ذهن طراح برای ایجاد فضایی والا منطبق با سرشت آدمی، امری ضروری است تا مسیری روشن در اختیار طراحان برای خلق طرحی ارزشمند قرار گیرد. آرای حکیمان ایرانی برخلاف نظریه های اندیشمندان معاصر غربی در تولید فضا مغفول مانده، اگرچه قرن ها پیش از آن ها مطرح شده است. در این میان ارتباط محاکات صدرایی با روش های طراحی فضا در معماری و شهرسازی مسئله این پژوهش است. یعنی تأثیر آرای ملاصدرا به ویژه در خصوص محاکات چطور می تواند در آفرینش فضا (معماری و شهری) تفسیر شود؟هدف پژوهش: هدف بازتاب روشن و مناسبی از آرای  ایرانی مانند ملاصدرا در عرصه معماری و شهرسازی است. در این پژوهش تحلیل مفهوم محاکات و ارتباط آن با قیاس فضایی صورت می گیرد. هدف خوانش مفاهیم فلسفی ایرانی-اسلامی در فضاهایی مانند بازار و استفاده از آن در آثار طراحی نوین است.روش پژوهش: روش پژوهش تطبیقی با تحلیل محتوای متون و رویکرد معناشناسی همراه با راهبرد نمونه موردی است. از طریق دسته بندی اطلاعات در جداول و تطبیق مفاهیم با هم به تحلیل متون فلسفی و فضایی پرداخته و مفاهیم در بازار ایرانی تطبیق داده شده است. نمونه های معاصر در مطالعه تطبیقی با بازار بررسی شدند و در تحلیل نهایی، بازار به عنوان یک کهن الگو معرفی می شود که با روش طراحی قیاسی پدید آمده است.نتیجه گیری: طراح هنرمند الهامات شهودی را از عالم مُثُل دریافت و صور مثلی را در قوه خیال خود با محاکات خلق می کند. این الهامات توسط خالق فضا در معماری سنتی، هستی نسبی یافته اند. بازار ایرانی فضایی با عملکردهای گوناگونی است که از طریق محاکات و الهامات شهودی هنرمند شکل گرفته است که منطبق با روش طراحی قیاسی در معماری است. هم چنین بازار می تواند به عنوان کهن الگو در شکل گیری فضاهای شهری ارزشمند مرجع قیاس فضایی قرار گیرد. از همین رو یکی از نسبت های آرای فلسفی ملاصدرا با مفاهیم فضایی در معماری و شهرسازی با توجه به پیوند میان مفاهیم محاکات فلسفی و روش قیاسی طراحی یا قیاس فضایی در معماری و شهرسازی قابل تبیین است. 
۲.

ارزیابی میزان تاثیر ذرات معلق و پوشش گیاهی بر تشکیل جزایر گرمایی و خنک در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحلیل فضایی مخاطرات محیطی سال نهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ ۱۱۴-۹۷

کلید واژه ها: جزایر خنک شهر تهران LST آلودگی هوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 22 تعداد دانلود : 787
گرمایش جهانی و جزایر حراتی شهرها یکی از بزرگ ترین چالش های جهان امروز است. جزایر سرمایی(جزایر خنک) واژه ایست که در مقابل جزایر گرمایی قرار می گیرد و بیان کننده مناطقی از سطح شهر است که نسبت به نواحی اطراف دارای دمای پایین تری است. در این تحقیق برای بررسی عوامل موثر بر شکل گیری جزایر خنک و گرمایی شهری، ابتدا با استفاده از پردازش تصاویر لندست و استفاده از الگوریتم تک کانل دمای سطح زمین به دست آمد. سپس برای بررسی پارامترهای موثر بر تغییرات دمای سطح زمین؛ معیارهای تغییرات ذرات معلق و تغییرات پوشش گیاهی درنظر گرفته شد. برای پوشش گیاهی از شاخص NDVI و برای میزان ذرات معلق از الگوریتم ارائه شده توسط Saraswat و همکاران استفاده شد. مطابق نتایج، بالاترین میزان جزیره حرارتی به ترتیب در محله بوستان ولایت، شهرک شهید باقری و فرودگاه بودند و پایین ترین میزان جزایر خنک به ترتیب در بهاران، نیاوران و دربند بود. ضریب پیرسون به دست آمده از رابطه بین دمای سطح و پوشش گیاهی 21.29-درصد بود که نشان دهنده رابطه معکوس بین دما و پوشش گیاهی است، همچنین میزان شاخص پوشش گیاهی در مناطق گرم و سرد بیانگر این موضوع است. در خصوص رابطه دمای سطح زمین و آلودگی هوا، همبستگی بین این دو پارامتر، برابر با 19.31 درصد بود و مقایسه میزان شاخص آلودگی در مناطق دارای جزایر خنک و گرم نشان داد که رابطه معناداری بین کاهش آلاینده های هوا و جزایر خنک وجود دارد اما عکس این قضیه چندان صادق نیست.
۳.

بررسی معیارهای زندگی پذیری در محله صاحبقرانیه تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیست و دوم بهار ۱۴۰۱ شماره ۶۴ ۴۴۳-۴۲۳

کلید واژه ها: زندگی پذیری (زیست پذیری) واحد همسایگی (محله) بررسی ارزیابی زندگی پذیری واحدهای همسایگی(NLAS)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 981 تعداد دانلود : 929
این مطالعه به بررسی اصول و معیارهایی که موجب زندگی پذیرشدن یک شهر – مورد مطالعه: محله صاحبقرانیه تهران - می شود پرداخته است. از روش NLAS به عنوان روش تحقیق اصلی و شاخص در این تحقیق استفاده شده است. در این تحقیق سعی گردید تا با بکارگیری این روش و نیز از طریق بکارگیری روش تحلیل سلسله مراتبی شاخص های روش NLAS در محله صاحبقرانیه مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفته و بر اساس پاسخ های دریافت شده و تحلیل آنها وضعیت زندگی پذیری در محله صاحبقرانیه تحلیل گردد. تحلیل های مفصل انجام گرفته بر اساس تحلیل عاملی و روش تحلیل سلسله مراتبی نشان می دهد که وضعیت زیست پذیری محله صاحبقرانیه براساس سه شاخص امکانات و خدمات مورد نیاز، پویایی اقتصاد محله ای و وضعیت چشم انداز بصری و آلودگی محیطی و مؤلفه های مرتبط با آن انجام شده و پس از جمع بندی گویه های مرتبط و محاسبه شاخص های کلی نشان می دهد که شاخص های پویایی اقتصاد محله ای با میانگین 061/9 و مقدار آزمون T برابر با 968/ به کاهش زیست پذیری محله صاحبقرانیه منجر شده است. اما با 95 درصد اطمینان می توان گفت که محله صاحبقرانیه از نظر شاخص های امنیت فردی و اجتماعی، هویت و حس تعلق مکانی، امکانات و خدمات مورد نیاز و وضعیت چشم انداز بصری و آلودگی محیطی محله ای زیست پذیر به شمار می رود
۴.

زمینه بندی راهبردهای معماری و شهرسازی ایران در دوران پساکرونا به روش نظریه بر پایه ایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شهر پایدار دوره ۵ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ 143 - 158

کلید واژه ها: بیماری کویید 19 ویروس کرونا پیامد و راهبرد در معماری و شهرسازی جامعه ایران حکمروایی شهری کنش های چندگانه نظریه بر پایه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 385 تعداد دانلود : 702
بحران شیوع ویروس کرونا سبب شده برخی اصول انضباط های فکری مورد تردید قرار گیرد. اتخاذ راهبردهای جدید، تصمیم گیران را با چالش مواجه ساخته است. این مقاله به اکتشاف مهم ترین راهبردها به صورت مدلی ساده برای جامعه ایران در مواجه با چالش این پدیده در زمینه های معماری و شهرسازی می پردازد. با توجه به ابهامات درمانی، نحوه و سرعت عمل ویروس و توزیع واکسن، لازم است تا افزون بر زمینه های نظری، عرصه های عملی پاسخگوی این نوع بحران ها باشد. هدف، بسترسازی برای تولید دانش در این زمینه است. چراکه برخی ادعاهای شهرسازی برآمده از این پدیده، تازگی کاذب رسانه ای داشته یا برآمده از استدلال های نادرست است. مبتنی بر نظریه بر پایه ایی و با روش تحلیل محتوا، داده های دست اول از متون حاصله از اتاق فکر و جلسات خبرگان معماری-شهرسازی کشور، جمع آوری و با مطالعات کتابخانه ای و اسکیس های ترسیمی دانشجویان تحصیلات تکمیلی طی یک ترم به اشباع نظری رسیده است. «چالش»، «پیامد» و «راهبردهای محتوایی» با کدگذاری «آزاد»، «محوری» و «منتخب» به کمک نرم افزار اطلس تی آی تحلیل و مدل سازی شده است. یافته ها حاکی است که زمینه راهبردهای محوری برخاسته از چالش های منتخب پنج گانه، در طیفی وابسته از کمتر کالبدی (شامل اقتصادی-اجتماعی، مدیریتی-مشارکتی و فرهنگی-آموزشی)، تا بیشتر کالبدی (شامل برنامه ریزی-طراحی، زیرساختی-شبکه ای) قابل دسته بندی است. راهبردها در زمینه هایی مثل مسکن، مشارکت، مردم سالاری دینی، آموزش، بهره گیری از اصول طراحی و برنامه ریزی با رویکردهای سلامت محور و توسعه زیرساخت های فناوری و حمل ونقل عمومی به دست آمده است. بااین وجود، یافته ها و راهبردهای دوران پساکرونا مغایرتی با دوران پیشاکرونا نداشته ولی فرصتی ویژه برای کشور است. بیشترین وجه اشتراکی زمینه ها، کنش های دوگانه هویتی است. در این تجربه زندگی، هویت آدمی بیشتر در کنش های سیال و دوگانه فضا-زمان، عمومی-خصوصی، باز-بسته، مشهود-نامشهود، محلی-جهانی، سنت-مدرنیته، مریی-نامریی و حضور-غیاب چند جهانی شده است. همچنین حکمروایی سلامت محور شهری راهبرد اصلی گرد هم آورنده سایر راهبردهاست
۵.

تدوین برنامه ریزی استراتژیک به منظور پایداری محیط زیست طبیعی در حوزه های با قابلیت گردشگری؛ مطالعه موردی: محور گردشگری لشکرک – دیزین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری شهری دوره ۹ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ 1 - 22

کلید واژه ها: گردشگری محیط زیست پایداری برنامه ریزی استراتژیک محور لشکرک - دیزین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 837 تعداد دانلود : 863
هدف از این پژوهش بررسی مسائل محیط زیست، آثار تخریبی آن، نقش ها و پتانسیل های آن در خصوص جذب گردشگر در محورهای اکوتوریسم، محور لشکرک - دیزین است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن تحقیق نیز توصیفی - تحلیلی است. جامعه آماری این تحقیق 3 جامعه آماری متخصصین، مردم ساکن در محور موردمطالعه، گردشگران وارد شده به محور موردمطالعه است که حجم نمونه بر اساس روش نمونه گیری تصادفی به ترتیب برای جامعه اول 30 نفر، جامعه دوم 200 نفر، جامعه سوم 150 نفر می باشد. دراین رابطه، ارزیابی نهایی صورت گرفته از ارزش آبشارهای موجود در طول مسیر و مسیرهای سبز گردشگری و اماکن ورزشی محور لشکرک - دیزین، نتایج حاصل از این روش نشان می دهد که شاخص اقتصادی باارزش 859/0 و معیار امکانات رفاهی و خدماتی نیز با 842/0 بیشترین نقش را در جذب گردشگران و همچنین اهداف سرمایه گذاری داشته اند. نتایج حاصل از مدل تحلیل شبکه نیز نشان می دهد، شاخص های توسعه فعالیت های اقتصادی با مقدار 157/0 بیشترین نقش را در تخریب منابع زیست محیطی محور لشکرک - دیزین داشته است. در مرتبه بعد تغییر کاربری ها مانند تغییر کاربری از زراعی و باغات به تجاری؛ تغییر کاربری از مسکونی به تجاری؛ تغییر کاربری از زراعی و باغات به تأسیسات و تجهیزات؛ تغییر کاربری از باغات به مراکز اقامتی و گردشگری با میزان 098/0 تأثیر زیادی در تخریب منابع زیست محیطی این محور داشته است.
۶.

«مکان سازی» شهری با افزایش «پیاده پذیری»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش شهرسازی دوره ۶ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ 121 - 139

کلید واژه ها: خیابان کامل مکان سازی حس مکان پیاده پذیری آرام سازی ترافیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 225 تعداد دانلود : 649
بیان مساله: مفهوم میدان با برتری حس مکانی و حضور انسانی با فلکه متمایز می شودکه فضایی با گذر اتومبیل است. میدان باید مکانمند و دارای تعامل انسانی باشد. نادیده گرفتن این وجه تمایز و چیرگی اتومبیل یکی از اسباب نامناسب شدن فضاهای شهری از جمله میادین و خیابان های تاریخی شده است. پرسش این است که چگونه می توان ویژگی های «کالبدی» و «غیرکالبدی» در نمونه ای تاریخی مثل «میدان توپخانه» و چهار گذر شمالی-جنوبی رسیده به آن را متعادل نمود و زمینه «مکانی» شدن آن ها را فراهم ساخت. پیاده پذیر شدن بیشتر تا چه میزان و چگونه در این فضاها موجب ارتقا حس مکان خواهد شد؟ هدف: این مقاله با هدف مکان سازی فضاهای شهری، نقش «پیاده پذیری» یک فضا را در«مکانمندی» آن می سنجد. روش: بنابراین سنجه هایی برای ارزیابی فضای گذرهای مجاور شمال و جنوب استفاده شده است. اطلاعات ابتدا به روش دلفی از هفت گروه متخصص تراز اول طی پرسش نامه ساختارمند و از آرای مردمی گردآوری، سپس با روش آماری و مشاهدات میدانی یافته ها تحلیل شده است. یافته ها: افزایش پیاده پذیری در این فضاها منجر به افزایش مکانمندی شده و لازم است ولی اصرار بر گزینه پیاده مداری صرف رضایت بخش نیست. این افزایش می تواند تا الگوی «خیابان کامل» پیش رود. گسترش پیاده پذیری از میدان تا خیابان های مجاور، کل محله، ارگ، محدوده تاریخی حصار اول و دوم تهران و ارتباط آن با کل شهر با این الگو قابل توصیه است. نتیجه گیری: افزایش پیاده پذیری به معنی بهبود حس مکان است. در فضاهای تاریخی مراکز شهری، دست کم الگوی کامل حرکتی تعادل فضایی نسبی ایجاد می نماید. عدم مداخله یا مداخله های مطلق گرا رضایتمندی را کاهش می دهد. در میدان توپخانه و فضاهای مجاور، الگوی کامل حرکت میسر ولی باید با اولویت پیاده، سواره غیرموتوری، موتوری عمومی و خصوصی باشد.
۷.

تحلیل پارامتریک سایت پلان مبتنی بر روش ماتریس ارزیابی تأثیرات محیطی (مطالعه موردی: مجموعه آرامگاه شمس تبریزی)

نویسنده:
منبع: پژوهش های معماری نوین دوره اول پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱ 55 - 70

کلید واژه ها: ارزیابی ارزیابی تأثیرات محیطی شبیه سازی سایت پلان تحلیل سایت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 421 تعداد دانلود : 951
تجزیه و تحلیل سایت در فرآیند طراحی معماری باتوجه به فاکتورهای بسیار زیادی مورد بررسی قرار می گیرد که به منظور دست یابی به آن ها نیازمند یک سیستم ارزیابی کامل و فهم دقیقی از آن سیستم هستیم. هدف اصلی این پژوهش ارزیابی و شبیه سازی پارامتریک مؤلفه های تأثیرگذار در فرآیند تحلیل سایت پلان در شهر خوی و سایت مجموعه شمس تبریزی با بهره گیری از روش ماتریس ارزیابی تأثیرات محیطی است. پژوهش از نوع کمی است و با کمک فنون مدلسازی و شبیه سازی صورت گرفته است. برای ارزیابی دقیق تأثیر پارامترها، از نرم افزارهای معتبر معماری نظیر راینو و گرسهاپر بهره برده شده است. برای تحلیل و ارزیابی سایت عواملی نظیر بستر سایت، توپوگرافی، دسترسی، دید و منظر، آلودگی صوتی و نور آفتاب در نظر گرفته شدند. نتایج بررسی ها نشان دادند که در بین عوامل، عوامل توپوگرافی و ساختمان های اطراف بیشترین تأثیر را در محاسبات در یک سایت دارند. و بر اساس محاسبات الگوریتم ماتریس ارزیابی تأثیرات محیطی مشخص گردید، سلول هایی که نمرات 5 به بالا را دریافت کردند محدوده های مناسب و مطلوبی برای طراحی و ساخت می باشند. مؤلفه های تحلیلی سایت با الگوریتم سازی و روش پارامتریک می واند به شکل مستقیم و مؤثرتری در فرآیند طراحی قرار گیرد. به طوری که مرحله تحلیل در مرحله طراحی بر خلاف روش های سنتی آمیخته و یکی باشد. نتیجه این پژوهش دو دستاورد هم زمان است. ابتدا ارزیابی طرح های موجود و دیگری تهیه مولدی برای طرح های جدید یعنی علاوه بر اینکه مؤلفه های تحلیل سایت مولدی برای طرح نهایی است، ابزاری جهت سنجش طرح های نهایی (اجرا شده یا نشده) محسوب می شود.
۸.

تاثیر کاربری اراضی بر پراکنش فضایی جزایر خنک در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی سال دوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ ۵۰-۳۳

کلید واژه ها: جزایر خنک الگوریتم تک کانال دمای سطح زمین تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 641 تعداد دانلود : 298
گرمایش جهانی و جزایر حراتی شهرها یکی از بزرگ ترین چالش های جهان امروز است، به طوری که سالانه همایش های زیادی در سطح ملی و محلی برای جلوگیری، مقابله و تعدیل این پدیده در سراسر جهان برگزار می شود. با وجود توجه قابل ملاحظه جوامع علمی به این مسئله، اما در عمل رشد افسارگسیخته شهرها تمام معادلات و تلاش جامعه علمی را بی اثر می کند. با توجه گسترش شهر و به تبع آن گسترش جزایر گرمایی، جزایر خنک (سرمایی) بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. در این تحقیق به منظور درک تاثیر پراکنش فضایی کاربری ها در توزیع فضایی جزایر خنک، ابتدا با استفاده از پردازش تصاویر لندست 8 و الگوریتم تک کانال دمای سطح زمین محاسبه شد و سپس با استفاده از الگوریتم حداکثر شباهت نقشه کاربری اراضی به دست آمد و نهایتا تاثیر کاربری اراضی در شکل گیری جزایر خنک و گرمایی مورد بررسی قرار گرفت. مطابق نتایج، و پایین ترین میزان جزایر خنک به ترتیب در بهاران، نیاوران و دربند بود و در طرف مقابل بالاترین میزان جزیره حرارتی به ترتیب در محله بوستان ولایت، شهرک شهید باقری و فرودگاه بودند. نتایج نشان داد که بالاترین میانگین دمایی در بین کاربری ها مربوط به مناطق سیمانی/سنگفرش شده(48.3 درجه سانتیگراد) بود و پایین ترین میانگین دما مربوط به کاربری آب(32.4 درجه سانتیگراد) بود. براساس نتایج و مقایسه درصد هرکدام از کاربری های اراضی در مناطق دارای جزایر حرارتی و جزایر خنک، در مناطق سرد سهم پوشش گیاهی و در مناطق گرم سهم کاربری سیمانی/سنگفرش چشم گیر است. با این تفاسیر، یکی از راه های بسیار کارامد برای تبدیل جزایر گرمایی به جزایر خنک، استفاده از گیاهان با نیاز آبی کم در پشت بام ها با عنوان پشت بام های سبز است.
۹.

سهم مفهوم «مقیاس انسانی» در موفقیت طرح های شهری (موردپژوهش: طرح های مرمتی شهری تهران در دهه 1380)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای سال پنجم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۱۴ 1 - 28

کلید واژه ها: مقیاس انسانی ابعاد و تناسبات فضایی پیاده پذیری مشارکت مردمی فرامعیارهای موفقیت طرح های بهسازی و نوسازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 707 تعداد دانلود : 206
این مقاله می کوشد در پی بازتعریف مقیاس انسانی، ابعاد پنهان آن را در موفقیت طرح های شهری بکاود. هدف، تقویت طرح های شهری در بافت های تاریخی با تعریف معیارهای مؤثر موفقیت است. ازهمین رو، طرح های مرمتی شهری اجراشده دهه 1380 شمسی منطقه 12 تهران به عنوان مورد مطالعه در نظرگرفته شده است. روش کیفی-کمی با به کارگیری «کدگذاری مفاهیم» در مرحله بازتعریف، «تکنیک دلفی» در مرحله انتخاب طرح ها، رتبه بندی از طریق «تحلیل سلسله مراتبی» سپس تأیید با «مشاهدات» است. پس از تفسیر کیفی مفهوم مقیاس انسانی، میزان رعایت آن در طرح های منتخب با سایر معیارها و موفقیت کلی هر طرح سنجیده شده است. نتایج حاکی است که گرچه مقیاس انسانی از مهم ترین معیارهای موفقیت است ولی بیشتر، فهم کالبدی از آن شده درحالی که ابعاد فراکالبدی همچون مشارکت، پیاده پذیری و هویت در این مفهوم مستتر است. مقیاس انسانی تأثیر متناسب و همسویی با کل معیارهای سنجش موفقیت یک طرح دارد؛ یعنی می توان از آن به عنوان حد مشترک و تام در فضاهای موفق شهر نام برد. سهم رعایت مقیاس انسانی در هر طرح، نمایانگر نسبتی قابل قبول از کل معیارهای موفقیت طرح است. با شرایط نسبی یکسان در بافت های ارزشمند تاریخی از میان معیارهای درونی مقیاس انسانی، نقش مشارکت مردمی یعنی مؤلفه فراکالبدی در موفقیت بالاترین است.
۱۰.

ارزیابی رویکرد شهر بوم مبنا براساس توسعه پایدار به روش تحلیل ارزیابی یکپارچه محیطی (IEA)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: باغ نظر سال شانزدهم مرداد ۱۳۹۸ شماره ۷۴ 43 - 54

کلید واژه ها: بوم ساخت مدیریت پایدار ارزیابی بوم ساخت شهری روش ارزیابی شاخص ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 179 تعداد دانلود : 828
بیان مسئله:این مقاله با مروری بر ادبیات مربوط به بوم ساخت و توسعه پایدار، روند تاریخی برنامه ریزی بوم ساختی، روش های ارزیابی بوم ساخت پایدار شهری، معیارها و شاخص های آن را به ویژه در ایران بررسی می کند؛ زیرا مبانی تئوریک این مباحث در ایران کمتر شناخته شده است. مطالعات یکپارچه ارزیابی محیط زیست، رویکردی کاملاً جدید، پویا و نظام مند است که شهر و محیط زیست را در یک چرخه متقابل بوم شناختی می بیند و با مددجستن از مدل های ارزیابی سیستماتیک بوم ساختی و تعیین شاخص هایی کاربردی و بومی سازی شده مطابق با هر ناحیه به مطالعه و تحلیل آن می پردازد. در این مقاله سعی شده ضمن شناخت مشکلات محیط زیست شهری، نقش مدیریت شهری در حل مشکلات آن در عرصه های بوم شناسی شهری بررسی و اصول روش شناختی و نظری در این زمینه تبیین شود؛ همچنین روند ایجاد این ساختار مطالعاتی که نشان دهنده اهمیت ارتباط منطقی و متقابل بین رویکردهای بوم شناختی، بوم ساخت های شهری و فعالیت های بشری بوده تشریح شود. اهداف:1. شناخت مشکلات محیط زیست شهری و خصایص هریک از آنها؛ 2. تعیین نقش مدیریت شهری در حل مشکلات محیط زیست در عرصه های بوم شناسی شهری؛ 3. بومی سازی چارچوب مفهومی یکپارچه در ارتباط با اعمال مدیریت شهری براساس شناخت شاخص های محیط زیست. روش تحقیق: روش تحقیق به کاررفته در این مقاله بر دو روش مبتنی است: تحلیل ارزیابی یکپارچه محیطی (IEA) به منظور آگاهی از مشکلات زیست محیطی و علل و نتایج آنها در واقع روند ایجاد شاخص های زیست محیطی را تحلیل می کند و چارچوب تحلیلی آن (DPSIR) است که در مقیاس فضایی زمانی به شناسایی مسائل کنونی دارای اولویت محیط زیست و تحلیل تغییرات آن می پردازد. نوع تحقیق، تحلیلی اکتشافی و ماهیت و روش آن کیفی است که سعی شده استنتاجات لازم از طریق تحلیل محتوا و بررسی کتابخانه ای اسناد و مدارک و سپس روش تطبیقی انجام پذیرد. نتیجه گیری:یافته های این مقاله نشان می دهد که نظارت نزدیک و ارزیابی اثرات فعالیت های انسانی بر محیط زیست و بوم ساخت وابسته به آن، مسئله ای اساسی است. از آنجا که روش ها و شاخص های مختلفی برای ارزیابی بوم ساخت پایدار شهری وجود دارد، در نتیجه تلاش برای توسعه یک بوم ساخت شهری در سطح میکرو که دقیق، جامع و در قالب یک چارچوب مفهومی باشد ضروری به نظر می رسد. این چارچوب باید توانایی تجمیع با ابزارهای ارزیابی مقیاس بزرگ تر را داشته باشد.
۱۱.

بررسی تطبیقی امکان مطالبه خسارت در کنار فسخ قرارداد در حقوق ایران و انگلیس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش حقوق مدنی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 47 - 37

کلید واژه ها: اصل جبران کامل خسارت مطالبه خسارت فسخ قرارداد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 144 تعداد دانلود : 253
چکیده جبران کامل خسارات زیان دیده، معمولا با استناد زیان دیده به یکی از ضمانت های اجرایی ناشی از نقض عهد و اعمال ان محقق نمی شود. بلکه گاهی بدین منظور لازم است بین ضمانت های اجرایی مزبور جمع نماید. جمع جبران خسارت با سایر واکنش های ناشی از نقض عهد به ویژه فسخ با توجه به سکوت قانونگذار در قابلیت اجرایی ان و نبود رویه قضایی، بسیار مبهم است،صرفنظر از بررسی امکان عملی این جمع و شیوه های اجرایی نمودن ان ،امکان قابلیت این جمع با استناد به اصول کلی حقوقی که مبنای وضع اکثر قوانین است و از این اصول در رفع ابهامات استفاده می شود بسیار دارای اهمیت است. به عبارتی ایا از اساس این امکان وجود دارد تا در صورت استفاده زیان دیده از یکی از ضمانت های اجرایی ناشی از نقض عهد مثل فسخ، و عدم جبران کامل خسارت های وارده ، این حق را به زیان دیده داد تا با استفاده از سایر ضمانت های اجرایی مثل مطالبه خسارت و یا تعدیل قرارداد ، الزام به انجام تعهد و مطالبه خسارت بین دو یا چند ضمانت اجرا برای جبران کامل خسارات وارده به خود ، جمع و به طور همزمان استفاده نماید .در نوشتار حاضر به بررسی امکان جمع جبران خسارت با فسخ قرارداد در حقوق ایران و انگلیس خواهیم پرداخت. کلمات کلیدی .اصل جبران کامل خسارت؛ فسخ قرارداد، مطالبه خسارت،
۱۲.

بررسی تطبیقی الگوی رایج ریخت شناسی شهرهای ایران و اروپا در دوره مقارن با اسلام (مطالعه موردی: شهر ری در ایران و سیه نا در ایتالیا)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۱ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۱۱۰) 853 - 870

کلید واژه ها: ریخت شناسی (مورفولوژی) شهری سیه نا شهرسازی ایرانی - اسلامی شهرسازی قرون وسطایی اروپا شهر ری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 684 تعداد دانلود : 507
این مقاله به دنبال تمایزات منحصربه فرد کالبدی شهرسازی ایرانی-اسلامی در مقایسه با شهرسازی مقارن آن در اروپای قرون وسطی (قرن 7-14 میلادی) است که در اثر توسعه وضع موجود پدید آمده اند. فضاهای معماری و شهری پدیده هایی کالبدی هستند که بسیاری از ویژگی های فرهنگی، اجتماعی و تمدنی یک جامعه را بازتاب می دهند؛ از این رو می توان آن ها را در تجسم بخشی کالبدی تاریخ و فرهنگ جامعه مؤثر به شمار آورد. بر این مبنا در سرزمین هایی با ادیان و ایدئولوژی های متفاوت می توان ساخت های ریخت شناسی مختلفی را مشاهده کرد. کمتر پژوهشی در زمینه ریخت شناسی شهری به مقایسه شکل گیری کالبدی هم زمان دو گونه شهرسازی به شیوه موردی و تحلیل کیفی عناصر و ویژگی های شهرسازی پرداخته است. روش پژوهش حاضر کیفی است و این مطالعه با مقایسه تطبیقی به کمک نقشه، مدل سازی سه بعدی از دو نمونه و مطالعات موردی نمونه های متعدد در هر منطقه انجام شده است. استخراج عوامل مشترک از ادبیات شهرسازی و نمونه ها براساس بهره گیری از ماتریس های ارزیابی در مقیاس عناصر بافت (محله، راه، حصار، میدان و...) و تک بنا و ویژگی هایی مانند سازمان فضایی، ساختار شهری، موقعیت، عملکرد، گونه شناسی، الگوی ساخت و مصالح صورت گرفته است. یافته های این مقاله نشان می دهد این دو نوع شهرسازی از نظر سازمان فضایی و شکل توسعه و همچنین ساختار فضایی و نحوه قرارگیری شباهت  دارد و غالب تفاوت ها در مقیاس های خردتر و به ویژه در حوزه معماری و عملکرد تک بناهاست. امروزه می توان از هویت یگانه شهرسازی و معماری ایرانی-اسلامی در ابعاد مختلف شهرسازی در شهرهای کشورمان بهره برد و از نظر ارتباط فضایی، یکپارچگی و توسعه های شهری از آن ها استفاده کرد.
۱۳.

برنامه ریزی کاربری زمین در مواجهه با زلزله در بافت های فرسوده شهری (مطالعه موردی: محله عبدل آباد شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۱ تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۱۰۸) 269 - 290

کلید واژه ها: کاربری زمین تاب آوری بافت فرسوده زلزله محله عبدل آباد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 949 تعداد دانلود : 948
بشر از دیرباز با پدیده های مخرب طبیعی روبه رو بوده است. از این رو، پیوسته در تلاش بوده راه حل هایی برای مقابله با این پدیده ها پیدا کند. در این میان، بافت فرسوده و ساختمان های واقع در این بافت بیشترین آسیب را دیده و از حداقل پیامدهای آن قطع لوله های تأسیساتی، ایجاد آتش سوزی، مسدود شدن مسیرهای دسترسی، کمک رسانی ضعیف و به تأخیر افتادن تخلیه افراد را می توان ذکر کرد. بررسی میزان آسیب ها و صدمه های ناشی از زلزله در شهرها، در بسیاری موارد نشان داده درصد بالایی از صدمه ها به طور مستقیم یا غیرمستقیم به وضعیت نامطلوب برنامه ریزی و شناسایی و کاهش خطرها مربوط می شده است و درواقع علل عمده آسیب ها و تلفات ناشی از آن را در بی توجهی و سهل انگاری در رعایت استانداردهای ایمنی سازه ها، در فقدان اصول، برنامه ها و طرح های شهرسازی مناسب می بایست جستجو کرد که با شناخت بافت و عملکرد و رفتار زلزله و استفاده بهینه از زمین و کاربری های آن، می توان اقدام مؤثری به منصه ظهور رساند. هدف این مقاله بررسی مؤلفه های تأثیرگذار بر تاب آوری بافت فرسوده در برابر زلزله در محله عبدل آباد منطقه 19 شهر تهران است. روش پژوهش در این مقاله، توصیفی-تحلیلی است و از مطالعات کتابخانه ای و اسنادی استفاده شده و با مدلAHP و نرم افزارExpert choice  به تحلیل پرداخته است. یافته های این مقاله نشان می دهد که عامل مدیریتی، اقتصادی و مشارکت اهالی در فرایند بازآفرینی و احیا، به ترتیب با امتیاز 145/0، 112/0 و 110/0در جایگاه های اول تا سوم قرار دارند و نشانگر اهمیت این مؤلفه ها در بین مؤلفه های مورد بررسی است. همچنین در این پژوهش با توجه به تحلیل مؤلفه ها و زیرمعیارها با استفاده از نرم افزار یادشده، بین عبدل آباد شمالی و جنوبی، عبدل آباد شمالی در جایگاه نخست واقع شد و براین اساس، بهترین محدوده از لحاظ برنامه ریزی بعد از وقوع زلزله را می توان مدیریت و ساماندهی کرد.
۱۴.

مدیریت تاب آوری محله در مواجهه با زلزله در بافت های فرسوده شهری به روش FAHP (نمونه موردی: محله عبدل آباد شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال هشتم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۳۰) 21 - 38

کلید واژه ها: برنامه ریزی تاب اوری بافت فرسوده زلزله محله عبدل آباد شهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 419 تعداد دانلود : 555
وقتی زلزله ای روی می دهد، شهر به صورت یک سیستم از آن تأثیر می پذیرد. به عبارت دیگر عناصر شهری نتنها خود از زلزله و سایر آثار جانبی آن متأثر می شوند، بلکه در عمل متقابل سیستمی سایر عناصر شهری را تحت تأثیر قرار داده و یا از آن ها تأثیر می پذیرد. هرچه میزان و نحوه تأثیر گذاری یکی از عناصر شهری بیشتر باشد، تعداد و انواع بیشتری از عناصر تحت تأثیر قرار خواهند گرفت. این مقاله به بررسی میزان مؤلفه های تاثیرگذار در تاب آوری بافت فرسوده در مقابل زلزله در محله عبدل اباد منطقه 19 شهر تهران است. روش پژوهش در این مقاله توصیفی-تحلیلی می باشد و از مطالعات کتابخانه ای و اسنادی استفاده شده است و با مدل FAHP به تحلیل پرداخته است. نتایج حاکی از آن است که روش فعلی مدیریت بافتهای فرسوده کارایی لازم برای مواجهه با زمین لرزه را ندارندو عوامل مدیریتی در سطح محلات تأثیر بیشتری نسبت به سایر عوامل تأثیر پذیرفته از کاربری زمین شهری در هنگام زلزله دارند. یافته های حاصل از مدل نشان می دهد که عامل مدیریتی، اقتصادی و مشارکت اهالی در فرایند بازآفرینی و احیا به ترتیب امتیاز (0.145)، (0.112) و (0.110) در جایگاه های اول تا سوم واقع شده اند و نشانگر اهمیت این مؤلفه ها در بین مؤلفه های مورد مطالعه می باشد. همچنین در این پژوهش با توجه به مؤلفه ها و زیر معیارها با استفاده از نرم افزار فوق، بین عبدل آباد شمالی و جنوبی، عبدل آباد شمالی در جایگاه نخست واقع گردید و براین اساس بهترین محدوده از لحاظ برنامه ریزی بعد از وقوع زلزله می تواند مدیریت و ساماندهی شود.  
۱۵.

سیر پیشرفت و گرایش طرح های شهری جمهوری اسلامی ایران (پروژه های اجرا شده تهران از 1360 تا 1395)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای سال سوم بهار ۱۳۹۷ شماره ۴ 35 - 66

کلید واژه ها: گرایش های شهرسازی جمهوری اسلامی ایران گونه ها و انواع طرح های شهری موفقیت طرح ها پروژه های اجرا شده شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 623 تعداد دانلود : 383
هدف این مقاله، برآوردی از دیدگاه صاحب نظران در شناسایی طرح های شهری شاخص و اجرا شده تهران در دوره جمهوری اسلامی است. باوجود نقدهای مکرر به نظام طرح های شهری تهران، پیشرفت و گرایش این طرح ها در دوره های اخیر کمتر از شکست آن ها به صورت روشمند بررسی شده است. پرسش این است که این طرح ها چگونه قابل دسته بندی و ارزیابی هستند؟ گرایش طرح های موفق شهری به سمت چه طرح هایی بیشتر یا کمتر بوده است؟ افزون بر ترسیم چشم انداز پیشرفت، آگاهی از گرایش طرح ها، سبب روشن تر شدن و هدایت تصمیم های آتی می شود. در این پژوهش، روش دلفی انتخاب و طبق آن پنج کمیته مختلف تخصصی تشکیل شده است. چهل نفر متخصص در چهار گام نظرسنجی جهت کشف، دسته بندی و امتیازدهی طرح ها مشارکت کرده اند. درنهایت، میان طرح های شاخص، چهار گونه طرح با سه معیار کلی موفقیت و ده ها پروژه شاخص در چهار رتبه شناسایی و امتیازبندی شدند. همچنین مشخص شد که تمام چهار گونه طرح های شهری موفق از دهه 1370 باوجود شکست های برنامه ریزی، افتتاح و رایج شده اند. گرایش به پیاده راه سازی شهری و توجه به گونه «معماری شهری» موفق، بیشتر از اواسط دهه 1380 گسترش یافته و از دهه نود گرایش به طراحی فضاهای باز شهری متنوع زیاد شده است. در سال های آغازین 1400 شمسی شایسته است تا با فعال سازی «مشارکت مردم»، نیروی متخصص و مدیران کارآمد سبب تبلور بیشترین قابلیت ها در طرح های شهری به ویژه طرح های اکولوژیکی، درمانی-بهداشتی، مسکن و توانمندسازی بافت های فرسوده، تاریخی و غیررسمی شد.
۱۶.

تأثیر آموزش فراشناختی در طراحی مجتمع های زیستی در مراکز شهری با تأکید بر نگارش و نقد فرآیند طراحی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال نهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳۴ 229 - 238

کلید واژه ها: طراحی معماری آموزش راهبردهای فراشناختی حل مسأله نگارش و نقد فرآیند طراحی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 831 تعداد دانلود : 67
دروس طراحی معماری در رشته معماری، نقطه نمایش توانایی های شناختی دانشجویان درباره دیگر دروس و توانایی آنها در طراحی معماری و هدف از آن دستیابی به مهارت های فراشناختی برای برخورد با مسایل گوناگون در زندگی حرفه ای آنهاست. فراشناخت را آگاهی، سازماندهی و توان نقد فرآیندهای شناختی و مهارت لازم برای کنترل یادگیری در حوزه های گوناگون می دانند. این امر زمانی بارز می شود که دانشجویان نیاز به انطباق مفاهیم آموزش دیده با مقیاس های گوناگون طراحی را داشته باشند و یکی از بزرگترین چالش ها درس طراحی معماری پنج (طراحی مجتمع های زیستی) است که به مفاهیم معماری در مقیاس شهری می پردازد. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش افزایش مهارت های فراشناختی در بهبود ادراک و افزایش مهارت دانشجویان از مفاهیم طراحی در این درس است. به این منظور، از روش نگارش فرآیند و نقد پیرامون طراحی خود و دیگران به عنوان ابزار پرورش توان فراشناختی افراد در زمینه مفاهیم شهری استفاده شده است. از منظر پژوهشگران پیشین، توانایی نگارش درباره طراحی با پیوند دو حوزه طراحی و تفکر نوشتاری موجب افزایش توانایی های دانشجویان در کنترل فرآیندهای یادگیری می شود.  پژوهش حاضر بر روی یک گروه سی نفره از دانشجویان این درس، شامل گروه آزمون و شاهد اجراشده و گروه آزمون موظف به نگارش فرآیند و نقد درباره کیفیت مفاهیم شهری طراحی خود ودیگران بودند. برای دستیابی به نتایج، اولین وآخرین نگارش دانشجویان از طریق آزمون تفکر انتقادی مقایسه شد که نشانگر توسعه درک انتقادی آنها از مفاهیم بود. همچنین مقایسه نمرات نهایی دانشجویان گروه آزمون و  شاهد با میانگین نمرات دروس طراحی معماری پیشین با آزمون t-test نشانگر تفاوت معنادار میان نمرات گروه های آزمون و شاهد و نمرات پیشین آنها است. نتایج پژوهش نشانگر تأثیر مثبت فرآیند مزبور بر روی سه راهبرد فراشناختی برنامه ریزی، نظارت و ارزیابی بوده؛ و نشان گر آن است که آموزش توسط راهبردهای فراشناختی به گروه آزمون به طور معناداری بر روی عملکرد آنها تأثیر مثبت داشته است.
۱۷.

کاربست اصول نوشهرگرایی مطابق با شناسه های شهر ایرانی-اسلامی (مطالعه موردی: محله مسکونی و قدیمی رباطکریم (رباط کهنه))(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۰ زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۶) 929 - 944

کلید واژه ها: پیاده مداری جنبش نوشهرگرایی خوداتکا شهرسازی ایرانی-اسلامی محله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 305 تعداد دانلود : 847
در پژوهش حاضر به این مقوله پرداخته می شود که چگونه میتوان به کمک اصول شهرسازی مدرن مانند نوشهرگرایی، محله ای خوداتکا برای شهرها طراحی کرد تا پاسخگوی نیازهای امروز مردم باشد. همچنین به این مسئله توجه می شود که این اصول تا چه اندازه با شهرسازی ایرانی-اسلامی سازگار است؟ هدف از مطالعه حاضر، بررسی امکان بهکارگیری اصول نوشهرگرایی در سازگاری با اصول شهرسازی ایرانی-اسلامی در طراحی و احیای محله های امروز است. پژوهش پیش رو اهمیت بسیاری دارد؛ زیرا به کمک آن می توان از اصول شهرسازی ایرانی-اسلامی هم پای اصول نوشهرگرایی برای بهبود محلههای مسکونی ایران - مانند نمونه موردی محله تاریخی رباطکریم – استفاده کرد. بدین منظور از مطالعات اسنادی و کتابخانهای در حوزه شهرسازی ایرانی-اسلامی و بحثهای شهرسازی معاصر، همچنین پژوهش های میدانی استفاده شد. سپس شناسههای سنتی شهر ایرانی-اسلامی از نظر محتوایی با اصول نوشهرگرایی مقایسه و تطبیق داده شد. نتیجه اینکه ایدههای شهرسازی ایرانی-اسلامی فرای کالبد و زمان است و انگارههای نوین شهرسازی امروز را بهخوبی دربرمیگیرد. محله های شهرهای تاریخی ایران در گذشته براساس اصول و قواعدی شکل گرفتهاند که امروزه در شعارهای یکی از مطرحترین نهضتهای طراحی شهری در جهان یعنی نوشهرگرایی مشاهده میشوند؛ بنابراین میتوان از این اصول برای طراحی محله های جدید و احیای محله های قدیمی ایران استفاده کرد.
۱۸.

بررسی رابطه هوش هیجانی و تعهد سازمانی در میان کارکنان بانک تجارت

نویسنده:
منبع: جهان نوین سال اول بهار ۱۳۹۷ شماره ۱

کلید واژه ها: هوش هیجانی تعهد سازمانی تعهد عاطفی تعهد مستمر تعهد هنجاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 714 تعداد دانلود : 458
هدف این پژوهش بررسی رابطه بین هوش هیجانی و تعهد سازمانی بین کارکنان بانک تجارت می باشد. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه کارکنان بانک تجارت استان آذربایجان غربی می باشد که حجم کامل آن برابر 662 نفر است. برای محاسبه حجم نمونه آماری از رابطه کوکران استفاده شده که حجم نمونه آماری 190نفر بدست آمده است. برای انتخاب نمونه آماری از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای استفاده شده است. نوع روش تحقیق کاربردی، پیمایشی و همبستگی است. روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بود. بسته به سوالات و فرضیات تحقیق از آزمون همبستگی پیرسون برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. یافته نشان می دهد که بین هوش هیجانی و تعهد سازمانی رابطه آماری معنادری وجود دارد. هچنین یافته ها نشان داد بین هوش هیجانی و ابعاد تعهد سازمانی(عاطفی،مستمرو هنجاری) رابطه آماری معناداری وجود دارد. به نحوی که با افزایش هوش هیجانی کارکنان تعهد سازمانی در ابعاد مختلف آن افزایش می یابد.
۱۹.

بازنگری فرآیند طراحی (رمزگشایی «قیاس» به عنوان روش اصلی آفرینش فضا و فرم)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هویت شهر سال هشتم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۸ 71 - 80

کلید واژه ها: فرآیند طراحی ایده و پنداره کانسپت روش آفرینش فرم و فضا قیاس استعاره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 853 تعداد دانلود : 367
در این مقاله به منظور بررسی روش های «آفرینش فرم و فضا»، ابتدا «فرآیند طراحی» و مراحل کلی دوگانه ی آن یعنی «تحلیل» و «ترکیب» مطالعه شد ه است. سپس این روش ها در آرای برخی نظریه پردازان معاصر مقایسه و نقد شده، آثار موفق برخی از طراحان معاصر و روش طراحی آنان با روش های بالا مقایسه و به این ترتیب روش های طراحی و آفرینش فرم در محیط مصنوع بازنگری شد ه است. یافته اصلی این پژوهش این است که «قیاس» به معنای ارزیابی و سنجش فرم نهایی(مرحله «ترکیب») با مولفه های تحلیلی (مرحله «تحلیل») به عنوان یکی از مراحل و عوامل اصلی روش های آفرینش فرم و فضا محسوب شده که بر اساس چگونگی تخیل و تصور طراح می تواند طیفی از «مستقیم»، «عینی»، و «درونی»، تا «غیر مستقیم»، «ذهنی»، و «برونی» را در فرآیند طراحی شامل شود. همانطور که «قیاس» دارای این درجات «درونی» و «برونی» است، مولفه های «تحلیل» نیز از درجه «درونی» (برنامه، سایت) تا «برونی» (نمونه ها، پدیده ها) قابل تشخیص هستند.
۲۰.

ارزش های جاوید و جهان گستر شهرسازی اسلامی (بازنمودی از نگرش های فرا کالبدی و فرازمانی شهر اسلامی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۴۵ پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳ (پیاپی ۸۵)

کلید واژه ها: شهرسازی اسلامی انگاره نوین شهرسازی اسلام و شهر شهرهای خاورمیانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 210 تعداد دانلود : 200
این پژوهش کوشیده تا توان به کارگیری ارزش های شهرسازی اسلامی را در دوره ی امروزین و برای گستره جهانی آشکار سازد. در پژوهش ها ی مشابه ، بیشتر به سوی ه های شکلی و ریخت شناسی شهر اسلامی در دوران گذشته بسنده شده و سوی ه های دریافتی و پویا و امروزین آن چندان بررسی نشده است. در این نوشتار ابتدا پژوهش های انجام شده بازبینی و شناسایی شده است. پس از آشکارسازی گذشته نگر و « ناکالبدی » و « کالبدی » در دو لایه ی شهر اسلامی که تا « فراکالبدی » کالبدی بودن بیشتر این پژوهش ها ، پنداره ها و سویه های کنون پنهان مانده اند، با نگرش به انگاره های شهرسازی امروزین نمایان شده است. نمونه هایی از شهرهای اسلامی کندوکاو شده و با بررسی های چندباره و ژرف، ویژگ ی های شیو ه ی یگانگی با » ،« دادگستری » هم آمیزی کالبدی پاره های آن ها در چند شناسه ی هموند ، مانند نهاده شده اند. گزینش این « سازش پذیری با خردورزی » و « پرمایگی با ناهمگونی » ،« گوناگونی پنداره ها به گونه ای شده که دارای سرشت فراکالبدی باشند. سرانجام رویکردهای جدید در انگاره های شهرسازی امروزین که از 1960 به این سو در جهان بازگو شده ، همچون ساختاری و » و نیز رو ش های « بنیادی » و « جانشینی » ،« داد و ستدی » ،« شهرسازی فزاینده » با رویکردهای گسترش شهر اسلامی سنجش شده است. یافته ی بنیادی این نوشتار « راهبردی این است که ارزش های شهرسازی اسلامی فرای کالبد، جای و زمان است و می توان از آنها در گسترش شهرهای جهانی امروز بهره برد. این شهرسازی، راهبردی و پویا بوده و ویژگی ها و انگاره های درست امروزین شهرسازی را از زمانی بسیار پی ش تر دربرداشته است و توان بسیاری در جهان گستر ی داشته و همچنان دارد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان