علی افروزنیا

نوآوری اجتماعی به عنوان یک پارادایم جدید در عرصه ی نوآوری، به خلق ارزش اجتماعی، ارتقای رفاه بیشتر و پرورش ظرفیت ها و قابلیت ها و حل چالش های اجتماعی می پردازد و سازمان های اجتماعی، یکی از موثرترین بازیگران عرصه ی اجتماعی در خلق نوآوری اجتماعی به شمار می روند. هدف اصلی این پژوهش، ارائه ی مدل خلق نوآوری اجتماعی و پیشایندها و پسایندهای آن در کمیته ی امداد امام خمینی (ره) به عنوان یک سازمان نوآور اجتماعی است. پژوهش حاضر از نظر هدف، توسعه ای -کاربردی و روش پژوهش آن، نظریه ی داده بنیاد کلاسیک است. در این پژوهش، با روش نمونه گیری گلوله برفی، 16 مصاحبه نیمه ساختاریافته با افراد باتجربه و صاحب نظر در زمینه طرح ها و فرایندهای کمیته ی امداد امام خمینی (ره) انجام شده است. تجزیه و تحلیل داده های پژوهش در قالب کدگذاری باز، کدگذاری انتخابی و کدگذاری نظری با حدود 150 کد اولیه در نرم افزار تحلیل داده های کیفی Atlas.ti 8 انجام شد که در نهایت، مدل خلق نوآوری اجتماعی در کمیته ی امداد امام خمینی (ره) با سه مقوله ی کلان تسهیل کننده های محیطی نوآوری اجتماعی، خلق نوآوری اجتماعی و توسعه ی اجتماعی و با محوریت مقوله ی خلق نوآوری اجتماعی شناسایی گردید.

در سال های اخیر، نوآوری های اجتماعی با هدف خلق ارزش اجتماعی و حل چالش های اجتماعی، توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است. سازمان های اجتماعی یکی از مهمترین بسترهای بروز نوآوری اجتماعی هستند که شناخت موانع و مشکلات آنها برای حضور اثربخش در عرصه نوآوری اجتماعی ضروری است. هدف اصلی این تحقیق، شناسایی چالش های موثر بر نوآوری اجتماعی در کمیته امداد امام خمینی (ره) به عنوان یک سازمان اجتماعی است. پژوهش حاضر از نظر هدف، توسعه ای-کاربردی و روش پژوهش آن تحلیل مضمون است و در بازه زمانی 99-97 انجام گرفته است. مشارکت کنندگان این پژوهش، افراد باتجربه و صاحب نظر در کمیته امداد امام خمینی (ره) می باشند که با ترکیب روش های نمونه گیری هدفمند قضاوتی و گلوله برفی با 16 نفر از آنان مصاحبه های نیمه ساختاریافته صورت گرفته است. در تجزیه و تحلیل داده ها، 166 مضمون پایه و 24 مضمون سازمان دهنده استخراج شد که در نهایت، هشت مضمون فراگیر "چالش های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، ساختاری، قانونی، سازمانی و شناختی موثر بر نوآوری اجتماعی" شناسایی گردید. یافته های پژوهش می تواند به تحقق اهداف متعالی کمیته امداد امام خمینی (ره) در زمینه توانمندسازی و تأمین خوداتکایی نیازمندان و محرومان کمک کرده و گفتمان نوآوری اجتماعی را در میان سازمان های اجتماعی گسترش دهد.

نوآوری اجتماعی در سال های اخیر توجه بسیاری از پژوهشگران را به خود جلب کرده است، زیرا که پاسخ های جدیدی برای حل چالش های اجتماعی ارائه می دهد و از منافع آن همه جامعه بهره مند می شوند. هدف اصلی این پژوهش، طراحی الگوی موفقیت نوآوری اجتماعی در کمیته امداد امام خمینی (ره) به عنوان یک سازمان اجتماعی می باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف، بنیادی-کاربردی و روش آن، نظریه داده بنیاد کلاسیک است. در این پژوهش 16 مصاحبه نیمه ساختاریافته با افراد باتجربه و صاحبنظر درزمینه طرح ها و فرایندهای کمیته امداد امام خمینی (ره) انجام شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با بیش از 200 کد اولیه در نرم افزار اطلس تی هشت انجام شد که در نهایت، عوامل مأموریت و راهبردها، فرهنگ سازمانی، سبک رهبری خدمتگزار، چابکی و چالاکی، تعاملات وسیع و مطلوب برون سازمانی و تسهیل شرایط مالی به عنوان سطح تسهیل کننده، عوامل انگیزه و تلاش نوآوران، محتوا و اجرای اثربخش و پذیرش نوآوری توسط مردم به عنوان سطح تکمیل کننده و عوامل برندسازی نوآوری اجتماعی، همکاری با مؤسسه های جهانی، ایجاد شبکه ای از نقش های حوزه نوآوری و توسعه ساختار مردمی به عنوان عوامل رشددهنده موفقیت نوآوری اجتماعی شناسایی گردید.

هشتمین هدف برنامه توسعه پایدار سازمان ملل متحد (SDGs) در چشم انداز پانزده ساله خود، کار شایسته و رشد اقتصادی است و یکی از مهمترین راه های نیل به این هدف، دست یابی به سطوح عالی بهره وری معرفی شده است. هدف از این پژوهش کیفی، بررسی بهره وری نیروی کار ایران از منظر سیاستی و عملکردی در سال های اخیر و در مقایسه با کشورهای مشابه و در نهایت، تحلیل شکاف احتمالی است. نتایج نشان می دهد در سال های اخیر، در سیاست های خرد و کلان به مقوله بهره وری توجه ویژه ای شده است و سازمان ملی بهره وری به عنوان دستگاه حاکمیتی ارتقاء بهره وری در کشور، گام های مثبتی را در این زمینه برداشته، اما بررسی های تطبیقی از نظر روند آماری در سال های گذشته و در مقایسه با کشورهای سازمان بهره وری آسیایی نشان می دهد که این جایگاه در خور و شان ایران اسلامی نبوده و زمان آن رسیده است که با اجرای اقتصاد مقاومتی، سیاست های بهره وری در عرصه اقدام و عمل خود را به منصه ظهور گذارند.