ایرج سوری

ایرج سوری

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۵ مورد از کل ۱۵ مورد.
۱.

واکاوی نظرات و آراء انتقادی آخوند زاده و ملکم خان درباره مناسبات حکومت و مردم در ایران عصر قاجار

کلید واژه ها: مجلس شورای ملی گفتمان اصلاحی استبداد سیاسی ملکم خان آخوندزاده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 282
آخوندزاده و ملکم خان دو تن از نواندیشان صدر مشروطیت ایران هر یک نظرات انتقادی داشتند و با تمایزاتی منشا تاثیرات فرهنگی در جامعه بودند. هدف پژوهش حاضر تبیین افکار اصلاحی آخوندزاده و ملکم خان، برداشت ها و شیوه های دنبال کردن بحث مدرنیته در ایران و تفاوت ها و میزان اثرگذاری هر یک است. سوال پژوهش این است که درک مدرنیته و لزوم اصلاحات نوگرایانه در ایران پیش از مشروطیت توسط آخوندزاده و ملکم خان چه تمایزاتی داشتند و هر یک منشاء چه تاثیراتی بودند؟ روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که اثرگذاری آخوندزاده بیشتر بر روشنفکران بود و ملکم خان مخاطبین بیشتری داشت. شناخت آخوندزاده از وضعیت فرهنگی ایران، پایین تر از ملکم خان بود و تاثیرگذاری ملکم خان بر جامعه ایران به مراتب بیشتر بود.
۲.

واکاوی نظرات و آراء انتقادی آخوند زاده و ملکم خان درباره مناسبات حکومت و مردم در ایران عصر قاجار

کلید واژه ها: مجلس شورای ملی گفتمان اصلاحی استبداد سیاسی ملکم خان آخوندزاده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 348
آخوندزاده و ملکم خان دو تن از نواندیشان صدر مشروطیت ایران هر یک نظرات انتقادی داشتند و با تمایزاتی منشا تاثیرات فرهنگی در جامعه بودند. هدف پژوهش حاضر تبیین افکار اصلاحی آخوندزاده و ملکم خان، برداشت ها و شیوه های دنبال کردن بحث مدرنیته در ایران و تفاوت ها و میزان اثرگذاری هر یک است. سوال پژوهش این است که درک مدرنیته و لزوم اصلاحات نوگرایانه در ایران پیش از مشروطیت توسط آخوندزاده و ملکم خان چه تمایزاتی داشتند و هر یک منشاء چه تاثیراتی بودند؟ روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که اثرگذاری آخوندزاده بیشتر بر روشنفکران بود و ملکم خان مخاطبین بیشتری داشت. شناخت آخوندزاده از وضعیت فرهنگی ایران، پایین تر از ملکم خان بود و تاثیرگذاری ملکم خان بر جامعه ایران به مراتب بیشتر بود.
۳.

روانشناسی سیاسی شخصیت محمدرضاشاه پهلوی: تصورات از قدرت و جنبش انقلابی مردم ایران

نویسنده:

کلید واژه ها: هورنای روانشناسی شخصیت محمدرضا شاه پهلوی جنبش انقلاب اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 769 تعداد دانلود : 171
شخصیت سیاسی محمدرضا شاه پهلوی که 37 سال بر ایران حکومت کرد، در مقاله حاضر، با رویکرد روانشناختی برای دستیابی به تصورات او از  شخصیت فردی و برنامه های نوگرایانه در هدایت جامعه به سمت آنچه راهیابی به سوی دروازه های تمدن بزرگ می نامید، با شخصیت واقعی و واکنش جامعه در برابر آن می باشد. براساس نظریه کارن هورنای، شخصیت سیاسی شاه از دوران کودکی تا دوره های مختلف حکومت که از مهرطلبی و مردم گرایی تا مردم گریزی و سلطه طلبی را در برداشته است. خصوصیات این دوره ها و تبیین تصورات او از واقعیات و بازخوردهای آن بر جامعه نیز مورد بررسی قرار می گیرد. شخصیت فردی شاه ایران از نوعی دوگانگی برخوردار بود. رسالت الهی قائل بودن برای خود در پیشبرد جامعه به سمت ترقی و نفی مخالفین به عنوان بازدارندگان سعادت و بهره گیری از اسطوره های ملی و سنن مذهبی در کاریزماتیک کردن شخصیت خود و رهبر شایسته در زوایای شخصیت او قابل بررسی و نقد است.
۴.

مبانی نظری و رهیافت های عملی سیاست خارجی نهضت آزادی ایران از 1357 تا 1368

کلید واژه ها: نهضت آزادی سیاست خارجی انقلاب اسلامی امام خمینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 649 تعداد دانلود : 166
با تشکیل دولت موقت پس از پیروزی انقلاب اسلامی روابط خارجی ایران با سایر کشورها با هدف شناسایی رسمی دولت برآمده از انقلاب، و دنبال کردن منافع ملی در مجامع بین المللی براساس ایدئولوژی، ارزش ها و شعایر انقلابی برقرار شد. دولت موقت با اعتقاد به گفت وگو و مذاکره در عرصه سیاست خارجی در چارچوب قواعد بین المللی، رقابت به جای نفی و طرد، عدم تعهد و اولویت منافع ملی بر آرمان گرایی انقلابی نتوانست ایدئولوژی خود را با شورای انقلاب و دیدگاه های رهبری هماهنگ کند و پس از استعفا به عنوان گروهی در حاشیه قدرت و منتقد سیاست خارجی مطرح شد. در سال های بعداز 1360 سیاست خارجی ایران بر آرمان های انقلاب اسلامی با مضامینی مانند دفاع از حقوق ملل محروم و مبارزه با نظام دوقطبی امپریالیستی، صدور ارزش های انقلاب و برپایی عدل جهانی و نظام ارزشی متناسب با معیارهای انقلاب مبتنی بود. هدف مقاله حاضر بررسی عوامل اختلاف نهضت آزادی با گروه های اصلی قدرت در دوران پساانقلاب است. کوشش پژوهش گر مقاله حاظر بر آن است تا با روش بررسی های تاریخیْ مبانی فکری و راهکارهای عملی نهضت آزادی را در بُعد سیاست خارجی در دوران پساانقلاب تبیین کند
۵.

بازتفسیر هویت اسلامی در گفتمان سیاسی امام خمینی(ره): بیداری جامعه و وقوع انقلاب اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هویت دینی گفتمان فرکلاف پهلوی دوم امام خمینی (ره) انقلاب اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 705 تعداد دانلود : 437
برنامه های نوسازی پیاده شده گفتمان پهلوی دوم در آغاز دهه 1340، بدنبال تغییر ساخت قدرت اجتماعی - اقتصادی و نظم دهی به طبقه جدید با ایدئولوژی هم ارز با نظام معنایی تبلیغی خود و کنترل اجتماعی پراکتیس های اجتماعی با نفوذ جامعه پیاده گردید. گفتمان حاکم می کوشید به عنوان دال مرکزی در حوزه گفتمانگونگی خرده گفتمان های پیرامون را در جهت نظام معنایی هم ارز با خود سامان سیاسی بدهد. با رویکرد گفتمانی فرکلاف مقاله حاضر می کوشد چرایی ظهور گفتمان جدید تحت عنوان جنبش انقلابی با هدایت گری امام خمینی و نحوه هویت یابی آن را بررسی نماید. امام خمینی (ره) با توصیف گفتار حکومت مطلوب متناسب با سنن مذهبی کوشید در متن جامعه خودآگاهی سیاسی بوجود آورده و زمینه های حرکت انقلابی را مهیا سازد. با طرح نشانگانی مانند اکثریت محرومین و اقلیت مستکبر و با دو قطبی سازی جامعه بر اساس متون دینی به غیریت سازی رقیب حاکم مبادرت کرد و الگوی حکومت اسلامی و زعامت ولی فقیه سیاسی را به عنوان یک ایده آل با دلایل فقهی را مشروعیت بازتفسیر نمود. با ایجاد همبستگی اجتماعی و عزم ملی با رهبری واحد امام خیمنی پس از یک دوره مبارزه سیاسی گفتمان انقلابی به عنوان آلترناتیو جایگزین هویت مستقل پیدا کرد و به استیلای گفتمان رقیب پایان بخشید.
۶.

روند ساخت نهادهای انقلابی در دولت موقت و شورای انقلاب و تاکید امام خمینی بر الگوهای اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دولت موقت ساخت نهادهای انقلابی شورای انقلاب امام خمینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 817 تعداد دانلود : 388
با پیروزی انقلاب اسلامی دولت موقت بازرگان و شورای انقلاب متصدی امور دوران انتقالی قدرت، ساخت اولیه نهادهای بوروکراتیک دولتی، سامان سیاسی - اقتصادی کشور، و نیز انتظام قوای نظامی - پلیسی گردیدند. عواملی مختلف از جمله، تعدد احزاب سیاسی با مبانی ایدئولوژیکی متفاوت، توقعات فزاینده و هیجان انقلابی، بی ثباتی دوره انتقالی ، ضرورت بازگشت به روال عادی و سامان سیاسی – اقتصادی کشور را برای دولت موقت و شورای انقلاب دشوار کرده بود. لذا مقاله حاضر با هدف، بررسی نحوه ساخت نهادهای انقلابی و تصویب و اعلام مشروعیت نظام برآمده از انقلاب توسط دولت موقت و شورای انقلاب، تفاسیر ایدئولوژیکی موجودمی باشد. با روش پژوهش توصیفی – تحلیلی تلاش بر آن است نحوه ساخت نهادهای مدنی و قانون اساسی مطابق شعایر و رسالت انقلاب اسلامی را بررسی نماید. تنوع احزاب و وجود ایدئولوژی های رقیب متضاد سبب تاکید امام خمینی به نیروهای طرفدار ایشان در شورای انقلاب و بعداً در مجلس خبرگان قانون اساسی بر دفاع از تصویب متمم قانون اساسی مطابق شریعت اسلامی گردید. این امر با حمایت اکثریتی مردم و هوشیاری امام و نیروهای پیرو خط ایشان در جهت رسالت انقلاب اسلامی با همه چالش های محیطی میسر گردید.
۷.

واکاوی زمینه های تاریخی فروپاشی نظم سلطانی و کاهش مقبولیت حکومت پهلوی دوم

کلید واژه ها: نظم سلطانی پهلوی دوم اقتدار شخصی مقبولیت سنتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 583 تعداد دانلود : 665
هدف مقاله حاضر، بررسی زمینه های تاریخی گرایش پهلوی دوم به سمت نظم سلطانیسم و کاهش مقبولیت آن در روند دگرگونی سیاسی ایران می باشد. شاه در سال های پس از کودتای 28 مرداد، با افزایش قدرت فردی و تجمیع منابع ثروت و قدرت در دست خود و به حاشیه رانی نیروهای مخالف عمده از قبیل ملیون و حزب توده سعی داشت با تکیه بر عناصر سنتی و باورهای ملی، اقتدار سیاسی خود را مشروع قلمداد کند. وی متأثر از شرایط مناسب داخلی و بین المللی مبادرت به انجام نوسازی کرد. تغییرات ساختاری شاه در نتیجه سرکوب و انزوای احزاب آزاد و نهادهای مدنی و در جهت تثبیت هژمونی دستگاه حاکم و تضعیف نیروهای مخالف پیاده گردید و با نظم سنتی سیاسی و تضاد با ارزش های مردم قلمداد گردید. این پژوهش درصدد است با روش پژوهش تحلیل محتوای تاریخی و بهره گیری از الگوی نظری سلطانیسم، به بررسی زمینه های تاریخی گرایش شاه به نظم سلطانی و علل کاهش مقبولیت آن بپردازد.
۸.

وقوع انقلاب اسلامی ایران: تبیین روند تاریخی نظریه ولایت فقیه سیاسی امام خمینی از تئوری تا عمل (1340- 1357)

کلید واژه ها: امام خمینی انقلاب اسلامی پهلوی دوم ولایت فقیه سیاسی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی انقلاب اسلامی فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی انقلاب اسلامی امام خمینی
تعداد بازدید : 643 تعداد دانلود : 964
هدف مقاله حاضر، تبیین الگوی ولایت فقیه سیاسی توسط امام خمینی و بررسی روند تاریخی شکل گیری انقلاب اسلامی بر اساس آن می باشد. امام خمینی با نامشروع دانستن ماهیت و اعمال دستگاه حاکم برای اداره مملکت ایران در آغاز دهه 40، با قابلیت رهبری فراکاریزمایی خود و توانایی بسیج سیاسی توده ها برای احیاء فرهنگ ایرانی – اسلامی به تقابل با دستگاه مطلقه حاکم پرداخت. در دوران تبعید اجباری، مبادرت به نگارش کتاب حکومت اسلامی و طراحی نظام سیاسی مطابق آموزه مذهب شیعی کرد. وعده ی تحقق آرمان ها و تثبیت معنایی ارزش های انقلابی، سبب تحرک اجتماعی فراگیر برای طرد رقیب حاکم گردید. از یافته های مقاله حاضر، هوشیاری رهبری انقلاب در طراحی حکومت اسلامی مطابق آموزه ی شیعی و تثبیت معنایی آن برای آینده سیاسی کشور، دو قطبی سازی جامعه به گروه اقلیت حاکم طاغوتی و اکثریت محروم و شبیه سازی دستگاه حاکم به نمادهای منفور در آموزه ی شیعی، وابسته به اجانب قلمداد کردن حاکمان، قدرت بسیج سیاسی جامعه و طغیان آن ها، اراده ملی و ائتلاف جامعه که منجر به فروپاشی حکومت پهلوی دوم گردید. این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی و بر مبنای مطالعات کتابخانه ای درصدد تبیین انقلاب اسلامی بر اساس نظریه ولایت فقیه سیاسی و مبانی معرفت شناختی آن و علل مشروعیت گسترده از سوی جامعه می باشد.
۹.

آسیب شناسی موانع ساختی در توزیع منابع قدرت در صدر مشروطیت: رواج افکار نوگرایانه و برپایی نظام پارلمانی

کلید واژه ها: قاجاریه انقلاب مشروطیت بحران های توسعه لوسین پای علما و نخبگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 906 تعداد دانلود : 430
جامعه ایران عصر قاجاریه با ویژگی اقتدارگرایی سیاسی از یک سو و پراکندگی نیروهای اجتماعی سنتی از سوی دیگر، از روند مدرنیته دور مانده بود. در این شرایط مصلحان ایرانی در تماس با مدرنیته و تحولات آن، درصدد اصلاح ساخت قدرت سیاسی و نوسازی فرهنگی برآمدند. مصلحان اجتماعی برای قطع وابستگی به دول استعمارگری و اصلاح نظام استبدادی حاکم، متأثر از مدرنیته و مشروطه عثمانی، به نوسازی از پایین به بالا پرداختند. لذا پژوهش حاضر، بر اساس نظریه نوگرائی و بحران های توسعه لوسین پای و تحلیل محتوای تاریخی می کوشد به بررسی موانع اصلی نوگرایی و توسعه در حکومت قاجاریه و علل گرایش نیروهای اجتماعی به سمت نظام پارلمانی و مشارکت عمومی بپردازد. قاجاریه، با انحصار منابع قدرت، ثروت و تقسیم آن بین اقلیت حاکم در برابر رفتار سیاسی خود پاسخگو نبود و دارای ضعف های اساسی در سامان سیاسی، مبانی مشروعیت و همبستگی اجتماعی بود و در مقابل به دلایل ساختاری - کارکردی تلاش های اصلاح گرانه از بالا موفق نبود. این امر سبب ائتلاف نخبگان جامعه و بسیج مردمی برای اصلاحات سیاسی گردید. حرکت عمومی جامعه و هدایت آنان از سوی مصلحان اجتماعی - مذهبی سبب پذیرش الگوهای پارلمانی و نهادهای مدنی تعدیل کننده قدرت سیاسی گردید.  
۱۰.

واکاوی پیامدهای حکومت آل بویه عراق بر ساختار سیاسی - فرهنگی جهان اسلام

کلید واژه ها: آل بویه عراق عباسیان شیعیان تسامح مذهبی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی آل بویه سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی آل بویه فرهنگی
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی آل بویه روابط خارجی
تعداد بازدید : 471 تعداد دانلود : 643
هدف پژوهش حاضر، بررسی دستاوردهای حکومت آل بویه عراق برای ساختار سیاسی - فرهنگی جهان اسلام می باشد. آل بویه پس از تصرف بغداد به رغم اختلافات مذهبی - نژادی با خلفای عباسی بنا به ملاحضات سیاسی - فقهی از براندازی خلافت سنی عباسی خوداری کردند. آنان با توجه به شرایط عراق پاره ای تمهیدات اعمال کردند که بر قوم مغلوب بتوانند مدیریت سیاسی خود را اعمال کنند . تکیه آل بویه بر دیوان سالاری توانمند ، اقدامات عمرانی – فرهنگی و دوری از تعصبات مذهبی عاملی مهم برای حفظ قدرت آنان بود . آل بویه به دلیل اختلافات قومی و ایدئولوژیکی با دیگر رقبا؛ سیاست تسامح و تساهل را در پیش گرفتند. لذا مقاله حاضر با روش توصیفی و تحلیلی بر آن است که دستاوردهای فرهنگی و سیاسی دولت آل بویه در عراق را تبیین تاریخی نماید . از یافته های مهم پژوهش نیز ، در دوره آل بویه رشد تشیع و علنی شدن شعایر و مناسک آن، پرورش دانشمندان و رواج فقه شیعی، رواج همزیستی مسالمت آمیز سیاسی و مذهبی با توجه به تنوع قومی و فرق متعدد اسلامی، رشد مباحثات علمی، کلامی و فلسفی اسلامی و احیاء نقش عنصر ایرانی در مناسبات سیاسی جهان اسلام می باشد .
۱۱.

تبیین مفاهیم دوگانه (مستضعفین– مستکبرین) در منظومه فکری امام خمینی و هویت یابی گفتمان انقلاب اسلامی ایران

کلید واژه ها: مستضعفین و مستکبرین امام خمینی انقلاب اسلامی پهلوی دوم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 226 تعداد دانلود : 770
برنامه های نوسازی متمرکز دولتی گفتمان پهلوی دوم از آغاز دهه 1340، به دنبال تغییر ساخت قدرت اجتماعی - اقتصادی و سامان سیاسی  به طبقه جدید با ایدئولوژی مطابق با نظام معنایی تبلیغی خود و نظارت بر گروه های منتقد با ایدئولوژی متضاد پیاده گردید. با رویکرد گفتمان انتقادی  فرکلاف مقاله حاضر می کوشد به تبیین مفاهیم دوگانه مستضعفین – مستکبرین در منظومه فکری امام خمینی و دولت آرمانی مورد نظر ایشان بپردازد. امام خمینی (ره) با توصیف گفتار حکومت متناسب با سنن مذهبی کوشید در متن جامعه رفتارهای سیاسی گفتمان حاکم را متضاد با فرهنگ دینی رایج معرفی کند و زمینه های حرکت انقلابی را مهیا سازد. با تفسیر ژانرهای مستضعفین (اکثریت مردم)و مستکبرین(گروه حاکم) به عنوان نشانگان رایج در متن جامعه ایران و  با دو قطبی سازی جامعه براساس متون دینی و تشبیه گروه حاکم با نمادهای منفور در حیات سیاسی و دینی به نفی رقیب حاکم مبادرت کرد و الگوی حکومت اسلامی و زعامت ولی فقیه سیاسی را به عنوان یک آلترناتیو مطلوب برای جامعه بازتفسیر و محقق نماید.
۱۲.

واکاوی رفتار سیاسی کارگزاران ایرانی در نظام پارلمانی و نهادهای مدنی از تشکیل تا قدرت گیری رضاشاه

کلید واژه ها: قاجار نظام پارلمانی گفتمان فرکلاف سلطنت رضاشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 706 تعداد دانلود : 632
با پذیرش نظام پارلمانی، حکومت قاجارها متکی بر ساختار سیاسیِ ملوک الطوایفی و ایلیاتی دچار از هم پاشیدگی و بی قراری اجتماعی گردید. نهادسازی و قانون گرایی بر اساس الگوهای مدرن وارداتی نتوانست با فقدان بسترهای اجتماعی- اقتصادی به مرحله ثبات و عقلانیت در رفتارهای سیاسی برسد. نظام پارلمانی مدرن مبتنی بر خرد جمعی و تأمین مصالح عمومی در تضاد با رفتارهای سیاسی سنتی و شخصی بازیگران سیاسی در ایران قرار داشت؛ لذا شخص گرایی و جناح گرایی و تضادهای ایدئولوزیکی از سوی کارگزاران در ساخت قدرت، جای قانون گرایی و عقلانیت سیاسی را گرفت. مقاله حاضر بر اساس رویکرد گفتمانی فرکلاف سعی در آسیب شناسی و تبیین رفتار سیاسی نیروهای سیاسی پس از مشروطه در ساخت نهادهای مدنی و زمینه هایی که سبب گرایش آنها به تمرکزگرایی سیاسی و بازتفسیر اقتدار رضاشاهی دارد. گفتمان رضاخانی با برقراری ثبات سیاسی و یکپارچگی اجتماعی رفتار سیاسی خود را به عنوان ضرورت های تاریخی دوره گذار توصیف کرد و توانست خود را ناجی و حافظ دستاوردهای نظام پارلمانی تفسیر کند و با بازتفیسر فضای اسطوره ایی گفتمانی قانون گرایی و پایبند به نظام پارلمانی به حاشیه رانی رقیب حاکم و کسب اقتدار سیاسی خود را مشروعیت بخشید.
۱۳.

بررسی ساختار مطلقه حکومت پهلوی اول: آسیب شناسی تجددگرایی (1320-1304ش)

کلید واژه ها: پهلوی رضاشاه ساختار مطلق تجددگرایی آسیب شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 339 تعداد دانلود : 769
هدف مقاله حاضر، تبیین عوامل شکل گیری ساختار مطلقه حکومت پهلوی اول، تجددگرایی تقلیدی و آسیب های آن در فاصله سال های 1304تا 1320 ش است. انتقال قدرت از قاجاریه به پهلوی اول در سال های پس از مشروطه با برقراری ثبات سیاسی - اجتماعی از سوی رضاخان و تفاهم بیشتر نخبگان سیاسی - مذهبی به آرامی انجام شد. حکومت پهلوی اول اگر چه آرمان تجدد را دنبال می کرد، اما کسب قدرت بدون منازع به اعتبار ضرورت تاریخی برای سامان سیاسی کشور به ساختار مطلق آن منجر شد. بنابراین مقاله حاضر، بر اساس روش پژوهش توصیفی تحلیلی، تحولات ساختاری عصر رضاشاه و میزان آسیب های آن را به جامعه مدنی، اصول مشروطه پارلمانی، فرهنگ بومی و سنن مذهبی بررسی می کند. رضاشاه در دوره 16 ساله حکومت خود، در تقابل سنت تجدد با تطبیق ندادن عقلانی فرهنگ بومی و الگوهای وارداتی و با وجود نظام مطلق حاکم، سبب شکاف های طبقاتی و تضعیف کانون های متعدد قدرت از جمله قوه مقنّنه و مجریه برآمده از پارلمان و احزاب و نهادهای مدنی شد. با کناره گیری او، ساخت نهاد مطلق از هم پاشید و همبستگی جامعه دچار تزلزل و بی ثباتی شد.
۱۴.

شکل گیری نظام پارلمانتاریسم در ایران زمینه های انتقال قدرت سیاسی از قاجار به پهلوی اول

کلید واژه ها: نظام پارلمانتاریسم بی ثباتی سیاسی قاجار کودتای سوم اسفند سلطنت رضاشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 95 تعداد دانلود : 256
هدف مقاله حاضر، بررسی پیامدهای نظام مشروطه پارلمانی و زمینه های تاریخی انتقال قدرت از قاجاریه به پهلوی اول می باشد. با وقوع انقلاب مشروطیت، ساختارحاکم با باورهای سنتی خود در برابر تغییرات در مناسبات قدرت جایگزین دستخوش نابسامانی سیاسی گردید. عدم تطابق نظم سنتی با الگوهای جدید، فراهم نبودن شرایط عینی و ذهنی جامعه سبب بروز آشفتگی اوضاع حکومت گردید. نظام پارلمانتاریسم، با تجربه ی اولیه ایرانیان در رابطه با نظام مطلقه سیاسی و فرهنگ واپس گرای سنتی قرابت معنایی نداشت. در نتیجه جامعه آبستن بی ثباتی و تمرکز زدایی لجام گسیخته و تفرفه اجتماعی گردید. لذا مقاله حاضر بر آن است با روش توصیفی – تحلیلی به تبیین زمینه های تاریخی انتقال قدرت از قاجاریه به پهلوی در این دوره گذار بپردازد. از عمده ترین یافته های پژوهش، قدرت گیری رضاخان بر اثر برهم خوردن تعادل ساختار سنتی جامعه پس از مشروطه، تمرکزگرایی و مهار نیروهای گریز از مرکز توسط رضاخان، جلب اعتماد عمومی نخبگان فکری - مذهبی و انگلستان از سوی رضاخان برای ایجاد دولتی بوروکراتیک متمرکز، ناکارآمدی حکومت قاجاریه در برطرف کردن نیازهای فزاینده جامعه، تلاش برای حفظ تمامیت ارضی و همبستگی ملی و عادی سازی بحران ها به عنوان مقدمه ای برای آرمان های مشروطه خواهی، همگی سبب تغییر  و انتقال حکومت از قاجار به پهلوی گردید.    بنابراین سوال اصلی مقاله این است: چه عواملی در سال های پی از  انقلاب مشروطیت منجر به بی ثباتی سیاسی و اجتماعی و فروپاشی حکومت قاجاریه شد؟ در این راستا ،  فرضیه پژوهش نیز چنین است: وقوع انقلاب مشروطیت سبب بر هم خوردن تعادل سیستم سنتی قاجاریه و چالش های مختلف برای آنان گردید. دوره گذار از دموکراسی و ناتوانی قاجاریه از بر آوردن توقعات نوین،آنان را در سراشیبی انقراض قرار داد.  
۱۵.

روند نوسازی، تعارضات فرهنگی - مذهبی و فروپاشی حکومت پهلوی دوم

کلید واژه ها: مذهب طبقات انقلاب روحانیت نیروهای اجتماعی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی دوم فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی انقلاب اسلامی فرهنگی
تعداد بازدید : 578 تعداد دانلود : 478
الگوی نوسازی حکومت پهلوی دوم، مشخصاً در جنبه های اقتصادی و اجتماعی در جامعه ایران اجرا شد و تمامی برنامه ریزی های دولتی و متمرکز حکومت مزبور همچون انقلاب سفید، لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی و...، در راستای همین امر به کار گرفته شد. این برنامه ها به دلیل ویژگی های پاتریمونیالیستی و اقتدارگرایی رژیم پهلوی، حوزه های سیاسی و مذهبی را در بر نمی گرفت و به همین دلیل، تضاد های اساسی با نیروهای اجتماعی طبقات متوسط جدید، سنتی و پایین و حتی بالاتر را ایجاد نمود. سؤال اصلی پژوهش از این قرار است: چرا روند نوسازی حکومت، حوزه سیاسی را در بر نمی گرفت و تعارضاتی با نیروهای مخالف سیاسی و مذهبی ایجاد کرد؟ در این پژوهش، تعارضات روند نوسازی پهلوی دوم بر اساس روش تحلیل محتوای تاریخی و جامعه شناسی سیاسی و شکاف بین طبقات و روند نوسازی، بررسی شده است. روش گردآوری داده ها بر اساس مطالعات کتابخانه ای تنظیم و پردازش شده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان