میلاد بگی

میلاد بگی

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۵ مورد از کل ۱۵ مورد.
۱.

شیوع، علل و پیامدهای بی فرزندی در ایران و جهان: یک مرور نظام مند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: بی فرزندی بی فرزندی اختیاری بی فرزندی اجباری باروری پایین مرور ادبیات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 726 تعداد دانلود : 356
شیوع بی فرزندی و روند فزاینده آن طی چهار دهه گذشته در سراسر جهان، توجه محققان را به خود جلب کرده است. هدف مطالعه حاضر بررسی و مرور مطالعات صورت گرفته در این زمینه در ایران و جهان است. مطالعات در سه بخش میزان بی فرزندی، علل و پیامدهای آن دسته بندی شدند. اگرچه میزان بی فرزندی در کشورهای درحال توسعه، کمتر از کشورهای توسعه یافته است، اما در دسته اوّل نیز رو به افزایش است. مهم ترین علل بی فرزندی، شهرنشینی، گسترش آموزش، هزینه های فرزندان، برابری جنسیتی، استقلال و رفاه فردی، نگرانی از افزایش جمعیت و پایداری محیط زیست، ساختارهای دولت رفاه و کمرنگ شدن نقش دین و باروهای مذهبی هستند. پیامدهای بی فرزندی عمدتاً منفی هستند: همچون افسردگی و اضطراب، اَنگ های اجتماعی، طلاق و خشونت همسر. هرچند پیامدهای مثبتی همچون سطوح بالاتر رضایت از زندگی و رفاه نیز گزارش شده است. نکته مغفول مانده در مطالعات، نادیده گرفتن مردان و نیز عدم بررسی تأثیر این پدیده بر خانواده ها و جامعه و تأکید صِرف بر زنان است. مطالعات در مورد بی فرزندی در ایران انگشت شمارند و آمارهای دقیقی از میزان آن وجود ندارد. آمارهای موجود مربوط به مطالعاتی است که با اهداف دیگری انجام شده اند. یافته ها حاکی از آن است که بی فرزندی هنوز به حدی نرسیده است که تبدیل به مسئله شده باشد، هرچند روندهای آن افزایشی است. 
۲.

دلایل و تعیین کننده های تأخیر ازدواج در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: تأخیر در ازدواج سن ازدواج سن ایده آل ازدواج گروه های قومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 838 تعداد دانلود : 428
باوجود اجرای برنامه ها و سیاست های گوناگون برای کاهش سن ازدواج و تشویق افراد به ازدواج در یک دهه گذشته، میانگین سن ازدواج همچنان روندی افزایشی دارد. مطالعه حاضر، دلایل و تعیین کننده های تأخیر در ازدواج را در میان زوجین تازه ازدواج کرده در ایران بررسی کرده است. به این منظور داده های پیمایش ملی ازدواج، متشکل از 8349 نفر تجزیه وتحلیل شد. مطالعه حاضر به روش کمی و با استفاده از تکنیک تحلیل ثانویه انجام شده است. میانگین سن زنان و مردان در هنگام اولین ازدواج، به ترتیب برابر با 6/23 و 4/27 سال و میانگین سن ایده آل ازدواج آ نها 23 و 26 سال بود. میانگین سن ازدواج در بین افراد شهرنشین، اهل تشیع، شاغل، بی سواد، گیلک ها و مازندرانی ها بالاتر بود. به طور کلی حدود 40درصد افراد دیرتر از سن ایده آل مدنظرشان ازدواج کرده بودند. برای مردان، «مشکلات اقتصادی» و برای زنان، «نیافتن فرد مناسب»، دلیل اصلی تأخیر در ازدواج بیان شد. برخلاف انتظار، تأخیر در ازدواج در میان مردان بلوچ ، عرب و کُرد در مقایسه با مردان فارس در سطح بالاتری قرار داشت. مسائل اقتصادی و بیکاری دلیل اصلی این تأخیر از سوی این افراد بیان شده است که با سطح توسعه اقتصادی پایین مناطقی مطابقت دارد که این اقوام در آنجا زندگی می کنند. اینکه مشکلات اقتصادی هنوز یکی از دلایل اصلی در تأخیر ازدواج است، نشان می دهد بسیاری از برنامه هایی که برای تأثیرگذاری بر ازدواج طراحی و اجرا شده اند، ناموفق بوده اند و باید دوباره ارزیابی و بازنگری شوند.
۳.

جایگزینی نسلی و خانواده گرایی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خانواده گرایی جایگزینی نسلی ارزش های خانوادگی نسل پیمایش ارزش های جهانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 473 تعداد دانلود : 723
اهداف: خانواده گرایی به عنوان ویژگی بارز جامعه ایرانی طی دهه های اخیر با تغییراتی همراه بوده است. هدف مطالعه حاضر، بررسی تأثیر جایگزینی نسلی بر وقوع این تغییرات با استفاده از تحلیل داده های پیمایش ارزش های جهانی طی دوره 1399-1379 است. هرم های جمعیتی بر حسب تحصیلات نشان داد جایگزینی نسلی سبب ایجاد تغییرات گسترده ای در ساختار جمعیتی ایران شده است. روش مطالعه: پژوهش حاضر به روش کمی و با استفاده از تکنیک تحلیل ثانویه انجام گرفته است. داده های مورد استفاده برای این مطالعه از پیمایش ارزش های جهانی اقتباس شد. جامعه ی آماری شامل همه ی ایرانیان 15 ساله و بالاتر است. نمونه گیری نیز با روش خوشه ای چند مرحله ای انجام گرفته است. یافته ها: ماهیت کلّی خانواده، اهمیت و اعتماد به آن در همه نسل ها مشابه است. اما در مورد رفتارهای درون خانواده، تفاوت ها آشکار است. نسل های جوان تر دیدگاه های رادیکال تری دارند. پذیرش طلاق و سقط جنین، منسوخ دانستن ازدواج و مخالفت با مراقبت از والدین توسط فرزندان در بین آن ها بیشتر است. تفاوت های معناداری در میزان خانواده گرایی نسل ها مشاهده شد و تفاوت متولدین 1370 و پس از آن با پیشینیانشان چشمگیرتر است. دلیل آن می تواند دوران جامعه پذیری متفاوت آن ها باشد که مشخصه ی اصلی آن گسترش رسانه های جمعی و اینترنت است که بر شکل گیری اندیشه های مدرن جوانان اثرگذار است. سکولاریسم، ارزش های پسامادی گرایانه و بی اعتقادی مذهبی که تاثیر منفی بر خانواده گرایی داشتند، در بین آن ها بیشتر است. نتیجه گیری: انتظار می رود با گسترش این ارزش ها و تداوم روند جایگزینی نسلی، میزان خانواده گرایی در آینده کاهش بیشتری داشته باشد. هرچند سیاست ها و برنامه های دولت می تواند این روند را تسریع یا آهسته سازد.
۴.

نقش طلاق در تغییر ترتیبات زندگی با تأکید بر تمایزات جنسیتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : 203 تعداد دانلود : 527
طلاق یکی از عوامل اصلی در تنوع بخشیدن به ترتیبات زندگی خانوادگی در دوران معاصر بوده است؛ با این حال اثر طلاق بر ترتیبات زندگی در ایران مطالعه نشده است. در مطالعه حاضر با تحلیل داده های پیمایش ملی طلاق، الگوهای سکونت افراد (5054 نفر) پس از طلاق بررسی شده است. نتایج نشان داد که 40 درصد مردان و 18 درصد زنان پس از طلاق، به تنهایی زندگی می کنند. بیشتر زنان مطلقه زندگی به همراه خانواده پدری را انتخاب کرده اند. داشتن حضانت فرزندان از علت های اصلی زندگی به همراه فرزندان و تشکیل خانوارهای تک والد است؛ با این حال آنها وضعیت اقتصادی مطلوبی ندارند؛ به طوری که بیشتر مادرانِ سرپرست فاقد مسکن، غیرشاغل و بدون درآمد ثابت هستند. وضعیت اقتصادی یکی از مهم ترین عوامل در نحوه ترتیبات زندگی زنان و مردان پس از طلاق است و افراد شاغل با مسکن ملکی، بیش از دیگران به تنهایی زندگی می کنند. با توجه به روند صعودی میزان های طلاق و افزایش خانوارهای تک نفره و تک والد ناشی از آن، اجرای سیاست های حمایتی به ویژه برای خانوارهای زن سرپرست ضروری است. همچنین به منظور درک بهتر پیامدهای طلاق برای ترتیبات زندگی، مطالعات تجربی که به روش های طولی و یا کیفی انجام شده باشد، ضروری است.
۵.

تعیین کننده های تغییرات نسلی و دوره ای ازدواج در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : 585 تعداد دانلود : 531
با توجه به تغییر ساختار سنّی جمعیت و تحولات اقتصادی-اجتماعی سطح کلان که ایران تجربه کرده است انتظار می رود روندهای ازدواج در بین دوره ها و نسل های مختلف با تغییراتی همراه باشد. مقاله حاضر با استفاده از روش سن-دوره-کوهورت چندسطحی به بررسی تغییرات دوره ای و نسلی ازدواج و تعیین کننده های احتمال ازدواج طی چهار دهه اخیر پرداخته است. یافته ها حاکی از آن است در هر دو جنس، کوهورت های جوان تر در مقایسه با کوهورت های مسن تر، ازدواج خود را به تأخیر انداخته و در سنین بالاتری ازدواج می کنند. در همه کوهورت ها تا سن 35 سالگی، درصد زنان ازدواج کرده بیش از مردان است اما در سنین بالاتر این امر برعکس خواهد شد. روندهای دوره ای این نتایج را مورد تایید قرار می دهد. تحلیل های سن-دوره-کوهورت نیز نشان داد که اگرچه در دوره ها و کوهورت های مختلف زنان زودتر از مردان ازدواج کرده اند، اما به طور کلی احتمال ازدواج زنان کمتر از مردان است. تحصیلات دانشگاهی و اشتغال دو متغیر مهم در کاهش احتمال ازدواج در دوره ها و کوهورت های مختلف بود ولی تأثیرات آن ها در بین دو جنس متفاوت است. مدل مرد نان آور خانواده ایرانی سبب شده است تا اشتغال، احتمال ازدواج مردان را افزایش و احتمال ازدواج زنان را کاهش دهد. با توجه به گسترش آموزش عالی و طولانی شدن دوره تحصیل انتظار می رود در صورت عدم ارائه برنامه های سیاستی مناسب برای اشتغال جوانان، تأخیر در سن ازدواج همچنان تداوم داشته باشد. در این راه نیاز است تا برنامه ریزان در سیاست های خود، تغییرات رخ داده در سطح خانواده و جامعه طی دهه های گذشته را مد نظر قرار دهند.
۶.

الگوهای ازدواج اقوام ایرانی در دو دهه اخیر: همگرایی یا تداوم تفاوت ها؟(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 835 تعداد دانلود : 229
یکی از ویژگی های خاص جامعه ایرانی، تنوع قومیتی و وجود الگوهای متفاوت ازدواج در میان اقوام مختلف است. با این حال، عدم دسترسی به اطلاعات معتبر در مورد قومیت سبب شده است تا مطالعات مقایسه ای ازدواج در بین اقوام با محدودیت هایی روبرو باشد. مطالعه حاضر به روش کمّی و با تکنیک تحلیل ثانویه به مقایسه الگوهای ازدواجی در بین اقوام ایرانی می پردازد. به این منظور، داده های پیمایش ملی ازدواج تجزیه وتحلیل شد. همچنین از داده های طرح ویژگی های اقتصادی-اجتماعی خانوار (1380) برای مقایسه رفتارهای ازدواجی قومیت ها با سال 1397 استفاده شد. نتایج حاکی از وجود تفاوت معناداری در الگوها و رفتارهای ازدواجی اقوام مختلف ایران است. مقایسه نتایج با داده های دو دهه پیش نشان می دهد اگرچه رفتارهای سنتی در میان همه اقوام کاهش داشته است اما، تفاوت های قومی همچنان وجود دارد. به طور کلی می توان گروه های قومی را در سه دسته طبقه بندی کرد: بلوچ ها و عرب ها که رفتارهای سنتی در بین آن ها بیشتر مشاهده می شود. آن ها میانگین سن ازدواج پایین تری دارند و ازدواج های زودهنگام، خویشاوندی، ترتیب یافته و همسان همسری قومی در بین آن ها بیشتر است. در سمت مقابل، گیلک ها هستند که رفتارهای مدرن در بین آن ها بیش از سایر گروه های قومی است به طوری که بالاترین سن ازدواج، کمترین ازدواج های زودهنگام، خویشاوندی و همسان همسری قومی را دارند. در میانه این دو طبقه، گروه های قومی فارس، تُرک، کُرد و لُر هستند که رفتارهای آن ها به هم نزدیک و تا حد زیادی مشابه است. به نظر می رسد نابرابری های اقتصادی-اجتماعی و نیز ارزش ها و هنجارهای خرده فرهنگی، علت اصلی تفاوت های قومی ازدواج و تداوم آن در گذر زمان باشد.
۷.

متابولیسم جمعیتی و نقش آن در تحوّلات ساختار و بُعد خانوار در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : 550 تعداد دانلود : 551
متابولیسم جمعیتی یا فرآیند جایگزینی افراد که به واسطه آن نسل های جوان تر که دارای ارزش ها و هنجارهای جدید و مدرن هستند به مرور جایگزین نسل های مسن تر می شوند، می تواند منشأ تحوّلات عمده ای در ساختارهای خانواده و خانوار باشد. مطالعه حاضر به بررسی تغییرات و تفاوت های نسلی در ساختار و بُعد خانوار در ایران در طی دوره 1398-1363 پرداخته است. به این منظور داده های طرح هزینه و درآمد خانوار طی چهار دهه گذشته مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد که تفاوت های معناداری بین نسل های مختلف به لحاظ وضع سواد و سطح تحصیلات وجود دارد که این امر، میزان های ازدواج در نسل ها و کوهورت های مختلف را تحت تأثیر قرار داده است. تفاوت های نسلی در میانگین بُعد خانوار نیز چشمگیر است. شکل گیری خانوار توسط نسل های جوان تر در مقایسه با همتایان شان در گذشته، با میانگین بعُد خانوار کمتری شروع می شود و همچنین بالاترین میانگین بُعد خانواری که نسل های مختلف به آن رسیده اند رو به کاهش گذاشته است. روندهای نسلی همچنین آشکار ساخت که تعداد خانوارهای تک نفره در بین نسل های جوان نسبتاً بالا است، در حالی که روندهای دوره ای این رقم را بسیار اندک نشان می دهد. نکته مهم اینکه فرآیند جایگزینی نسل ها می تواند روند تغییرات خانوار را تسریع کند. این یافته ها مشخّص می سازد که تغییرات خانوار در ایران علاوه بر تحت تاثیر قرار گرفتن توسط وقایع دوره ای (همچون شرایط اقتصادی و اجتماعی)، از جایگزینی کوهورت ها نیز متأثر است. از این رو مطالعات طولی و تحلیل های نسلی می تواند شناخت جامع تری از تغییرات خانوار و خانواده در ایران برای سیاست گذاران و برنامه ریزان فراهم کند.
۸.

تمایل به فرزندآوری در ایران: تعیین کننده ها و محدودیت ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: باروری فرزندآوری تمایلات سیاست های جمعیتی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 337 تعداد دانلود : 96
در جوامع مدرن امروزی که زوجین تا حد زیادی امکان تصمیم گیری درمورد تعداد فرزندان و زمان به دنیا آوردن آن ها را دارند، ترجیحات و تمایلات باروری مهم ترین تعیین کننده های رفتار باروری به شمار می رود. هدف مطالعه پیش رو بررسی تمایلات فرزندآوری افراد ازدواج کرده همسردار و عوامل مؤثر بر آن و نیز موانع و محدودیت های تمایل به داشتن فرزند در ایران است. بر این اساس، داده های گردآوری شده در پیمایش ملی خانواده ، که سال 1397 در سطح کشوری اجرا شده بود، تجزیه وتحلیل شد. نتایج نشان داد که حدود 30 درصد افراد بدون فرزند و 48 درصد افراد دارای یک فرزند تمایلی به داشتن فرزند/فرزندی دیگر ندارند. یافته ها رابطه منفی بین تحصیلات و تمایلات باروری افراد را نشان داد. از طرفی، تمایلات باروری در بین پیروان اهل تسنن در مقایسه با پیروان اهل تشیع بیشتر بود. مردان نیز تمایلات باروری بیشتری در مقایسه با زنان داشتند. همچنین رضایت از زندگی و روابط زناشویی تأثیر معناداری بر تمایلات فرزندآوری افراد دارد. مهم ترین علل عدم تمایل به فرزندآوری در چهار دسته مشکلات و نگرانی های مرتبط با فرزندان و آینده آن ها، شرایط کاری و هزینه فرصت، روابط بین همسران، و مشکلات سلامتی و جسمانی افراد قرار گرفتند. بر این اساس، سیاست گذاران و برنامه ریزان، برای افزایش مجدد باروری به سطح جایگزینی، نیاز است تا مجموعه ای از سیاست هایی را اجرا کنند که به خانواده ها در پوشش هزینه های مراقبت از کودکان کمک کند و تلفیق زندگی شغلی و خانوادگی زنان را تسهیل کند.
۹.

تفاوت های نسلی در نگرش نسبت به طلاق در ایران: کاربرد الگوی چندسطحی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تغییرات خانواده طلاق نگرش تفاوت نسلی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 552 تعداد دانلود : 90
تفاوت های نسلی در نگرش به طلاق می تواند منبع تغییرات گسترده ای در ارزش های مرتبط با خانواده باشد. هدف مقاله حاضر، بررسی این تفاوت ها بین نسل های مختلف و تغییرات آن در دو دهه گذشته است. به این منظور داده های پیمایش ارزش های جهانی در سه موج چهارم، پنجم و هفتم با نمونه کل 6701 نفر که به روش تصادفی خوشه ای چندمرحله ای گردآوری شده بودند، تجزیه وتحلیل شدند. با توجه به اینکه هدف، بررسی تأثیر ویژگی نسل های مختلف در کنار ویژگی های فردی بود، در تحلیل داده ها علاوه بر آمارهای توصیفی، از تحلیل های چندسطحی استفاده شد. نتایج نشان داد تفاوت های معناداری در نگرش نسل های مختلف به طلاق وجود دارد. نسل های جوان تر، در همه سنین، نگرش مثبت تری به طلاق دارند. نتایج همچنین بیان کننده تغییرات نسلی در نگرش به طلاق است؛ به طوری که در طول زمان، همواره در موافقت با طلاق تغییر کرده است. این موضوع بین همه نسل ها صدق می کند. نتایج الگو های چندسطحی نشان داد هرچند بخشی از تفاوت های موجود در نگرش افراد به طلاق، در ویژگی های فردی آنها ریشه دارد، ویژگی های نسل ها درباره تحصیلات دانشگاهی، ارزش های سکولار، برابری جنسیتی و ارزش های مدرن خانواده بر نگرش آنان به طلاق تأثیر می گذارد. با ادامه روند جایگزینی نسلی و نیز شتابی که در پدیده هایی همچون شهرنشینی، جهانی شدن فرهنگی، گسترش آموزش، توسعه فناوری های جدید ارتباطی و اطلاعاتی، گسترش رسانه های جمعی و شبکه های اجتماعی وجود دارد، باید انتظار داشت روند روبه رشد نگرش مثبت به طلاق همچنان تداوم یابد.
۱۰.

بار مسئولیت بیشتر در سنین سالمندی: مطالعه روند و الگوهای ترتیبات زندگی سالمندان در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ترتیبات زندگی سالخوردگی سالمندان خانوار ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 679 تعداد دانلود : 125
ترتیبات زندگی سالمندان در کشورهای درحال توسعه از اهمیّت فراوانی برخوردار است زیرا دولت ها به دلیل نداشتن نظام های مراقبتی و بهداشتی تکامل یافته، نمی توانند تمامی حمایت های مورد نیاز سالمندان را فراهم کنند. مطالعه حاضر با هدف بررسی ترتیبات زندگی افراد 60 ساله و بالاتر در ایران در طول چهاردهه گذشته (1398-1363) انجام گرفت. داده ها از طرح هزینه و درآمد خانوار که توسط مرکز آمار ایران انجام می شود گرفته شده است. یافته های تحقیق نشان داد که میزان های سرپرستی سالمندان در طول دوره افزایش یافته است. هرچند این افزایش برای هر دو جنس مشاهده می شود اما برای زنان دو برابر بیشتر از مردان بوده است. مردان سالمند، بیشتر خانوارهای هسته ای را سرپرستی می کنند در حالی که بیشتر خانوارهایی که زنان سرپرستی آن ها را بر عهده دارند از نوع تک نفره و تک والد هستند. همچنین بر تعداد سالمندانی که به تنهایی زندگی می کنند افزوده شده است. تعداد خانوارهای با سرپرست سالمند که فرزندی بزرگ سال در آن ها حضور دارد در مقایسه با گذشته افزایش داشته است. با این حال به نظر نمی رسد که این هم سکنایی در جهت رفاه و آسایش بیشتر والدین سالمند بوده باشد. در واقع تغییرات در ترتیبات زندگی سالمندان در ایران در طول سه دهه گذشته منجر به وارد آمدن فشار مضاعف بر سالمندان شده است و آن ها در سنین بالا همچنان مسئولیت هایی همچون مدیریت خانوار و تأمین ملزومات اعضای آن را بر عهده دارند.
۱۱.

عوامل تعیین کننده کاهش بُعد خانوار در ایران طی چهار دهه اخیر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خانوار بعد خانوار کوهورت هزینه های مسکن مدل های سلسله مراتبی سن - دوره-کوهورت ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 956 تعداد دانلود : 21
اگرچه دانش جمعیّت شناسی و مطالعات مرتبط با این حوزه در ایران طی چند دهه اخیر رشد قابل ملاحظه ای داشته اند، اما جمعیّت شناسی خانوار و بالاخص تغییرات در بُعد خانوار با استقبال کمتری روبرو بوده است. مطالعات انجام شده در این زمینه عمدتاً مقطعی، در مقیاس جغرافیایی کوچک و یا توصیفی هستند. مطالعه حاضر با اتخاذ یک رویکرد طولی (شبه پانلی) و بر اساس داده های طرح هزینه و درآمد خانوار، تحوّلات رخ داده در میانگین بُعد خانوار در ایران و عوامل مؤثّر بر آن را طی دوره 1397-1363 مورد بررسی قرار داده است. یافته ها نشان داد که در مدّت مذکور، میانگین بُعد خانوار حدود دو نفر کاهش داشته است (از 4/5 در دهه 1360 به 4/3 در دهه 1390). همچنین، نتایج مدل های سری زمانی فضا-حالت حاکی از این است که در طول دوره مورد بررسی از میزان تأثیرگذاری متغیّرهای باروری، ازدواج و شهرنشینی بر بُعد خانوار کاسته شده و در طرف مقابل، تأثیر منفی شاخص های طلاق، امید زندگی، تورّم اقتصادی، و هزینه های مسکن رو به افزایش گذاشته است. مدل های سلسله مراتبی سن- دوره-کوهورت نیز نشان داد که حضور افراد در کوهورت های مختلف بر بُعد خانوار آن ها تأثیرگذار است. لذا به منظور شناخت بهتر تغییرات پدیده های جمعیتی، علاوه بر شرایط مقطعی، توجّه به دوره ها و کوهورت هایی که افراد در آن ها حضور دارند ضروری است؛ زیرا کوهورت های مختلف معمولاً از تجارب متفاوتی برخوردارند که این امر منجر به بروز رفتارهای متفاوتی از سوی آن ها خواهد شد.
۱۲.

شکل گیری خانوار و ترتیبات زندگی جوانان در ایران: شواهدی از تأخیر در گذار به زندگی مستقل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ترتیبات زندگی جوانان ساختار و بُعد خانوار میزان سرپرستی شکل گیری خانوار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 477 تعداد دانلود : 734
شکل گیری خانوار جدید توسّط جوانان از مراحل مهم در چرخه ی زندگی خانوار بوده و به عنوان گذار به مرحله بزرگ سالی تعبیر می شود. هدف مطالعه ی حاضر، بررسی ترتیبات زندگی جوانان در ایران و شناخت روندها و عوامل مؤثّر بر میزان های سرپرستی آن ها می باشد. برای تحقق این هدف اطّلاعات جوانان 29-15 ساله در طی دوره 1395-1363 با استفاده از داده های طرح هزینه و درآمد خانوار مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد فرزندان در مقایسه با دهه های قبل، زمان بیشتری را در خانه والدین باقی می مانند؛ به طوری که 50 درصد فرزندان پسر و دختر به ترتیب تا سن 8/27 و 7/22 سالگی هنوز خانه والدین را ترک نکرده اند. بیشتر خانوارهایی که جوانان سرپرستی آن ها را بر عهده داشتند، از نوع خانوارهای هسته ای بودند. با این حال سهم خانوارهای تک نفره و خانوارهای زوجین بدون فرزند، افزایش و از سهم خانوارهای گسترده و تک والد در طول دوره کاسته شده است. احتمال سرپرستی جوانان در سطح فردی تحت تاثیر عواملی همچون محل سکونت، وضعیّت تأهل و اشتغال قرار دارد. در سطح نسل، بهبود وضعیّت رفاهی نسل ها منجر به افزایش احتمال سرپرستی می شود. در سطح دوره نیز افزایش هزینه های مسکن، بیکاری جوانان و افزایش میانگین سن ازدواج مردان از علل اصلی کاهش برعهده گرفتن سرپرستی خانوار توسّط جوانان هستند. این نتایج تائید می کند که هزینه های زندگی مستقل نقشی اساسی در تشکیل خانوارهای جدید توسّط جوانان دارد. ضمن اینکه ساختار دینی و فرهنگی جامعه ی ایرانی با تأکید بر باقی ماندن فرزندان در خانه والدین تا زمان ازدواج، در به تأخیر انداختن ترک خانه والدین تأثیرگذار بوده است.
۱۳.

پویایی خانوار در ایران: مطالعه چهار دهه تغییرات در ساختار خانواده و خانوار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خانوار خانواده ساختار خانوار سن - دوره - کوهورت ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 137 تعداد دانلود : 452
ساختار خانوار جوامع معاصر در بسیاری از نقاط جهان متفاوت از آن چیزی است که چندین دهه پیش وجود داشت، و در بسیاری از کشورها، شکل های جدید خانوار ظهور یافته است. مطالعه حاضر با هدف بررسی تغییرات صورت گرفته در ساختار خانوار در ایران در طول 35 سال گذشته (1397-1363) انجام شد. به این منظور داده های طرح هزینه و درآمد خانوار مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که در طی این دوره، سهم خانوارهای تک نفره، تک والد و نیز خانوارهای زوجین بدون فرزند افزایش یافته و در طرف مقابل از سهم خانوارهای گسترده و ترکیبی کاسته شده است. هرچند خانوارهای هسته ای همواره اکثریت مطلق خانوارها را به خود اختصاص داده اند، سهم آن ها در یک دهه ی گذشته رو به کاهش گذاشته است. به نظر می رسد دلیل اصلی ثبات سهم این نوع از خانوارها، بافت فرهنگی و مذهبی جامعه و طولانی ترشدن دوره ی باقی ماندن فرزندان در خانه ی والدین باشد. مشاهده روندهای موجود نشان می دهد که هر چند ساختار خانواده و خانوار در ایران تا دهه های پیش از ثبات نسبی برخوردار بود، از حدود یک دهه ی پیش با تغییراتی روبرو شده است. با اینحال، به جای تبدیل شدن به الگوی خانواده مستقل غربی، ویژگی های یک الگوی همبستگی عاطفی را به خود گرفته است.
۱۴.

رضایتمندی مستمری بگیران سازمان تأمین اجتماعی و تأثیر آن بر نگرش نسبت به سازمان

کلید واژه ها: رضایت مندی سازمان تأمین اجتماعی تأمین اجتماعی مستمری بگیران نگرش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 512 تعداد دانلود : 74
تأمین اجتماعی منعکس کننده مسئولیت و تعهد دولتها در تأمین امنیت اجتماعی و اقتصادی آحاد افراد جامعه است. سازمان تأمین اجتماعی به عنوان یکی از متولیان این امر، بیش از 36 میلیون نفر از جمعیت کشور را تحت پوشش قرار داده است که این موضوع بر اهمیت سنجش رضایت و ارزیابی عملکرد این سازمان می-افزاید. هدف مطالعه حاضر بررسی میزان رضایت مستمری بگیران سازمان تأمین اجتماعی از خدمات ارائه شده و نگرش آن ها نسبت به این سازمان می باشد. داده ها با استفاده از پیمایشی که در سال 1396 انجام گرفت گردآوری و سپس با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه وتحلیل شدند. به این منظور تعداد 400 نفر به صورت تصادفی در 9 استان مختلف و همچنین شرق تهران، غرب تهران و شهرستان های تهران انتخاب شدند که به صورت تلفنی مورد مصاحبه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که رضایت افراد از خدمات فرهنگی سازمان و خدمات غیرحضوری کارگزاری ها در سطح پایینی قرار دارد هرچند که رضایت از رفتار پرسنل و کارکنان سازمان و نیز خدمات درمانی ارائه شده توسط آن در سطح بالایی قرار دارد. مستمری بگیران همچنین رضایت اندکی از قوانین بازنشستگی داشتند. از طرفی رابطه مثبتی بین میزان رضایت افراد از خدمات ارائه شده توسط شعب بیمه تأمین اجتماعی و نگرش مثبت نسبت به سازمان وجود دارد. با این وجود سازمان بایستی در نحوه ارائه و اطلاع رسانی برخی خدمات تجدیدنظر کرده و آن ها را بهبود بخشد تا میزان رضایت بالاتری را کسب کند.
۱۵.

بررسی دیدگاه زنان کُرد نسبت به الگوی ازدواج خویشاوندی در مهاباد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خانواده ازدواج خویشاوندی مهاباد زنان کرد خویشاوند نزدیک

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، اجتماع و خانواده زن در خانواده
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده زنان
تعداد بازدید : 252 تعداد دانلود : 706
طی دهه های اخیر، نهاد خانواده تغییرات بسیاری را تجربه کرده است. با توجه به ماهیت متفاوت جوامع انسانی، انتظار نمی رود تغییرات همه جا یکسان صورت گرفته باشد. هدف از این مقاله بررسی میزان عمومیت الگوی ازدواج خویشاوندی در میان زنان کُرد همسردار شهر مهاباد و تبیین دیدگاه آن ها نسبت به این الگوی ازدواجی است. داده ها با استفاده از پیمایشی که در سال 1391 در شهر مهاباد انجام شد و در آن 700 زن همسردار مورد مصاحبه قرار گرفتند گردآوری شده است. نتایج نشان می دهد که 9/36 درصد ازدواج ها از نوع خویشاوندی است که در این میان، 2/23 درصد زنان با خویشاوندان نزدیک خود ازدواج کرده اند. بر پایه این بررسی، ازدواج خویشاوندی با سطح تحصیلات زنان رابطه ای معکوس دارد. زنانی که ازدواج خویشاندی را تجربه کرده اند، بیش تر از سایرین موافق ازدواج فرزند شان با خویشاوندان می باشند و تفاوتی در نگرش آن ها نسبت به ازدواج فرزندان دختر و یا پسر با فردی از افراد فامیل وجود ندارد. تحلیل های چند متغیره نشان داد زنانی که از استقلال بیش تری برخوردارند، سرمایه فرهنگی بالاتری دارند و نیز آن هایی که تحصیلات دانشگاهی دارند، بیش تر از سایرین مخالف ازدواج فرزندشان با خویشاوندان می باشند. نتایج، گویای آن است که تأثیر نیروهای نوسازی در تغییر الگوهای ازدواج در شهر مهاباد به طور همزمان در همه لایه های اجتماعی ظهور و بروز نیافته است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان