منصوره زارعان

منصوره زارعان

مدرک تحصیلی: عضو هیات علمی پژوهشکده زنان دانشگاه الزهرا

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۳۰ مورد.
۱.

مرور نظام مند مطالعات عدالت جنسیتی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نابرابری جنسیتی عدالت جنسیتی تبعیض جنسیتی مرور نظام مند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 392 تعداد دانلود : 206
عدالت جنسیتی مفهومی نامتعین است که در مکاتب مختلف معنای خاصی به خود می گیرد و در رویکرد اسلامی معنایی تناسبی و در رویکرد فمینیستی معنایی تساوی گرایانه دارد. در عصر حاضر روز به روز بر تعداد پژوهش هایی که با رویکردهای مختلف به موضوع عدالت جنسیتی می پردازند افزوده می شود و همین مسئله اهمیت ارزیابی، تلخیص و جمع بندی این پژوهش ها را آشکار می کند. مطالعه حاضر با روش مرور نظام مند به ارزیابی 26 مقاله علمی- پژوهشی حول عدالت جنسیتی، در بازه زمانی 1395 تا 1400 پرداخته است. نتایج حاکی از آن است که 09/59 درصد پرسش های پژوهش ها جنبه اجتماعی داشتند. هم چنین عوامل اجتماعی چون «کلیشه های جنسیتی»، «ایدئولوژی مردسالار»، «ساختار اجتماعی و سازمانی مردانه» و «شهرسازی مردانه» با 81/61 درصد، بیشترین نقش را در ایجاد نابرابری جنسیتی داشتند. به علاوه تبعیض جنسیتی سبب بروز پیامدهای اجتماعی و روانی چون «بازتولید ساختار اجتماعی نابرابر»، «احساس محرومیت» و «کاهش انگیزه شغلی و تحصیلی» گردیده است. 15/95 درصد پژوهش های تحت مطالعه معنای تساوی گرایانه از عدالت جنسیتی را مفروض گرفته -بودند.
۲.

روان کاوی، انسان شناسی و رویکرد فلسفی؛ رهیافت های نظری موثر در تکوین مفهوم اجتماعی جنسیت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روان کاوی انسان شناسی دیدگاه های کنش پارسونز دوبووار جنسیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 517 تعداد دانلود : 617
هدف:این پژوهش به هدف شناسایی و توصیف نخستین رویکردهای نظری در روند شکل گیری مفهوم جنسیت صورت گرفته است و نشان می دهد که تمایز مفهومی جنس و جنسیت مبتنی بر بستر اندیشه غرب در یک دوره 70 ساله شکل گرفته است.روش شناسی-پژوهش با منظر نظری دیرینه شناسی فوکو، روند شکل گیری و نخستین ظهوراتِ شکل گیری مفهوم جنسیت را تا بستر سازنده آن پیگیری می کند و نشان می دهد که برایند چه نیروها، نظریه ها و روابطی، مفهوم جنسیت را سازمان دهی کرده است. دیرینه شناسی بر محور مفهوم «امکان» است. به این معنا که پس از کشف نخستین ظهورات تاریخی یک پدیده در پی پاسخ به این سوال است که چگونه این ایده امکان ظهور یافته است؟یافته ها-بررسی توصیف و تحلیل اندیشه های فمینیستی، روانکاوی، فلسفی و دیدگاه های کنش پارسونز نشان می دهد، یافته های انسان شناسی و مفاهیم فرویدی نقطه کانونی در بحث های جنسیت بوده و بسان حلقه متصله ای سایر اندیشه ها در باب مسائل جنسیت را به هم وصل می کند. الگوی ساختار خویشاوندی در دیدگاه استروس و اصطلاح مبادله زنان به خوبی در ادبیات فمینیستی قبل و بعد از اوکلی نقش مهمی ایفا می کند. رویکردهای فلسفی دوبوار نیز اگر چه در سنت نظری هایدگری فهم می شود اما تاثیرپذیری از انسان شناسی در شکل گیری دیدگاه دوبوار نقش مهمی ایفا می کند. برایند این نظریه ها زمینه ساز تمایزات مفهومی در آرای آن اوکلی و تفکیک مفهوم جنس از جنسیت می شود. اگرچه مفاهیم نقش و پایگاه پارسونزی و اخلاف او نیز بر این بستر نظری بار می شود و نقش های جنسیتی و وابستگی آن به موقعیت های اجتماعی دو جنس را برجسته می سازد. لاکان نیز با بهره گیری از ادبیات فرویدی و استروس دیدگاه های تازه تری در بحث جنسیت خلق می کند و ایریگاری با نقد اندیشه های سنتی روان کاو و فلسفه، پاسخ های جدیدتری به تفاوت های جنسیتی دارد. در نهایت این که دیدگاه های روان کاوی فروید، لاکان و لوی استروس با رویکرد انسان شناسی سهم عمده ای در روند برساخت گی جنسیت داشته و موجب شد تا این اندیشه را که نابرابری های جنسی واقعیتی طبیعی و غیرقابل تغییر است از اعتبار بیندازد
۳.

چالش های قانونی- فقهی فاعلیت مادر در فرآیند درمان سقط جنین سندرم داون بر اساس قاعده لاحرج(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سقط جنین سندرم داون حقوق جنین ناهنجار جنین معیوب عقب افتادگی ذهنی و جسمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 305 تعداد دانلود : 451
سندرم داون یکی از ناهنجاری های کروموزومی است که موجب نقص ذهنی و جسمی جنین می گردد. این سندرم مشکلات فراوان معنوی و مادی برای والدین به ویژه مادران ایجاد می نماید. شدت این مشکلات به حدی است که این بیماری بر طبق حقوق بین الملل و ایران، جزء مصادیق قانونی جواز سقط جنین محسوب می شود. طبق قانون سقط درمانی ایران، بر اساس قاعده لاحرج، در صورت یقین و نظر سه پزشک، امکان سقط جنین ناقص الخلقه وجود دارد. بدین ترتیب، اگر نگهداری جنین ناقص الخلقه برای مادر حرج به همراه داشته باشد، می تواند اقدام به سقط کند. این در صورتی است که از نظر اکثر فقها، نگهداری از کودک سندرم داون تحت قاعده لاحرج قرار نمی گیرد. بنابراین به حرمت سقط جنین سندرم داون فتوا داده اند. با توجه به اختلاف فتوا با قانون، مادر در دوراهی سقط یا حفظ جنین قرار می گیرد و با چالش هایی روبروست. یکی از چالش هایی که می توان بیان کرد، عبارت است از فشارهای روحی و عاطفی که ناشی از تعارض بین جواز سقط جنین و حرمت آن می باشد که این امر سبب می شود تا مادران در تحیر و سرگردانی قرار بگیرند. این نوشتار درصدد است تا تقابل بین فتوا و قانون را بررسی کند و به این نتیجه برسد که اخلاق، دین و عرف عقلا، مادران را بر حفظ جنین تشویق می کند؛ زیرا شروط لازم برای سقط جنین سندرم داون باید یقینی باشند و این امر مانع به کارگیری راحت قاعده لاحرج می گردد؛ ولی فرجام کار به تصمیم مادران بستگی دارد. این مقاله به روش کتابخانه ای و بر اساس آخرین فتاوای علما در زمینه خاص سقط جنین سندرم داون تدوین شده است.
۴.

بررسی نقش جامعه پذیری مبتنی بر آموزش در آمادگی برای ازدواج(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آمادگی ازدواج جامعه پذیری خانواده مادر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 706 تعداد دانلود : 366
یکی از عوامل مهم رضایت زناشویی، آمادگی ازدواج است و نقش جامعه پذیری در ایجاد این آمادگی، قابل بررسی است. در این راستا، هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر جامعه پذیری در زمینه ازدواج و زندگی زناشویی مبتنی بر آموزش توسط عوامل مختلف جامعه پذیری شامل پدر، مادر، مدرسه، تلویزیون، فضای مجازی و همسالان بر آمادگی ازدواج است. پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی بوده است. نمونه شامل 384 نفر از دختران و پسران مجرد ساکن شهر تهران بوده است. داده ها با استفاده از پرسشنامه آمادگی ازدواج قلیلی رنانی (1391) و پرسشنامه محقق ساخته آموزش های ارائه شده در زمینه ازدواج و زندگی زناشویی توسط عوامل مختلف جامعه پذیری گردآوری و با استفاده از نرم افزار SPSS 25  تحلیل شده است. براساس یافته ها میانگین نمره جامعه پذیری مبتنی بر آموزش های عوامل مختلف متفاوت بوده و به ترتیب آموزش های مادر، پدر، همسالان، فضای مجازی، تلویزیون و مدرسه قرار گرفته است و فقط جامعه پذیری از طریق آموزش های مادر بر آمادگی ازدواج مؤثر بوده است. بنابراین برای بهره مندی بهتر از جایگاه ویژه مادر در فرایند جامعه پذیری فرزندان برای ازدواج و زندگی زناشویی، آگاهی بخشی و ارائه آموزش به مادران در این زمینه پیشنهاد می شود. همچنین سیاست گذاری و برنامه ریزی برای بهره گیری از ظرفیت سایر عوامل جامعه پذیری، شامل پدر، مدرسه، تلویزیون و فضای مجازی، می تواند نقش مؤثری در ایجاد و افزایش آمادگی ازدواج ایفا کند.
۵.

تجربه زیسته مردان افغانستان و پاکستان از تحصیل در رشته مطالعات زنان در ایران: یک مطالعه پدیدارشناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مطالعات زنان جنسیت ایران دانشجویان مرد افغانستان پاکستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 715 تعداد دانلود : 113
رشته مطالعات زنان که بر اساس فعالیت های جنبش زنان در غرب تأسیس شد و تغییر نگرش از اهداف عمده آن بود، حوزه ای دائماً در حال تغییر و گسترش بوده است. امروزه گرایش های متنوعی از این رشته در کشورهای مختلف وجود دارد که در ایران با رویکرد اسلامی است. هدف این پژوهش، بررسی تجربه زیسته دانشجویان مرد افغانستانی و پاکستانی مطالعات زنان در ایران است که بیشتر با پس زمینه فرهنگی مردسالارند. روش این پژوهش پدیدارشناسی تفسیری است که با انجام مصاحبه نیمه ساختارمند با شانزده نفر از این دانشجویان صورت گرفته است. تحلیل داده ها با شیوه ون مانن و با استفاده از نرم افزار MAXQDA 2018 انجام شده و سه مضمون اصلی «آگاهی جنسیتی»، «باز نگرشی جنسیتی» و «کم رنگی جنسیت محوری» حاصل شده است. بر اساس یافته ها آگاهی جنسیتی بیان گر «فهم برساختگی نگرش های موجود به زن» و «فهم ماهیت مشترک زن و مرد در قرآن» بوده و «باز نگرشی جنسیتی» را که شامل «تأمل در خوانش های دینی نسبت به زن» و «بازنگری در باورهای اجتماعی نسبت به زن» بوده به دنبال داشته است که درنهایت به «کم رنگی جنسیت محوری» شامل «کم رنگی نگاه هژمونی مردسالارانه در خانواده» و «کم رنگی مزیت های مردسالارانه در جامعه» انجامیده است.
۶.

تجربه زیسته زنان از چالش های مادری در فضای شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زنان مادری تجربه زیسته فضای شهری تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 280 تعداد دانلود : 798
امروزه تحولات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، زمینه ساز افزایش حضور زنان در فضای شهری شده است؛ اما برخی نیازهای زنان، به ویژه در نقش مادری، در طراحی های شهری موردتوجه قرار نگرفته و حضور آنان در فضای شهری را با دشواری هایی مواجه ساخته است. پژوهش حاضر به مطالعه چالش های مادری در فضای شهری با روش کیفی پرداخته است. جامعه هدف پژوهش شامل مادران ساکن شهر تهران بوده است که پانزده نفر از آنان با استفاده از نمونه گیری هدفمند و بر اساس ملاک رسیدن به اشباع داده ها انتخاب شده اند. داده ها از طریق مصاحبه گردآوری و با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی تحلیل شده است. در مجموع مادران تجربه رضایت بخشی از حضور در فضای شهری ندارند و با چالش هایی مواجهند که شامل پنج مقوله اصلی «عدم تناسب فراوانی امکانات فضای شهری با جمعیت»، «عدم تناسب طراحی امکانات و فضاهای شهری با نیازهای مادر و کودک»، «هزینه بر بودن استفاده از امکانات فضای شهری»، «آلودگی های فضای شهری» و «احساس نگرانی از حضور در شهر» است. در پایان نیز راهکارهایی برای رفع چالش ها پیشنهاد شده است.
۷.

سنجش مقایسه ای درک زوجین از حریم خصوصی و درک قانون گذار در قانون مدنی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 386 تعداد دانلود : 841
در این مقاله در پی آنیم که با بررسی های میدانی مبتنی بر مصاحبه، دریابیم که چه میزان میان درک زوجین با درک قانون گذار توافق یا عدم توافق وجود دارد. بررسی ها نشان داده است که درک زوجین از حریم خصوصی اولاً ناشی از آگاهی از قانون مدنی نیست؛ ثانیاً اگر از قانون اطلاع داشته باشند، ناشی از فهم ماده قانونی نیست؛ بلکه درک زوجین بیشتر تحت تأثیر شناخت های بیرونی از مفهوم حریم خصوصی است. این تحقیق اما نشان داده است که بسیاری، حتی نمی دانند حریم خصوصی چه هست که بخواهیم میزان انطباق آن با درک قانون گذار را بررسی کنیم. بنابراین نتیجه تحقیق نشان داد میان درک قانون گذار از حریم خصوصی و درک کنشگران از آن تفاوت فاحشی وجود دارد و قانون گذار باید درک جدید از حریم خصوصی را بیابد و قانون موجود را اصلاح و خلأ قانونی را پر کند. زوجین نیز باید درک خود از حریم خصوصی را با درک قانون گذار بسنجند و بدانند که پنداشت های فردی نمی تواند ملاک قضاوت درباره حق طرفین قرار گیرد و قابل طرح در مراجع قانونی نیست.
۸.

گفتمان شناسی فرهنگی-اجتماعی زنان در اینستگرام (جایگاه خواسته های مادران)

تعداد بازدید : 464 تعداد دانلود : 445
زنان به عنوان کاربران شبکه اجتماعی اینستاگرام همواره خواسته هایی را در زمینه موضوعات مرتبط با خود مطرح می کنند که برگرفته از گفتمان هایی است که دانسته یا ندانسته به آن پایبند هستند. از آنجا که یکی از نقش های زنان مادری است و با توجه به اهمیت این نقش در حفظ خانواده و جامعه، هدف این پژوهش گفتمان شناسی فرهنگی-اجتماعی زنان در اینستگرام و بررسی جایگاه خواسته های مادران بود. رویکرد این پژوهش اکتشافی و روش تحقیق کاربردی و کیفی بوده و برای انجام آن از روش تحلیل گفتمان نورمن فرکلاف استفاده شد. جامعه آماری، کلیه صفحات واقعی کاربران زن ایرانی با بیش از 10000 دنبال کننده، با استفاده از روش نمونه گیری نااحتمالی و تکنیک هدفمند، از هزار صفحه، 56 صفحه دارای شرایط بودند. در نهایت یازده گفتمان محبوب زنان در اینستاگرام پیدا شد. در این گفتمان ها تنها یک گفتمان به این موضوع پرداخت. گفتمان های دیگر رویکردهای متفاوتی نسبت به مادران داشتند. گفتمان فمنیست رادیکال و گفتمان فمنیست لیبرال، نقش مادری را به طور کامل نپذیرفتند، گفتمان توانمندسازی زنان، گفتمان مطالبات فرهنگی و اجتماعی زنان، گفتمان ضدبلاگرهای تبلیغاتی و گفتمان مثبت نگری به بدن، نسبت به نقش مادری و مطالبات آن، بی تفاوت بودند و گفتمان حقوق زن، گفتمان خشونت علیه زنان، گفتمان فمنیست اسلامی و گفتمان نواندیشان دینی، صرفاً به مسائل حقوقی مادری توجه داشتند. این وضع نشان از اهمیت پایین خواسته های فرهنگی و اجتماعی مادران دارد. به عبارت دیگر، اگرچه مادر نقش مهم و پررنگی در جامعه دارد اما به علل مختلف که نیازمند تحقیقی مجزا است، در مقایسه با سایر نقش های زنان از اهمیت کمتری برخوردار است.
۹.

تجربه زیسته بانوان از چالش های اقدام به فرزندپذیری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ناباروری مادری فرزندخواندگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 944 تعداد دانلود : 737
مادری، حس زیبای عاطفه ورزی و فرزندی، نمادِ این نیاز عاطفی است. احساسِ طبیعیِ مادری و فرزندی در برخی موارد بصورت طبیعی و زیستیِ خود، امکان پذیر نیست؛ لیکن افراد می توانند آن را با پذیرش فرزند غیرزیستی، به صورتی کامل و مانا، تجربه نمایند. با وجودِ نرخ بالای ناباروری در میان خانواده های ایرانی باور به قابلیت مادری بدون زایمان و پذیرش فرزند غیرزیستی، همچنان ناتمام مانده است. مساله پژوهش حاضر بررسی چالش های بانوان در مسیر فرزندپذیری است در این راستا با استفاده از رویکرد کیفی و از طریق مصاحبه عمیق با 28 نفر از بانوان دارای فرزندغیرزیستی و تحلیل محتوای مصاحبه ها، چالشهای فرزندپذیری در سه مقوله اصلی استخراج شد. «نگرش اجتماعی، فرهنگی و مذهبی»، «ساختار قانونی، مذهبی و خانوادگی» و «عملکرد انتخاب مدار، آگاهانه و مسئولانه» به عنوان مهم ترین چالش های اقدام به فرزندپذیری غیرزیستی شناسایی گردید؛ درونمایه ی استخراج شده از مقولات نیز تحت عنوان «نگرش های فردی و اجتماعی ناشی از ارزش ها و باورهای سنتی نهادینه شده نسبت به فرزندخوانده» بوده که زمینه ساز بروز چالش های فرزندپذیری غیرزیستی می باشد.
۱۰.

نقش نظم در رابطه زوجین در استحکام عشق زناشویی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: همدلی هم فکری همگامی نظم خُرد عشق رابطه زناشویی سبک زندگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 216 تعداد دانلود : 731
سبک زندگی اسلامی، خانواده محور است و استحکام عشق در رابطه زناشویی، اصلی مهم در پایداری خانواده است. ازاین رو پژوهش حاضر با هدف مطالعه نقش نظم در رابطه زوجین در استحکام عشق در زندگی زناشویی صورت گرفته است. پژوهش به روش همبستگی انجام شده است. ابزار پژوهش ترکیبی از پرسشنامه استاندارد عشق استرنبرگ (۱۹۸۹) و پرسشنامه محقق ساخته سنجش نظم در رابطه زوجین بوده است. جامعه آماری شامل تمامی زنان و مردان متأهل شهر تهران بوده که از بین آنان ۳۸۴ نفر بر اساس فرمول کوکران و به روش نمونه گیری خوشه ایِ چندمرحله ای انتخاب شده اند. برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS ۲۶ استفاده شده است. نتایج رگرسیون چند متغیر نشان داد که ۵۹درصد از کل تغییرات استحکام عشق زناشویی از بین چهار مؤلفه نظم خرد به ترتیب توسط سه مؤلفه همدلی، هم فکری و همگامی مشترک در رابطه زوجین پیش بینی می شود و مؤلفه هم بختی مشترک در پیش بینی تغییرات عشق نقشی نداشته است. بنابراین برای کاهش آسیب های خانواده از جمله طلاق و روابط فرازناشویی، سیاست گذاران، برنامه ریزان و هم چنین مشاوران خانواده در ارائه برنامه های آموزشی و درمانی، با تمرکز بر افزایش هم فکری، همگامی و همدلی همسران در خانواده، می توانند زمینه استحکام عشق زناشویی را فراهم سازند و از این طریق با افزایش صمیمیت، شور و تعهد در رابطه همسران به تحکیم و تعالی خانواده کمک نمایند.
۱۱.

گفتمان شناسی مطالبات حقوق زنان در انتخابات و مقایسه با اصل 21 قانون اساسی (مورد مطالعه خبرگزاری ها و سایت های خبری داخلی)

کلید واژه ها: حقوق زن مطالبات حقوق زن قطب بندی خبرگزاری ها اصل 21 قانون اساسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 678 تعداد دانلود : 34
مطالبات حقوق زنان در عرصه های مختلف باعث می شود که فعالین این حوزه، گاهی خودآگاه یا ناخودآگاه به موضع گیری و در نهایت قطب بندی میان خودشان و دیگران بپردازند و هنگام صحبت، از ضمایر «ما» و «آن ها» استفاده می کنند. بر این اساس، پژوهش حاضر به شناسایی قطب بندی های موجود در گفتمان فعالان حوزه مطالبات حقوق زنان ایرانی می پردازد. از آن جا که بیان مطالبات، در زمان انتخابات به اوج خود می رسد، بازه زمانی 4 ساله(1396-1399) که شامل دو دوره انتخابات ریاست جمهوری و مجلس شورای اسلامی است، در خبرگزاری ها و سایت های خبری داخلی، انتخاب شد. این پژوهش از نوع اکتشافی است و به لحاظ روش شناسی، از نوع روش های کاربردی و کیفی می باشد که برای تحلیل داده ها از «روش تحلیل گفتمان انتقادی تئون ون دایک» استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که فعالین این حوزه، برای بیان مطالبات، تکنیک «دوقطبی سازی» را در 5 محور «فضای عمومی»، «مجلس شورای اسلامی»، «دولت»، «احزاب سیاسی» و «شورای نگهبان» رقم می زنند. همچنین انطباق نتایج با اصل 21 قانون اساسی بیانگر آن است که بیشترین مطالبات حول بند 1 این اصل یعنی «ایجاد زمینه های مساعد برای رشد شخصیت زن و احیای حقوق مادی و معنوی او» می باشد.
۱۲.

تبیین عوامل مودت ازواج با رویکرد علم دینی با بهره گیری از تکنیک های نظریه داده بنیاد(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: مودت ازواج تبیین عوامل عوامل مودت زوجین نظریه دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 520 تعداد دانلود : 293
ارائه نظریه تبیینی در موضوع عوامل مودت زوجین براساس رویکرد دینی مسئله اصلی این پژوهش است. براساس تحلیل محتوای آیات و روایات و با بهره گیری از تکنیک های روش داده بنیاد، فرایند پنج مرحله ای برای بررسی موضوع این پژوهش پایه ریزی شد. 110 عامل به صورت مستقیم و 97 عامل به صورت غیرمستقیم از گزاره های دینی کشف یا استنباط شده و کدگذاری اولیه صورت گرفت. با رفع همپوشانی و سنخ شناسی این عوامل، کدهای اکتشافی در محورهای ذیل کدگذاری محوری شدند: عوامل روان شناختی شامل عوامل گرایشی، بینشی، کنشی و صفات اخلاقی؛ عوامل اجتماعی شامل هنجارها، نقش ها، نهادها، حقوق و تکالیف، مناسک و روابط با دیگر گروه های اجتماعی؛ عوامل جسمانی شامل عوامل جوارحی و جوانحی؛ عوامل زیست محیطی و عوامل معنوی. درنهایت عامل نیاز به عنوان عامل مسلط بر تمام محورهای عوامل قابل توضیح و تبیین است. عامل مسلط شامل سه نوع نیاز طبیعی، اجتماعی و متعالی با منشأ طبیعت، اجتماع و مکتب است.
۱۳.

مدل یابی اعتیاد به اینترنت براساس سبک های هویت و عملکرد تحصیلی: نقش واسطه ای افسردگی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اعتیاد به اینترنت؛ افسردگی عملکرد تحصیلی فضای مجازی هویت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 103 تعداد دانلود : 998
مقدمه : این مطالعه با هدف بررسی تأثیر عملکرد تحصیلی و هویت بر اعتیاد به اینترنت با نقش میانجی افسردگی انجام شد. روش : با توجه به هدف، از نوع کاربردی از نظر ماهیت و روش توصیفی- همبستگی و روش تحلیل از نوع مدل یابی معادلات ساختاری کمترین مربعات جزئی بود. جامعه آماری کل دانشجویان دانشگاه های شهر تهران و روش نمونه گیری تصادفی و حجم نمونه برابر با 323 نفر بود. داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه های سبک های هویت برزونسکی (1992)، اعتیاد به اینترنت چن (2011)، افسردگی زونگ (1968) و عملکرد تحصیلی گردآوری شد. یافته ها : نتایج مدل سازی معادلات ساختاری نشان داد، 25 درصد از تغییرات افسردگی و 32 درصد از واریانس اعتیاد به اینترنت توسط عملکرد تحصیلی و هویت تبیین شد. یافته های پژوهش نشان داد، سبک های هویت و عملکرد تحصیلی تأثیر منفی معنادار و افسردگی تأثیر مثبت معناداری بر اعتیاد به اینترنت دانشجویان دارد. نتیجه گیری : افسردگی نقش میانجی در تأثیر سبک های هویت و عملکرد تحصیلی بر اعتیاد به اینترنت دانشجویان ایفا می کند.
۱۴.

تأثیر تغییر جنسیت در روابط غیرمالی زوجین در حقوق خانواده ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حقوق خانواده تراجنسیتی تغییر جنسیت روابط غیرمالی زوجین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 631 تعداد دانلود : 952
جهان معاصر، امروزه شاهد پیشرفت های چشمگیری در ساحت علم پزشکی است؛ پیشرفت هایی از قبیل تلقیح مصنوعی و پیوند اعضا و تغییر جنسیت، اما با عنایت به نوبودن ماهیتشان هنوز نتوانسته اند جایگاه واقعی خود را در قانون پیدا کنند؛ ازاین رو، در خصوص این دست از تحولات، تأملات حقوقی بیشتری شایسته و بایسته است. تغییر جنسیت، مقوله ای مطرح در این سنخ از تحولات است که در مورد افرادی که مشکل جسمی دارند، کمابیش از گذشته مطرح بوده، لکن در مورد افراد تراجنسیتی از قدمت چندانی برخوردار نبوده است؛ بنابراین موضوعات و مسائل آنان درخور توجه مضاعف حوزه تقنین است. از مهم ترین مسائل تغییر جنسیت، مرتبط با حوزه خانواده است؛ بنابراین، بررسی روابط زوجینِ تغییر جنسیت داده شده یا متقاضی تغییر جنسیت و تأثیر گذاری این امر بر همه جوانب روابط خانوادگی از منظر حقوقی موردتوجه پژوهش حاضر است. در این خصوص این سؤال مطرح می شود که آیا قانون گذار با عنایت به خاص بودن این موضوع، تمامی آسیب ها یا مسائل ذیل آن را مدنظر داشته است و آیا قوانین پاسخ های لازم برای این موضوع را دارا هستند یا خیر؟ مقاله حاضر به بررسی تأثیر تغییر جنسیت در روابط غیرمالی زوجین می پردازد و با توجه به خلأهای قانونی در این موضوع در پایان راهکارهای قانونی را پیشنهاد می کند.
۱۵.

اصول هم افزایی نهاد خانواده و نظام تربیت رسمی، بر مبنای ولایت الهی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: خانواده نظام تربیت رسمی اصول ولایت الله هم افزایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 213 تعداد دانلود : 312
تربیت کودکان در جامعه مدرن امروز چنان پیچیده است که انتظار ایفای نقش از سوی خانواده به تنهایی، توقعی دور از انتظار می نماید؛ چنان که نظام تربیت رسمی نیز صلاحیت لازم برای انجام این امر را به تنهایی ندارد و صرفاً در سایه تعامل کارآمد این دو نهاد است که می توان نظام تربیتی کودک را به شکل مناسب مدیریت نمود. یکپارچگی سیستم تربیتی در تعامل بین خانواده و نظام تربیت رسمی، سبب هم افزایی در فرایند و روندهای تربیتی می شود. این پژوهش درصدد بررسی و واکاوی مبانی و اصول تربیتی برای تعامل مناسب خانواده و مدرسه در حوزه تربیت کودکان است. بر اساس روش تحلیلی و مطالعات کتابخانه ای، دیدگاه های صاحب نظران دو حوزه تعلیم و تربیت و خانواده و همچنین دیدگاه اسلامی با تکیه بر رویکردهای فقهی، تفسیری و فلسفی احصا شد و در انتها یافته های پژوهش با تجزیه و تحلیل داده ها استنتاج و اصطیاد گشت. یافته های پژوهش نشان می دهد که بر اساس نگاه قرآنی روایی و با توجه به ملاحظات تربیتی، «ولایت الله» مبنا و پایه اصلی تعامل خانواده و نظام تربیت رسمی و «اصلاح شیوه های نادرست تربیتی توسط طرف مقابل»، «لزوم ترکیب نگاه کل نگر نظام تربیت رسمی و جزء نگر خانواده»، «عدم انحصارطلبی در تربیت»، «اعتماد متقابل»، «مدیریت متعهدانه» و «وجود فضای حمایت زا» اصولی اند که مسیر تعامل و مشارکت خانواده و مدرسه را اصلاح و هموار می سازد.
۱۶.

رابطه مشارکت اجتماعی و احساس امنیت در زنان شهر ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: احساس امنیت مشارکت اجتماعی مشارکت عمومی مشارکت سیاسی مشارکت انجمنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 436 تعداد دانلود : 853
مطالعه حاضر با هدف بررسی رابطه مشارکت اجتماعی زنان با احساس امنیت آنان در شهر ایلام انجام شده است. این پژوهش توصیفی- تحلیلی، به روش ترکیبی (کیفی – کمی) صورت گرفته است. جامعه آماری شامل کلیه زنان 18 سال به بالای ساکن شهر ایلام بوده و حجم نمونه در مرحله کیفی (20 نفر به روش نمونه گیری گلوله برفی) و کمی (400 نفر با استفاده از فرمول کوکران به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای) است. داده ها در مرحله اول (کیفی) با استفاده از پرسشنامه نیمه ساختاریافته و در مرحله دوم (کمی) با تدوین پرسشنامه به کمک استخراج گویه از مصاحبه های مرحله کیفی گردآوری شد. روایی پرسشنامه ها با استفاده از اعتبار محتوایی و پایایی آلفای کرونباخ به میزان 92/0 و 72/0 به ترتیب برای پرسشنامه مشارکت اجتماعی و احساس امنیت تأیید شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار spss انجام شد. یافته ها نشان داد که بین دو متغیر مشارکت اجتماعی و احساس امنیت رابطه معنادار وجود دارد. همچنین بین ابعاد مختلف مشارکت اجتماعی ( مشارکت عمومی، مشارکت سیاسی، مشارکت انجمنی) و احساس امنیت رابطه معنادار یافت شد.
۱۷.

عوامل موثر بر تحقق سبک زندگی اسلامی در خانواده از منظر فرهیختگان حوزه علمیه خواهران(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: سبک زندگی اسلامی خانواده فرهیختگان حوزه علمیه خواهران روحانیت مسجد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 268 تعداد دانلود : 460
این پژوهش در پی شناسایی دیدگاه فرهیختگان (اساتید، مشاوران، مدیران و طلاب) حوزه های علمیه نسبت به عوامل مؤثر بر تحقق سبک زندگی اسلامی در خانواده است. برای مبانی نظری تحقیق، از دیدگاه جامعه شناسان و روان شناسان و نیز برخی از اندیشمندان اسلامی درباره سبک زندگی اسلامی استفاده شد. روش تحقیق، پیمایشی و جامعه آماری آن، فرهیختگان حوزه های علمیه سراسر کشور بوده که پرسش نامه از طریق آدرس الکترونیکی برای جامعه نمونه ارسال گردید. در نهایت داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل توصیفی و استنباطی قرار گرفت. یافته ها نشان می دهد خانواده، به عنوان موثرترین عامل برای رسیدن به سبک زندگی اسلامی است و عناصر دیگری مانند: روحانیت، مساجد و مراکز دینی، کتب و نشریات، نهادهای اجتماعی، ابزارهای جدید ارتباطی، هنرمندان، ورزشکاران، صداوسیما و نهادهای آموزشی در رتبه های بعدی قرار گرفتند. بنابراین در برنامه ریزی های تربیتی و فرهنگی، باید به ترتیب برای خانواده، روحانیت، مساجد و مراکز دینی به عنوان موثرترین عوامل تاثیر گذار در تحقق سبک زندگی، توجه بیشتری انجام گیرد.
۱۸.

سیاست گذاری خانواده؛ الگوهای تعامل دولت و خانواده(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: خانواده سیاست گذاری دولت دیدگاه نهادی دیدگاه ساخت وظیفه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 633 تعداد دانلود : 943
کارکرد چندساحتی خانواده در تولید و بازتولید کنش ها، ساختارها، روابط و... و رابطه دیالکیتکی غیرقابل انکار آن با نظام کلان (جامعه) موجب شده تا توجه به خانواده به عنوان مهم ترین و اولین نهاد اجتماعی تأثیرگذار و تأثیرپذیر از تغییرات اجتماعی موضوعیت پیدا کند. بدیهی است متولی نظام کلان (دولت) باید در راستای تقویت کارکردهای چندساحتی خانواده، که به نوعی تضمین سلامت اجتماعی را در پی دارد، تعامل خود را با خانواده هدفدار سازد. سیاست گذاری خانواده، ضمن مطالعه و بررسی نیازها، اقتضائات و آسیب های خانواده، به اشکال تعامل دولت و خانواده نیز می پردازد. این نوشتار درصدد است تا الگوهای تعامل دولت و خانواده را با توجه به اهمیت سیاست گذاری خانواده، تبیین و تحلیل کند. بدیهی است که هر یک از الگوهای یاد شده، اقتضائاتی را به همراه دارد که اتخاذ دو یا چند الگو را به صورت همزمان برای دولت در سیاست گذاری خانواده ناممکن می سازد.
۱۹.

بررسی و تبیین مبانی دینی جایگاه و نقش زنان در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: توسعه پیشرفت الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت نقش جنسیتی همسری مادری خانه داری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 276 تعداد دانلود : 560
ازآنجاکه سطح توسعه کشورها، تابعی از شاخص های کیفیت گروه های گوناگون جمعیتی است، بی تردید توسعه متعادل و پایدار بدون مشارکت زنان که نیمی از جمعیت کشورها را تشکیل می دهند، امکان پذیر نیست. زن در جایگاه انسان، محور توسعه و از ارکان اساسی آن است و توسعه ایدئال، توسعه ای است که موقعیت انسانی و طبیعی زن را لحاظ کرده و تفاوت های او را با مرد نادیده نگیرد و نقش های متناسب با ویژگی های او را در نظر بگیرد؛ اما در حال حاضر، جایگاه و نقش کنونی زنان نسبت به وضعیت مطلوب و آرمانیِ مورد تأکید در فرهنگ دینی فاصله بسیار دارد. ازجمله راهکارها در جهت تغییر این شرایط، نظریه پردازی در خصوص مشارکت زنان در عرصه پیشرفت و توجه به ظرفیت آن ها در سیاست گذاری های کلانی همچون سند الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت است. الگویی که برخلاف نمونه های غربی آن، نباید صرفاً به ابعاد مادی پیشرفت نگاه کند، بلکه ضروری است تا همه ابعاد وجودی زن مسلمان و نقش های عام و خاص او در فرایند پیشرفت را مدنظر قرار دهد. در این مقاله، تلاش شده تا با تبیین مبانی دینیِ جایگاه جنسیتی زن، زمینه توجه به جایگاه و نقش زنان در تدوین الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت فراهم گردد و از این طریق، زمینه طرح شاخص ها و معیارهای صحیح و منطبق با مبانی دینی و فرهنگی برای سیاست گذاری های کلان در برنامه های کشور ایجاد شود. در این تحقیق، پس از جمع آوری داده ها از طریق اسناد کتابخانه ای از روش تحلیل کیفی و عقلی جهت تحلیل و تبیین داده های مستخرج از منابع دینی استفاده می شود.
۲۰.

احمدبن موسی(ع) مبارزی در دو عرصه جنگ نرم و جنگ سخت

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 682 تعداد دانلود : 656
احمدبن موسی (ع ، طبق کتب معتبر تاریخی یکی از فرزندان امام موسی کاظم (ع) است که با توجه به شرایط سیاسی زمان خود دست به قیام علیه حاکمان جور زمان خود زد. او در دو جبهه جنگ نرم و جنگ سخت به مبارزه پرداخت و با انحراف و ظلم و استبداد مبارزه کرد این نوشته در صدد بررسی مبارزات ایشان در این دو عرصه است. نوشته حاضر بر اساس روش توصیفی – تحلیلی و با استفاده از منابع معتبر تاریخی صورت پذیرفته است. نتایج این بررسی نشان می دهد که ایشان در عرصه فرهنگی به مبارزه با فرقه گرایی و تشتت در جامعه مسلمین پرداخت و طرفداران خود را به پذیرش ولایت علی ابن موسی (ع) ترغیب کرد. از سوی دیگر ایشان به دفاع از آن حضرت به مبارزه رویاروی با حاکمان جور پرداخت و در این راه به شهادت رسید.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان