نعیمه آقانوری

ادبیات پایداری،گونه ای از ادبیات سیاسی اجتماعی است که همراه با شرح و توصیف مقاومت های مردمی در برابر استبداد و تهاجم، به مثابه عنصری کارامد، به بیدارگری و عدالت خواهی می پردازد. بررسی و تحلیل ابعاد گوناگون این نوع از ادبیات، سبب گسترش پژوهشهای این حوزه، خصوصاً از زمان شکل گیری انقلاب اسلامی به بعد گردید. در حوزه ادبیات پایداری تا پایان سال 1390 بیش از 400 پژوهش اصلی که به کمّ و کیف ادبیات پایداری، و نه مسائل حاشیه ای آن پرداخته اند قابل شناسایی هستند؛ لیکن علی رغم رشد کمّی پژوهشی، موانعی در مسیر تحقیقی این حوزه وجود دارد. در این پژوهش با بررسی انحرافات پژوهشی حوزه ادبیات پایداری در جهت آسیب شناسی و رفع موانع موجود، کوشش شده به این سؤالات پاسخ داده شود که: کدام انحرافات پژوهشی اعمّ از مغالطه و مصادره در حوزه ادب پایداری وجود داشته اند؟ این انحرافات پژوهشی چه جریانها یا چالشهای کاذبی را در این حوزه ادبی پدید آورده اند؟#,

تاریخ جهانگشای جوینی، اثری ادبی تاریخی است که ظهور چنگیز و احوال و فتوحات او و حوادث پس از آن تا دوره ظهور ایلخانان و فتح بغداد از قسمت های اساسی این تاریخ می باشد. در این مقاله تلاش شده است از طریق بررسی لفظی و محتوایی اثر به این سوال پاسخ داده شود که جایگاه تاریخ جهانگشای جوینی در ادبیات پایداری چیست و آیا می توان آن را یکی از آثار حوزه پایداری به شمار آورد؟ تدقیق در بخش های مختلف متن و بررسی میزان تطبیق کلام با مؤلفه های اصلی ادبیات پایداری نشان می دهد در این اثر که در قرن هفتم هجری، عطاملک جوینی با کلامی استوار و هنرمندانه خلق کرده است، جلوه هایی گوناگون از فرهنگ پایداری و مقاومت یافت می شود؛ جلوه هایی که در لفظ و سطوح مختلف معنا بروز یافته اند، بطوری که در بخش های گوناگون آن از مقاومت ها و ایستادگی های مردم در برابر سیل خانمان برانداز مغول نشانه ای می توان یافت و خود نویسنده نیز همپای این جریان پایداری به شیوه های بدیع و در اغلبِ موارد پنهان به مقاومت و ظلم ستیزی می پردازد. از دید پژوهش حاضر با توجه به نتایج به دست آمده، آمیختگی این اثر با فرهنگ پایداری و فنون مختلف بکار گرفته شده در متن برای خارج شدن آن از تاریخ-نگاری صرف، به حدّی است که می توان، تاریخ جهانگشا را از متون ادبیات پایداری و عطاملک جوینی را از نویسندگان این عرصه معرفی نمود.