سراج الدین محمودیانی

سراج الدین محمودیانی

مدرک تحصیلی: استادیار بخش جامعه شناسی دانشگاه شیراز
پست الکترونیکی: serajmahmoudiani@gmail.com

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۰ مورد.
۱.

تأثیر خشونت خانگی علیه زنان بر تعداد ایده آل فرزند (نتایج پیمایشی در شهر صدرا)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال ۱۸ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۳۵ 275 - 304

کلید واژه ها: زنان خشونت خانگی تعداد ایده آل فرزند وضعیت تحصیلی و شغلی شهر صدرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 431 تعداد دانلود : 117
تعداد ایده آل فرزند می تواند برآوردی از باروری واقعی زنان را به دست دهد. خشونت خانگی علیه زنان علاوه بر پیامدهای متعدد اجتماعی و سلامت می تواند بر باروری زنان و ایده آل های فرزندآوری آن ها اثر بگذارد. در مطالعه حاضر تلاش شد که تأثیر خشونت خانگی علیه زنان بر باروری ایده آل آن ها بررسی شود. مطالعه حاضر از نوع کمی و با روش پیمایش انجام شد. برای این منظور، با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای تعداد 379 نفر از زنان دارای همسر واقع در سنین باروری ساکن شهر صدرا در استان فارس پیمایش شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه ساخت یافته استفاده شد. یافته ها نشان داد که داشتن 2 فرزند غالب ترین الگوی باروری ایده آل است. همچنین یافته ها بیانگر آن بود که 5/13 درصد زنان مورد مطالعه، خشونت را در سطح متوسط و زیاد تجربه کرده اند. تحلیل رگرسیون چندمتغیری نشان داد که با افزایش خشونت خانگی علیه زنان تعداد ایده آل فرزند آن ها کاهش می یابد. تلاش در جهت استحکام بنیاد خانواده و کاهش خشونت خانگی علیه زنان می تواند بر رشد جمعیت تاثیرگذار باشد. پیشنهاد می شود که کاهش خشونت خانگی علیه زنان در سیاست های جدید جمعیتی لحاظ شود.
۲.

تأثیر خشونت خانگی علیه زنان بر وقوع سقط عمدی جنین (نتایج پیمایشی در شهر صدرا)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن و جامعه سال چهاردهم بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۵۳) 145 - 162
تعداد بازدید : 48 تعداد دانلود : 56
مقدمه و هدف: سقط جنین یکی از مهمترین تهدید کننده های سلامت مادری است. خشونت خانگی علیه زنان نیز یکی از متغیرهای اجتماعی تأثیرگذار بر سقط جنین است. این مطالعه با هدف بررسی رابطه خشونت خانگی علیه زنان و احتمال سقط عمدی جنین انجام شد. مواد و روش ها: مطالعه حاضر در سال 1401 با استفاده از روش پیمایش انجام شد. برای سنجش خشونت خانگی علیه زنان از پرسشنامه ساخت یافته استاندارد استفاده شد. جامعه آماری این مطالعه شامل تمام زنان 15 تا 49 ساله ساکن شهر صدرا بود. براساس فرمول کوکران تعداد 379 نفر زنان پیمایش شدند. تجزیه و تحلیل داده ها در نرم افزار SPSS20 انجام شد. یافته ها: تجربه خشونت خانگی در بین 6/4 درصد زنان در سطح بالایی بود. یافته ها نشان داد که 7/8 درصد زنان سابقه سقط عمدی جنین داشته اند. احتمال سقط عمدی جنین در بین زنان با تحصیلات متوسطه و زنان متعلق به اقلیت های مذهبی به طور معنی داری بیشتر از زنان با تحصیلات دانشگاهی و زنان متعلق به مذهب تشیع بود (05/0P<). با افزایش خشونت خانگی احتمال سقط عمدی جنین در بین آنها افزایش یافت (05/0P<). ضریب تعیین نشان داد که بین 10 تا 22 درصد از احتمال وقوع سقط عمدی جنین توسط متغیرهای مستقل قابل پیش بینی است. بحث و نتیجه گیری: تلاش در راستای کاهش خشونت خانگی می تواند کاهش آمار سقط های عمدی را در پی داشته باشد. تأکید بر توانمندسازی زنان آسیب پذیر و خشونت دیده می تواند در این زمینه مفید واقع شود. کاهش سقط عمدی به ارتقاء سطح سلامت زنان در جامعه خواهد انجامید.
۳.

تأثیر سواد سلامت بر رفتارهای سلامت محور در برابر ویروس کرونا در شهر شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال شانزدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳۲ 363 - 385

کلید واژه ها: سواد سلامت رفتارهای سلامت محور ویروس کرونا شیراز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 27 تعداد دانلود : 860
شیوع ویروس کرونا موجب توجه تازه ای به رفتارهای سلامت محور  شد. سواد سلامت را می توان یکی از مهم ترین شاخص های تأثیرگذار بر رفتارهای سلامت محور دانست. در مطالعه حاضر تلاش شد رابطه بین ابعاد سواد سلامت و رفتارهای سلامت محور در برابر ویروس کرونا مورد بررسی قرار گیرد. برای این هدف تعداد 385 نفر از جمعیت 18 تا 65 سال شهر شیراز با روش نمونه گیری خوشه ای و با استفاده از پرسشنامه پیمایش شدند. یافته ها نشان داد که بالاترین نمره سواد سلامت پاسخگویان به بُعد فهم و درک اختصاص دارد. یافته ها همچنین نشان داد که رفتارهای سلامت محور در برابر ویروس کرونا در بین حدود 35 درصد از پاسخگویان در سطح بالایی قرار دارد. تحلیل رگرسیونی چند متغیری نشان داد که متغیرهای سن، جنس، وضعیت فعالیت، ابعاد فهم و درک و تصمیم گیری سواد سلامت تأثیر آماری معنی داری بر رفتارهای سلامت محور دارند. با افزایش سن رفتارهای سلامت محور افزایش می یابد. رفتارهای سلامت محور در بین زنان بیشتر از مردان است. با افزایش سواد سلامت افراد در دو بُعد فهم و درک و تصمیم گیری، رفتارهای سلامت محور نیز به طور معنی داری افزایش یافته است. توجه به ارتقاء سواد سلامت افراد جامعه در ابعاد مختلف آن می تواند در کنترل و پیشگیری از شیوع بیماری های واگیردار مؤثر واقع شود.
۴.

تحلیل پدیده طلاق در بستر وضعیت فرهنگی -اقتصادی استان فارس طی سالهای ۱۳۹۰ - ۱۳۹۸(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی فرهنگ و هنر دوره دوم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 147 - 132

کلید واژه ها: طلاق میزان بیکاری تحصیلات دانشگاهی رویکرد عقلانی اقتصادی گذار دوم جمعیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 553 تعداد دانلود : 626
طلاق یکی از مهمترین مسائل اجتماعی و جمعیتی امروز کشور به شمار می آید. در دو دهه اخیر میزان های طلاق در کشور روند صعودی داشته است. در مطالعه حاضر تلاش شد که وضعیت و روند تغییرات طلاق در استان فارس بررسی شود. برای این هدف اطلاعات سرشماری ها و نیز داده های ثبت احوال طی سال های 1390 تا 1398 تحلیل شد. رویکردهای عقلانی اقتصادی و گذار دوم جمعیت شناختی به عنوان مبانی نظری تحقیق حاضر در نظر گرفته شد. یافته ها نشان داد که نسبت طلاق به ازدواج طی سال های مورد بررسی روند صعودی داشته است. بیشتر طلاق ها در فاصله پنج تا ده سال بعد از ازدواج و در سنین اوج فرزندآوری اتفاق می افتند. یافته ها همچنین نشان داد که بین میزان بیکاری مردان و نسبت طلاق همبستگی مثبت و در مقابل بین میزان بیکاری زنان و نسبت طلاق همبستگی منفی وجود دارد. بین نسبت جمعیت با تحصیلات دانشگاهی و نسبت طلاق همبستگی مثبت وجود دارد. با توجه به نتایج این پژوهش به نظر می رسد که کاهش میزان بیکاری مردان و برگزاری کلاس های آموزشی برای زوجینی که پنج سال از زندگی مشترک آنها گذشته است می تواند شمار و نسبت طلاق را کاهش دهد.
۵.

دلایل و مسائل اجتماعی مرتبط با مهاجرت از دیدگاه مهاجران محله خلیج فارس شمالی شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جمعیتی دوره ۶ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۱) 129 - 157

کلید واژه ها: مهاجرت مسائل اجتماعی و جمعیتی محله خلیج فارس شمالی مطالعه کیفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 179 تعداد دانلود : 884
تحقیق حاضر با استفاده از روش کیفی به مطالعه دلایل مهاجرت و مسائل اجتماعی مهاجران ساکن محله خلیج فارس شمالی شهر تهران پرداخته است. حجم نمونه در این تحقیق 23 نفر از مهاجران ساکن محله خلیج فارس شمالی است که بر مبنای نمونه گیری نظری انتخاب شدند. مصاحبه ها در زمستان 1398 و بهار 1399 انجام و با استفاده از تحلیل محتوای عرفی تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که احساس عدم امنیت در محله، شلوغی، وضعیت نامناسب بهداشتی محله و وضعیت نامطلوب حمل و نقل عمومی، از مهمترین مسائل اجتماعی فعلی مهاجران منطقه مورد مطالعه است. برای مهاجران، بیکاری در مبدأ شرط لازم، و وجود آشنایان در مقصد، شرط کافی مهاجرت به شهر تهران، و به دست آوردن شغل نیز مهمترین نتیجه مهاجرت بوده است. با این حال، اقامت بلند مدت و کوتاه مدت در مقصد، تمایزاتی نگرشی در ذهنیت مهاجران نسبت به اقامت در مقصد یا بازگشت به مبدأ ایجاد کرده است. به نظر می رسد سیاست تمرکزگرای توسعه، نه تنها سبب فقر هر چه بیشتر ساکنان فرودست استان های حاشیه ای کشور می شود، بلکه در درازمدت باعث بروز مسائل و انحرافات اجتماعی در مناطق و محله های فرودست نشین و حاشیه ای تهران نیز خواهد شد.
۶.

ازدواج خویشاندی و عوامل پیش بینی کننده آن در میان زنان مهاجر در شهرهای تهران و مَلارد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال چهاردهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲۷ 155-183

کلید واژه ها: ازدواج خویشاوندی زنان مهاجر مدت ازدوج نوسازی تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 832 تعداد دانلود : 303
تغییر در نسبت الگوهای ازدواجی خویشاوندی و غیرخویشاوندی از مهمترین تغییرات اتفاق افتاده در حوزه ازدواج در ایران است. بنابراین، در این مقاله تلاش شده است که الگوی ازدواج خویشاوندی در میان زنان مهاجر دارای همسر در شهرهای تهران و ملارد بررسی شود. داده ها از پیمایشی که در سال 1395 در استان تهران انجام شد و در آن تعداد 500 زن مهاجر دارای همسر پیمایش شدند اقتباس شده است. یافته های پژوهش نشان داد که ازدواج خویشاوندی با 41 درصد هنوز مطلوبیت قابل توجهی در جامعه مورد مطالعه دارد. تحلیل چند متغیره نشان داد که مدت زمان ازدواج اثر آماری معناداری بر الگوی ازدواج زنان دارد. نتایج همچنین نشان داد که خاستگاه سکونتی، تحصیلات و تفاوت سنی زوجین اثر آماری معناداری بر الگوی ازدواج مورد نظر ندارند. از این رو، نتیجه گرفته می شود که با وجود بهبود در عناصر نوسازی، الگوی ازدواج خویشاوندی هنوز شیوه ای متداول از ازدواج در جامعه مورد بررسی است.
۷.

وضعیت و پیش بینی کننده های احتمال اشتغال در بین متولدین سال های 1355 تا 1365 شهر دهدشت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال چهاردهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۸ 205 - 233

کلید واژه ها: اشتغال جنسیت مهارت آموزش عالی شهر دهدشت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 171 تعداد دانلود : 63
اشتغال مسئله ای اجتماعی و اقتصادی است که پیامدهای فردی و ساختاری دارد. در مطالعه حاضر وضعیت و پیش بینی کننده های اقتصادی و اجتماعی اشتغال در بین افراد متولد سال های 1355 تا 1365 در شهر دهدشت مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور تعداد 389 نفر با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته و نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای پیمایش شدند. تحلیل چند متغیره لُجستیک نشان داد که متغیرهای جنسیت و تجربه مهارت آموزی تأثیر آماری معناداری بر وضعیت اشتغال افراد دارند. براساس یافته های تحقیق حاضر می توان نتیجه گرفت که دانشگاه ها باید توجه بیشتری به آموزش مهارت های مرتبط با بازار کار داشته باشند. برای این هدف پیشنهاد می شود که بخشی از دوره های درسی دانشجویان به مهارت های مرتبط با نیازهای بازار کار اختصاص یابد. رفع تبعیض های جنسیتی بازار کار نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
۸.

بررسی رابطه ی ساختار قدرت در خانواده و کنش های فرزندآوری زنان شهر لار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی زنان سال بیست و دوم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۸۵ 73 - 98

کلید واژه ها: ساختار قدرت در خانواده کنش های فرزندآوری زنان شهر لار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 732 تعداد دانلود : 674
بهبود وضعیت اجتماعی زنان و افزایش نقش آفرینی آنها درون خانواده در ایدئال ها، تمایلات و فرزندآوری آنها اثر می گذارد. در مطالعه ی حاضر، با استفاده از تکینک پیمایش و ابزار پرسش نامه ی محقق ساخته تلاش شده است تا رابطه ی ساختار قدرت در خانواده و کنش های فرزندآوری زنان در شهر لار بررسی شود. بدین منظور، تعداد 400 زن متأهل، با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای پیمایش شدند. یافته ها نشان می دهد که زنان بررسی شده باروری ایدئال (5/2 فرزند برای هر زن) بالاتر از سطح جایگزینی و باروری واقعی (8/1 فرزند برای هر زن) کمتر از سطح جایگزینی دارند. تحصیلات و وضعیت اشتغال از متغیرهای معنادار تأثیرگذار در ساختار قدرت در خانواده اند. تحلیل های رگرسیونی چندمتغیره نیز از آن حکایت می کند که با افزایش قدرت زنان در خانواده، باروری ایدئال ، باروری خواسته و تعداد فرزندان زنده به دنیاآمده ی زنان کاهش می یابد. با روند بهبود وضعیت زنان انتظار می رود، در آینده، ساختار قدرت در خانواده تأثیر بیشتری در کنش های باروری زنان داشته باشد.پیشنهاد می شود، سیاست گذاری های جمعیتی بر تحقق باروری ایدئال زنان که بالاتر از سطح جایگزینی است، متمرکز شود.
۹.

تحلیل رشد جمعیت شهرهای جدید ایران در مقایسه با شهرهای رقیب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جمعیتی دوره ۵ پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۱۰) 3 - 34

کلید واژه ها: شهرهای جدید محدوده های کلان شهری شهرهای پیرامون شهرهای خوابگاهی جمعیت شناسی شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 697 تعداد دانلود : 99
نخستین سکونت گاه های اقماریِ برنامه ریزی نشده با نرخ رشدهای کم سابقه، در دهه 1370 پیرامون تهران ظاهر شده و به تدریج به محدوده سایر کلان شهرها مانند مشهد، اصفهان، و تبریز اشاعه یافته است. اسکان هم زمان جمعیت در شهرهای جدید با اجرای سیاست های مسکن اجتماعی (مسکن مهر) این پرسش را به وجود آورده که آیا افزایش سریع جمعیت شهرهای جدید، ذاتی یا ناشی از اجرای چنین سیاست هایی است؟ همین تردید از سویی، مدل تحلیل اثر متغیرهای مهمی چون قیمت مسکن، فاصله و زمان صرف شده برای آمدوشد، را پیچیده تر کرده است. با تحلیل ثانویه روی داده های سرشماری و اطلاعاتی که از منابع دست دوم به دست آمده، هدف این تحقیق، مقایسه تغییر جمعیت شهرهای جدید با شهرهایی است که به عنوان رقیب قابل طرح هستند. یافته ها نشان می دهند که متغیر زمان_سفر کوتاه تر از 60 دقیقه بین شهرهای مورد مطالعه و مادرشهرها، اثر مهمی بر رشد جمعیت شهرها ندارد و افزایش آن، تنها وقتی به کاهش رشد جمعیت منجر می شود که از 60 دقیقه عبور کند. همچنین اثر مثبت قیمت مسکن بر رشد جمعیت شهرها، برخلاف انتظار و احتمالاً بیشتر نشان دهنده علیت برگشتی یا دوسویه از طریق اثر مثبت رشد جمعیت بر افزایش تقاضا و قیمت مسکن است. فاصله تا مادرشهر به عنوان یک متغیر در طول زمان ثابت، بر رشد جمعیت شهرها اثر منفی دارد، هرچند اثر مثبت آن در شهرهایی که با شهر مادر تا 50 کیلومتر فاصله دارند نیز به لحاظ نظری غیرمعنادار است. جزئیات تحقیق نشان می دهد که به دلیل تفاوت چشم گیر ضریب افزایش و رشد جمعیت، در همه این روابط، شهرهای جدید از شهرهای رقیب متمایز هستند. بهبود وضعیت زمین و مسکن و نیز توسعه حمل و نقل مناسب تر و سریع تر به منظور دسترسی به مادرشهر می تواند رشد جمعیت شهرهای جدید را بهبود بخشد.
۱۰.

تأثیر الگوهای ازدواج در رضایت زناشویی و تمایل به طلاق در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی زنان سال بیست و یکم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۸۱ 7 - 45

کلید واژه ها: سن ازدواج ازدواج ترتیب یافته رضایت زناشویی تمایل به طلاق جوانان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 735 تعداد دانلود : 478
در سال های اخیر، افزایش طلاق به یکی از مهم ترین مسائل اجتماعی کشور تبدیل شده است. عوامل و بسترهای اقتصادی و اجتماعی متعددی به طلاق منجر می شود که یکی از آنها، الگوهای نامناسب ازدواج است. هدف از مقاله ی پیش رو، بررسی تأثیر الگوهای مختلف ازدواج در رضایت زناشویی و تمایل به طلاق در میان جوانان متأهل شهر تهران است. نتایج حاصل از اجرای پیمایش نمونه ای و تکنیک نمونه گیری چندمرحله ای از مصاحبه با تعداد 720 جوان همسردار در شهر تهران نشان داد که حدود یک پنجم جوانان متأهل بررسی شده رضایت پایینی از زندگی زناشویی و تمایل زیادی به طلاق دارند. براساس نتایج تحلیل چندمتغیره، الگوهای ازدواج تأثیر قوی و معناداری در رضایت زناشویی و تمایل به طلاق دارند. نتایج با کنترل متغیرهای اجتماعی- جمعیتی نشان داد که رابطه و معاشرت با جنس مخالف قبل از ازدواج، الگوهای سنتی و مدرن انتخاب همسر و ناهمسان همسری طبقاتی به رضایت زناشویی کمتر و ریسک بیشتر طلاق منجر می شود. 
۱۱.

زمینه های طرح مهاجرت خانوادگی از سوی زنانِ مهاجر ساکنِ استان تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۵ 9-32

کلید واژه ها: زنان قدرت در خانواده مهاجرت خانوادگی مطرح کننده مهاجرت استان تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 15 تعداد دانلود : 501
در جریان مهاجرت های داخلی در ایران، زنان حضور قابل توجهی دارند. اما با وجود این، در مطالعات تجربی کمتر بشمار آمده اند. مطالعه حاضر به دنبال بررسی سهم زنان در طرح مهاجرت در خانواده است. برای این منظور تعداد 500 نفر زن مهاجر دارای همسر در مناطق 4 و 5 شهر تهران و نیز شهر ملارد با استفاده از روش پیمایش و ابزار پرسشنامه مورد مطالعه قرار گرفتند. یافته ها نشان داد که زنان از قدرت نسبتاً بالایی در خانواده برخوردارند و در بسیاری از موارد اولین فرد مطرح کننده مهاجرت خانوادگی به استان تهران هستند. برخلاف ادعای مرسوم یعنی تبعی بودن مهاجرت زنان، نتایج این مطالعه گویای آن است که زنان خود از زمینه سازان مهاجرت بوده و با توجه به روند رو به بهبود موقعیت زنان در جامعه، حتی انتظار می رود سهم آنها در زمینه سازی مهاجرت خانواده افزایش یابد. مهاجرت به استان تهران و سکونت در تهران بی تردید پیامدهایی برای زنان و حتی کلیت خانواده آنها به دنبال خواهد داشت و ساختار کنونی خانواده ها پس از مهاجرت به چالش کشیده خواهد شد.
۱۲.

عوامل اجتماعی مؤثر در تعداد فرزندان زنان متأهل شهرستان اهر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی زنان سال بیست و یکم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۸۱ 143 - 166

کلید واژه ها: فرزندآوری زنان متأهل مدت ازدواج یادگیری اجتماعی عوامل اجتماعی باروری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 942 تعداد دانلود : 116
با گسترش فرایندهای مدرنیته بسیاری از جنبه های زندگی ازجمله نگرش خانواده های ایرانی به فرزندآوری تغییر کرده و کاهش محسوس در میزان باروری، پدیده ی شایع درچند دهه ی اخیر بوده است. هدف اصلی مقاله شناسایی عوامل اجتماعی مؤثر در تعداد فرزندان زنان متأهل است. بررسی مسئله و کاربست برنامه های اقتضایی برای جلوگیری از سالخوردگی جمعیت منطقه ی شهرستان اهر در سالیان آتی با توجه به پتانسیل های طبیعی، کشاورزی و صنعتی این منطقه اهمیت مضاعفی دارد. داده های این پژوهش در بین 760 نفر از زنان متأهل 18 تا 50 ساله ی شهرستان اهر که با روش پیمایش و نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند، انجام شده است. یافته ها نشان می دهد متوسط تعداد فرزند برای هر یک از زنان 03/2 فرزند است. با کنترل متغیر مدت ازدواج، مدل های رگرسیون نشان می دهد که تحصیلات زن، تحصیلات پدر و ترجیح به داشتن فرزند دختر در پایین بودن سطح باروری زنان و درمقابل، تعداد برادر و خواهر، خانه داربودن زنان و انتخاب همسر از سوی والدین در بالا بودن سطح باروری زنان مؤثر است. نتیجه آنکه بسترهای اجتماعی سه گانه ی اثرگذار در فرزندآوری عبارت اند از ویژگی های خانواده ی پدری، ویژگی های سنی و تحصیلی همسر و ویژگی های زنان که با تغییر این بسترها تصمیم به فرزندآوری زوجین از لحاظ تعداد، فاصله ی بین موالید و حتی جنس فرزندان نیز تحت تأثیر قرار می گیرد. نتایج نشان می دهد، رفتار باروری زنان یک رفتار فرهنگی شکل گرفته طی دوره های زمانی مختلف است و برای بالابردن تعداد فرزندان زنان باید از برنامه های بلندمدت که دوران کودکی، دوران ازدواج و زمان فعلی زنان را شامل می شود، استفاده کرد.
۱۳.

بررسی نقش زنان در فرایند تصمیم گیری مهاجرت خانوادگی به استان تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در توسعه و سیاست دوره ۱۵ زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴ 477 - 498

کلید واژه ها: استان تهران تصمیم گیری مهاجرت شبکه مهاجرت قدرت در خانواده موقعیت زنان مهاجرت خانوادگی مهاجرت داخلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 510 تعداد دانلود : 48
عمده زنان در جریان مهاجرت های خانوادگی به عنوان مهاجر تبعی شناخته می شوند و نقش آنان در فرایند تصمیم گیری مهاجرت مغفول مانده است. مطالعه حاضر به دنبال بررسی نقش زنان در جریان مهاجرت های خانوادگی به استان تهران است. جامعه آماری همه زنان مهاجری است که در دوره 1385 تا 1395 وارد استان تهران شده اند. با استفاده از تکنیک پیمایش و ابزار پرسش نامه تعداد 500 نفر زن مهاجر دارای همسر در شهرهای تهران و ملارد پیمایش شدند. یافته ها از آن حکایت دارد که هر اندازه زنان از محل سکونت خود (شهر/ روستا) ناراضی بوده اند، در تصمیم گیری مهاجرت به استان تهران مشارکت بیشتری کرده اند. با افزایش قدرت زنان در خانواده، مشارکت آنان در جریان مهاجرت خانواده بیشتر شده است. زنان بیشترین مشارکت را به ترتیب در مهاجرت های زن محور، فرزند محور و شوهر محور ایفا کرده اند. مطالعه حاضر نشان می دهد که زنان مهاجرت را راهبردی فردی برای رهایی از محدودیت های مبدأ و نیز راهبردی خانوادگی برای بهبود وضعیت معیشت خانواده و تأمین آینده ای بهتر برای فرزندان خود می بینند. با ادامه روند بهبود وضعیت اجتماعی زنان، انتظار می رود نقش و مشارکت آنان در مهاجرت خانوادگی نیز بیشتر شود.
۱۴.

مطالعه معیارهای همسرگزینی و تفاوت های جنسی آن در شهر کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جمعیت پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱۰۱ و ۱۰۲ ۲۱-۳۶

کلید واژه ها: ازدواج معیارهای همسرگزینی تفاوت های جنسی کرمانشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 460 تعداد دانلود : 956
ازدواج پایه تشکیل خانواده یعنی اولین واحد اجتماعی است. هدف از بررسی حاضر، مطالعه معیارهای انتخاب همسر در بین زنان و مردان در شهر کرمانشاه است. داده های مورد استفاده در این مطالعه حاصل یک پیمایش می باشد که در شهر کرمانشاه اجرا شده است. جامعه آماری افراد در آستانه ازدواج می باشد که به مراکز بهداشتی شهر مراجعه می کردند و نمونه مورد بررسی شامل 400 نفر از افراد مذکور است. یافته ها نشان می دهد، اهمیت معیار ّزیبایی ظاهری برای زنان با تحصیلات دیپلم، بیشتر از زنان با تحصیلات دانشگاهی است. رابطه بین پایگاه خانواده و معیار زیبایی معنادار و مثبت است. مردان اهمیت بیشتری به معیار زیبایی همسر می دهند. رابطه پایگاه خانواده و اهمیت معیار مذهب در بین مردان منفی و معنادار است. مردان با تحصیلات دیپلم و بالاتر در مقایسه با مردان با تحصیلات زیردیپلم، اهمیت بیشتری به ویژگی های اخلاقی شریک زندگی خود می دهند، که برای زنان نیز چنین است. ازدواج پایه تشکیل خانواده یعنی اولین واحد اجتماعی است. هدف از بررسی حاضر، مطالعه معیارهای انتخاب همسر در بین زنان و مردان در شهر کرمانشاه است. داده های مورد استفاده در این مطالعه حاصل یک پیمایش می باشد که در شهر کرمانشاه اجرا شده است. جامعه آماری افراد در آستانه ازدواج می باشد که به مراکز بهداشتی شهر مراجعه می کردند و نمونه مورد بررسی شامل 400 نفر از افراد مذکور است. یافته ها نشان می دهد، اهمیت معیار ّزیبایی ظاهری برای زنان با تحصیلات دیپلم، بیشتر از زنان با تحصیلات دانشگاهی است. رابطه بین پایگاه خانواده و معیار زیبایی معنادار و مثبت است. مردان اهمیت بیشتری به معیار زیبایی همسر می دهند. رابطه پایگاه خانواده و اهمیت معیار مذهب در بین مردان منفی و معنادار است. مردان با تحصیلات دیپلم و بالاتر در مقایسه با مردان با تحصیلات زیردیپلم، اهمیت بیشتری به ویژگی های اخلاقی شریک زندگی خود می دهند، که برای زنان نیز چنین است.
۱۵.

مهاجرت و تکدی در شهر تهران: چالش ها و الزامات سیاستی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جمعیت بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۹۵ و ۹۶ 25-49

کلید واژه ها: مسائل اجتماعی تکدی مهاجرت تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 544 تعداد دانلود : 609
در مطالعه حاضر به بررسی وضعیت تکدی در شهر تهران و ارائه راهکارهایی برای مقابله با آن پرداخته شده است. این مقاله ابتدا به تحلیل اطلاعات موجود در این زمینه پرداخته و در ادامه با استفاده از انجام مصاحبه هایی با افراد متخصص تلاش شده است تا راهکارهایی برای مقابله با این پدیده در شهر تهران ارائه گردد. یافته ها نشان می دهد که متکدیان عموماً بصورت سازمان یافته عمل می کنند. بیشتر متکدیان غیر بومی/مهاجر بوده اند و حتی در شهر و محل سکونت خود ناتوان به شمار نمی آیند. حجم بالای جمعیت، سیال بودن جمعیت و ناهمگونی جمعیت شهر تهران از مهمترین عوامل مهاجرت به این شهر و شکل گیری انبوه متکدیان در این شهر است. یافته های منتج از مصاحبه ها نشان می دهد که زشتی فضای شهری، ایجاد مشکلات روانی برای عموم مردم در سطح جامعه و گسترش سایر آسیب های اجتماعی از مهمترین پیامدهای منفی پدیده تکدی است. در مجموع متخصصان بر آن باورند که بعد از جمع آوری متکدیان از سطح شهر می بایست در راستای توانمند سازی آنها اقدام شود و متناسب با وضعیت آنها عمل شود. فرهنگ سازی در سطح جامعه نیز می تواند در مواجهه با مسأله تکدی راه گشا باشد. بسیاری از متکدیان مهاجر را می توان به شهر یا روستا مبدأ مهاجرت خود برگرداند، تا در آنجا مورد حمایت نهادهای رسمی و غیر رسمی قرار گیرند.
۱۶.

تأثیر مشخصه های جمعیّتی و اقتصادی-اجتماعی خانوار بر میزان باروری زنان در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۰ 188-211

کلید واژه ها: باروری زنان مشخصه های خانوار مدل لاجیت ترتیبی تعمیم یافته ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 174 تعداد دانلود : 831
کاهش میزان باروری در دهه های اخیر به یکی از دغدغه های جمعیّتی در کشور تبدیل شده و این مسأله توجه سیاست گذاران را به خود جلب نموده است. هدف از مطالعه حاضر بررسی تأثیر مشخصه های مختلف خانوار بر میزان باروری زنان در ایران است. برای این منظور، در مطالعه حاضر با روش تحلیل ثانویه داده های هزینه و درآمد خانوار برای بازه زمانی 1384 تا 1393 و به برآورد مدل لاجیت ترتیبی تعمیم یافته پرداخته شده است. یافته های مطالعه نشان می دهد، افزایش سن در اولین زایمان، پسر بودن اولین فرزند، افزایش سال های تحصیل والدین، شهرنشینی و وضعیت بهداشتی خانوار تاثیر منفی بر احتمال باروری دارند. همچنین یافته ها از آن حکایت دارند که افزایش درآمد خانوار، شاغل بودن سرپرست خانوار و بودن خانوار تحت پوشش بیمه باعث افزایش احتمال باروری زنان می شود. نتیجه مطالعه گویای آن است که خانوارها تمایل دارند تنها 2 و کمتر از 2 فرزند داشته باشند که این مطلب با توجه به چارچوب نظری بحث می تواند به معنای جایگزینی کیفیت به جای کمیت در رفتار باروری خانوارهای ایرانی تفسیر گردد.
۱۷.

تورم جوانی جمعیت در ایران: خلأهای تحقیقاتی و الزامات سیاستی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۹ 9-43

کلید واژه ها: تورم جوانی ازدواج و تشکیل خانواده مسائل جوانان دوره فشرده جمعیت شناختی مرور نظام مند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 427 تعداد دانلود : 830
جوانان نه تنها به عنوان منابع توسعه بلکه در عین حال منابع مهمی از مسائل و چالش ها محسوب می شوند. وضعیت پارادوکسی فرصت و تهدید جوانی جمعیت، ضرورت شناخت دقیق علمی و همه جانبه مسائل و نیازهای جوانان را مشخص می نماید. مقاله پیش رو، با استفاده از روش مرور نظام مند مطالعات و پژوهش هایی انجام گرفته در حوزه جوانان در چهار دهه اخیر (92-1350)، به بررسی وضعیت و مسائل جوانان، خلأهای تحقیقاتی و الزامات سیاستی آن در ایران می پردازد. نتایج بررسی نشان داد بیشتر مطالعات انجام گرفته در حوزه آسیب ها، انحرافات و مسایل اجتماعی جوانان بوده است. علاوه بر این، مطالعات مورد بررسی به حوزه هایی از جمله تحصیلات و اشتغال جوانان، اوقات فراغت، ازدواج و تشکیل خانواده، مشارکت اجتماعی، هویت، رفتارهای پرخطر، اینترنت، رسانه ها و دنیای مجازی، دینداری، روابط بین نسلی، مهاجرت و جابجایی، معاشرت و روابط دوستی دختر و پسر قبل از ازدواج پرداخته اند. علیرغم مطالعات صورت گرفته، هنوز شناخت مطلوب و واقع بینانه ای نسبت به زوایای مختلف جوانی جمعیت وجود ندارد و خلأهای تحقیقاتی عدیده ای در حوزه جوانان وجود دارد که در مقاله بدان ها پرداخته شده است. به طور کلی، مقاله بر این نکته تاکید دارد که تورم جوانی جمعیت نه تنها به لحاظ وزن جمعیتی، بلکه از نظر اقتصادی، اجتماعی و سیاستی نیز حائز اهمیت و سیاست گذاری است.
۱۸.

ازدواج خویشاوندی، تفاوت های بین نسلی و عوامل پشتیبان آن در کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره چهارم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۱۳)

کلید واژه ها: خانواده کرمانشاه ازدواج خویشاوندی نوسازی تفاوت های بین نسلی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، اجتماع و خانواده جامعه شناسی زنان
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده
تعداد بازدید : 389 تعداد دانلود : 893
ازدواج پدیده ای اجتماعی است که از ساختارهای جامعه تأثیر می پذیرد و در بستر خانواده و متأثر از آن، دچار تغییر و تحول می شود. ازدواج بین خویشاوندان نزدیک، به طور سنتی در ایران بسیار معمول بوده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی تفاوت های بین نسلی ازدواج های خویشاوندی و عوامل پشتیبان آن است. روش تحقیق، پیمایشی است و جامعة آماری، شامل تمامی افراد در آستانة ازدواج مراجعه کننده به مراکز منتخب بهداشتی- درمانی شهر کرمانشاه است. نمونة آماری نیز 400 نفر از افراد جامعة آماری را دربرمی گیرد. داده ها از طریق پرسشنامة محقق ساخته و در فروردین 1392 گردآوری شده اند. نتایج نشان می دهد سطح تحصیلات پاسخگویان، سطح تحصیلات مادران و نسبت خویشاوندی والدین با یکدیگر، تأثیر معناداری بر ازدواج خویشاوندی در نسل بعدی دارد. سابقة ازدواج فامیلی والدین، مهم ترین عامل مؤثر بر ازدواج خویشاوندی در بین فرزندان است. نتایج همچنین نشان می دهد که 17 درصد واریانس متغیر وابسته، از طریق متغیرهای مستقل پژوهش، قابل تبیین است. از دلایل افزایش ازدواج خویشاوندی شاید بتوان به کاهش اعتماد اجتماعی و برخورداری از حمایت های خویشاوندان در وضعیت های بحرانی اشاره کرد.
۱۹.

مطالعه ی تطبیقی نگرش مردان و زنان به تعداد فرزندانِ دلخواه (مطالعه ی موردی افراد در شرف ازدواج مراجعه کننده به مراکز بهداشتی منتخب شهر کرمانشاه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی زنان سال شانزدهم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۶۴

کلید واژه ها: کرمانشاه باروری نگرش به باروری فرزندخواهی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده جوانان
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی کودک
تعداد بازدید : 658 تعداد دانلود : 109
در جمعیت شناسی باروری مهمترین تعیین کننده میزان رشد جمعیت به شمار می رود. هدف از بررسی حاضر مطالعه ی عوامل مؤثر در تعداد فرزندان دلخواه زنان و مردانی بود که برای انجام آزمایشات پزشکی قبل از ازدواج به مراکز بهداشتی منتخب شهر کرمانشاه مراجعه می کردند. روش تحقیق این بررسی پیمایش و نمونه مورد بررسی 400 نفر از افراد مذکور می باشد. یافته ها نشان داد که الگوی دو فرزندی الگوی مسلطِ فرزندخواهی در بین زنان و مردان مورد مطالعه است و گرایش به جنس پسر در بین زنان و مردان بیشتر از دختر است. نتایج آزمون فرضیات نشان داد که سن ازدواج زنان، سطح تحصیلات مردان و نیز وجود ترجیح جنسی در بین مردان در متغیر وابسته اثر معنادار دارد، اما در آزمون چند متغیره و با کنترل سایر متغیرها مشخص شد که فقط سن ازدواج زنان در تعداد فرزندان دلخواه اثر معناداری دارد. در مجموع می توان نتیجه گرفت که بین نگرش افراد با ویژگی های اقتصادی و اجتماعی مختلف به باروری، تفاوت معناداری وجود ندارد. داشتن دو فرزند درون این جامعه اشاعه یافته است و به یک هنجار تبدیل شده است.
۲۰.

تفاوت های جنسی تعیین کننده های سن ازدواج افراد در آستانه ازدواج در شهر کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱۵ 5-22

کلید واژه ها: سن ازدواج سطح تحصیلات وضعیت اشتغال پایگاه اقتصادی اجتماعی خانواده جنس کرمانشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 584 تعداد دانلود : 734
ازدواج مبنای تشکیل خانواده یعنی اولین و مهم ترین واحد اجتماعی است. سن ازدواج زنان و مردان در استان کرمانشاه افزایش قابل توجهی داشته و از متوسط کشوری نیز بالاتر می باشد. بر این اساس در مقاله حاضر به بررسی تعیین کننده های سن ازدواج به تفکیک جنس در شهر کرمانشاه پرداخته شده است. داده های مورد استفاده در این مطالعه حاصل یک پیمایش است که در فروردین 1392 اجرا شده است. جمعیّت آماری شامل افراد در شُرُف ازدواجی است که جهت انجام آزمایش پزشکی به مراکز بهداشتیِ منتخب مراجعه می کردند. نمونه آماری 400 نفر می باشد. نتایج تحلیل چند متغیره نشان داد که متغیر محل سکونت اثر معناداری بر سن ازدواج زنان ندارد. رابطه متغیر پایگاه اقتصادی اجتماعی خانواده زنان و سن ازدواج آن ها معنادار گردید. یافته ها همچنین نشان داد که سه متغیرِ سطح تحصیلات، پایگاه اقتصادی-اجتماعی خانواده و وضعیت اشتغال اثر معناداری بر سن ازدواج مردان دارند. متغیر وضعیت پایگاه اقتصادی-اجتماعی خانواده و متغیر وضعیت اشتغال به ترتیب بیشترین تأثیر را بر سن ازدواج مردان و زنان دارا بودند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان