مصطفی شاهینی فر

مقدمه: بازآفرینی شهری پایدار فرآیند توسعه ای همه جانبه در عرصه های  اجتماعی، اقتصادی، محیطی و کالبدی به منظور ارتقای کیفیت زندگی در محدوده ها و محله های هدف در پیوند با کل شهر است. هدف : پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی سیاست گذاری یکپارچه شهری و نقش آن در بازآفرینی بافت های ناکارآمد شهر خرم آباد انجام شده است. روش شناسی: این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی مبتنی بر منابع اسنادی- پیمایشی تدوین شده است. جامعه آماری شامل کارشناسان شش دستگاه سیاست گذار در حیطه بازآفرینی در شهر خرم آباد(شهرداری، راه و شهرسازی، میراث فرهنگی، سازمان بهسازی و نوسازی، اداره کل اوقاف و اداره کل مدیریت بحران) و برخی اساتید دانشگاه و شهروندان ساکن در بافت ناکارآمد در شهر خرم آباد بود، که جمعاً 30نفر( از هر دستگاه سیاست گذار شهری 5 نفر) به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده، پرسشنامه محقق ساخته 24 سؤالی در طیف پنج گزینه ای لیکرت بود.  پایایی داده ها، به وسیله روش آلفای کرونباخ مورد محاسبه قرار گرفت و با ضریب آلفای کرونباخ 843/0 پایایی آن نیز تأیید گردید. برای سنجش  داده ها، از روش مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. قلمرو جغرافیایی: شهر خرم آباد مرکز استان لرستان. یافته ها: نتایج  حاصل از تحلیل های حاصل از تحلیل ضریب مسیر نشان داد که در بین دستگاه های سیاست گذار شهری و اثر گذار بر بازآفرینی شهر خرم آباد، بیشترین اثرگذاری مربوط به اقدامات اداره راه و شهرسازی و کمترین میزان اثرگذاری ناشی از اقدامات صورت گرفته توسط اداره کل اوقاف و امور خیریه است به عبارت دیگر می توان بیان داشت که بعد از اداره راه و شهرسازی، سازمان بهسازی و نوسازی، شهرداری، میراث فرهنگی و گردشگری،  اداره کل مدیریت بحران و اداره اوقاف و امور خیریه در مرتبه های بعدی اثرگذاری قرار دارند.

یکی از چالش های اساسی بافت مرکزی اغلب شهرها عدم هماهنگی میان ساختارهای فضایی و الگوهای رفتاری است. مقاله حاضر به تحلیل ارتباط بین استخوان بندی فضایی و پارامترهای یکپارچگی، پیوستگی، میزان عمق و کنترل فضایی در فضاهای شهری در بافت مرکزی شهر کرمانشاه پرداخته است. این پژوهش با روش توصیفی و با رویکردی کمی صورت گرفته است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار Depth Map و Arc GIS استفاده شده است. در مرحله اول نقشه های محوری از طریق ماژول AxialGenClientInstall در نرم افزار Arc Map تهیه شدند. و سپس این نقشه های محوری به داخل نرم افزار دبس مپ وارد شده و مؤلفه های پیکره بندی نظیر یکپارچگی با شعاع های کلان و محلی، پیوستگی، عمق فضایی، وضوح فضایی و کنترل محاسبه شدند. نتایج تحلیل گراف ها و نقشه های صورت گرفته در این دو نرم افزار نشان می دهد که میزان یکپارچگی برخی از خیابان ها نظیر خیابان مدرس از درجه بالایی برخوردار است. این خیابان ها در ساخت اسکلت اصلی شهر نقش بسیار بارزی ایفا می کند.ثانیاً از نظر تاریخی و هویتی نقشی پر اهمیت دارند. در واقع خیابانهایی که از درجه یکپارچگی بالایی برخوردارند. طبق مشاهدات عینی از محورهای پیاده بافت محسوب می شوند. جاذب های فضایی نظیر کاربری های عمده با ارزش فرهنگی و تاریخی در طول این محورها واقع شده اند. نتایج محاسبات نرم افزار در کل بافت نشان می دهد که یکپارچگی و پیوستگی در محورهای اصلی بافت از درجه بالاتر و در محورهای فرعی و بافت های حاشیه ای از درجه پایین تری برخورار هستند. یکپارچگی پایین در محدوده با وضعیت جدا افتادگی محلات رابطه مستقیمی دارد. نتایج پژوهش نشان داد که روش چیدمان فضا از توانایی بالایی در تحلیل فضاهای شهری برخوردار است، و خروجی های مدل پایه مناسبی برای برنامه ریزی و طراحی شهری محسوب می گردد.

مقدمه: بافت مرکزی شهر کرمانشاه به واسطه اجرای طرحهای بهسازی و نوسازی در طی دهه گذشته دچار تغییرات گسترده ای شده است. تغییرات عمرانی مانند تعریض خیابان مدرس و تعریف پروژه های محرک بازآفرینی شهری در طول این خیابان منجر به تغییر بافت اجتماعی و منظر شهری شده است و بر این اساس کیفیت زندگی تابعی از فرایندهای بهسازی و نوسازی محسوب می شود. هدف : این پژوهش با هدف ارزیابی و سنجش اثرات اجرای طرح های بهسازی و نوسازی در ارتقاء کیفیت زندگی ساکنین بافت های فرسوده در بافت مرکزی شهر کرمانشاه صورت گرفته است. روش شناسی: روش پژوهش مقاله حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی بوده است. برای گردآوری داده ها از روش های اسنادی و پیمایشی(مشاهده، مصاحبه، نظرسنجی و پرسشنامه) استفاده شد. روش تجزیه و تحلیل داده ها آزمون t تک نمونه ای بوده است، جامعه آماری این تحقیق کلیه ساکنین بافت های فرسوده شهر کرمانشاه بوده که از طریق فرمول کوکران نمونه ای حدود 200 نفر به عنوان مشارکت کننده انتخاب شدند. قلمرو جغرافیایی: بافت مرکزی شهر کرمانشاه، غرب ایران. یافته ها: نتایج ارزیابی شاخص های مختلف طرح بهسازی و نوسازی در ارتقاء کیفیت زندگی شهری بافت فرسوده شهر کرمانشاه با استفاده از آزمون تی تست تک نمونه ای نشان داد که مقادیر به دست آمده کوچکتر از حد استاندارد است. در مجموع میزان تأثیر شاخص های مختلف طرح بهسازی و نوسازی در ارتقاء کیفیت زندگی ساکنین بافت فرسوده کرمانشاه، برابر 63/2 به دست آمد که در سطح آلفای 05/0 معنادار است؛ بنابراین با سطح اطمینان 95/0 می توان پذیرفت که از نظر ساکنین، طرح بهسازی و نوسازی نقش کمی در ارتقاء کیفیت زندگی ساکنین داشته است. ارزیابی شاخص ها نشان داد که تأثیر شاخص های کالبدی با 97/2 شاخص های اقتصادی با 8/2 و شاخص های زیست محیطی با میانگین 57/2 به ترتیب بیش ترین تأثیر را در ارتقاء کیفیت زندگی و محیطی ساکنین داشته اند. نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که اجرای طرح های بهسازی و نوسازی اثر کمی در کیفیت زندگی ساکنین داشته است. این طرح ها بیشترین تأثیر بر شاخص های کالبدی داشته و سایر شاخص های اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی تأثیر کمتری از اجرای آنها داشته اند. از اینرو بایستی توجه نمود که بهسازی و نوسازی صرفاً یک امر کالبدی نبوده و علاوه بر موضوعات کالبدی به موضوعات اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی نیز توجه نمود.

ارزیابی طرح "ساماندهی مشاغل خانگی" که در قالب برنامه های توسعه از سال 1389 در ایران در حال اجراست، اهمیت خاصی دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش اقتصادی کسب و کارهای خانگی بر معیشت پایدار خانوارهای روستایی استان ایلام انجام گرفت. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی- نظری و از حیث روش انجام توصیفی- تحلیلی است. جمع آوری داده ها با استفاده از شیوه های کتابخانه ای و میدانی انجام شد. جامعه آماری شامل 1476" خانوار دریافت کننده وام در مشاغل خانگی" ساکن در 287 روستای استان ایلام می باشد. نظر به تعدد و پراکندگی روستاها انتخاب آنها به دو روش نمونه گیری انجام گرفت. ابتدا تعداد روستاها با استفاده از" نمونه گیری خوشه ای" ( با ملاحظه همگنی چهار عامل: ارتفاع، فاصله از مرکز شهرستان، تعداد خانوار و وام گیرندگان) به 56 روستا کاهش یافت. سپس تعداد خانوارهای نمونه طبق فرمول کوکران 200 واحد برآورد و به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته است که پس از تایید روایی و پایایی تکمیل شدند. نتایج نشان داد: ایجاد کسب و کارهای خانگی از جنبه اقتصادی در زمینه شاخص های اشتغال زایی، بویژه افزایش مشاغل زنان اثرات مثبتی داشته است که بیانگر همسویی آن با موازین راهبرد معیشت پایدار می باشد. اما با اینکه از نظر افزایش درآمد نسبتاً موفق بوده، لیکن از منظر توانمندسازی و بویژه فقرزدایی از اقشار پایین جامعه موفق نبوده است. در مجموع ارزیابی اثربخشی ایجاد کسب و کارهای خانگی توسط جامعه هدف بر پایداری معیشت خانوارها نشان داد که اشتغال زایی و تنوع بخشی فعالیت ها، درآمدزایی و توانمندسازی و فقرزدایی به ترتیب در رتبه های اول تا سوم قرار گرفتند.

امروزه با عنایت به پیچیدگی و تنوع نیازهای شهروندان و ملزومات نظام شهرنشینی، سازمان ها و نهاد های متعددی عهده دار عرضه خدمات مورد نیاز شهروندان می باشند. بدیهی است کمیت و کیفیت ارائه این خدمات نقش بسزایی در ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان و افزایش میزان رضایتمندی آنها دارد. هدف این تحقیق سنجش میزان رضایتمندی شهروندان از سازمان های خدمات رسان شهری (عمومی، خصوصی و دولتی) در شهر کوهدشت می باشد. روش پژوهش در مقاله حاضر توصیفی – تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است. بخشی از این تحقیق که مربوط به ادبیات موضوع است به روش توصیفی و بخش دیگر آن که مربوط به فعالیت های میدانی تحقیق است، به روش تحلیلی- پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش ساکنان شهر کوهدشت می باشند. برای برآرود حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده که حجم نمونه 383 نفر به دست آمده است. روش نمونه گیری استفاده شده در این تحقیق تصادفی ساده است. ابزار اصلی تحقیق پرسشنامه ای بود که روایی آن توسط پانل متخصصان و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ (83/0=α) تأیید شده است. برای تحلیل داده ها از نرم افزار آماریSPSS استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که میزان رضایتمندی شهروندان از سازمان های خدمات رسان شهری در شهر کوهدشت پایین می باشد. همچنین رضایت شهروندان از سازمان های خدمات شهری در بین گروه های مختلف (جنس، سن، تحصیلات، مدت اقامت و اشتغال) تفاوت وجود دارد.

  مشکلات بافت های فرسوده قدیمی درکلان شهرها همواره به عنوان یکی موانع توسعه شهرها تلقی شده است. این عامل در کنار سایر معضلات بافت های فرسوده شهری و نیز روند رو به رشد آنها، سبب شده که امروزه بخشی از ذهن شهروندان، برنامه ریزان و مدیران شهری، معطوف به این مسأله اساسی گردد. بر اساس آمار و اطلاعات موجود؛ بیش از 70 هزار هکتار بافت فرسوده در بیش از 470 شهر کشور شناسایی شده اند. که بالغ بر 15 درصد جمعیت شهری کشور در این بافت ها سکونت دارند که یکی از آنها محدوده بافت قدیم شهر کرمانشاه است. این محدوده حدود 3 درصد از مساحت شهر را در برمی گیرد. این بافت در طول سالیان گذشته، معضلات عدیده ای از جمله مشکلات بهداشتی، زیست محیطی، گره های ترافیکی سنگین، جرایم اجتماعی و... را بر شهر تحمیل نموده، و کندی در امر توسعه شهر را به همراه داشته است. در این میان موضوع مشارکت مردم در بهسازی و نوسازی چنین بافت هایی می تواند روند توسعه را تسریع بخشیده و بار اضافی دولت ها را کاهش داده و امر توسعه را مردمی نماید. در همین راستا مقاله حاضر به سنجش میزان مشارکت های مردمی در نوسازی بافت های فرسوده شهری(نمونه موردی: بافت قدیم شهرکرمانشاه) می پردازد و تلاش می کند به این پرسش ها پاسخ دهد: که آیا نگرش ساکنین بافت های فرسوده نسبت به نوسازی این بافت ها در قیاس با رویکرد مورد انتظار درباره مشارکت به صورت تصادفی است یا رابطه معنی داری بین آنها وجود دارد؟ روش شناسی پژوهش حاضر برحسب هدف کاربردی و بر حسب ماهیت توصیفی می باشد. روش تجزیه و تحلیل در این پژوهش با توجه به ناپارامتریک بودن داده ها آزمون خی دو است. در این پژوهش به دلیل استفاده از یک متغیر (میزان مشارکت) که در سه طبقه بالا، متوسط و پایین از روش نیکویی برازش استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که بین فراوانی های مشاهده شده و مورد انتظار میزان مشارکت مردم در نوسازی بافت های فرسوده شهر کرمانشاه تفاوت معناداری وجود دارد.  

هدف پژوهش حاضر تحلیل نقش عوامل مؤثر بر بازآفرینی شهری به عنوان رویکردی نو در بازسازی و بهسازی بافت های فرسوده مرکز شهر کرمانشاه از منظر کاربران است. روش پژوهش در این مقاله با توجه به ماهیت و اهداف موضوع از نوع توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه شهروندان بخش مرکزی شهر کرمانشاه می باشد. در این پژوهش ۳ مؤلفه مورد سنجش قرار گرفت. داده های مورد نیاز به کمک پرسش نامه محقق ساخته گردآوری و سپس تحلیل شد. تعداد پرسش نامه ها شامل ۳۸۴ مورد بود که از فرمول کوکران به دست آمده است. ضریب پایایی کل پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 91/0 محاسبه شد که نشان از اعتبار بالای این پرسشنامه است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری تی تک نمونه ای استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که عواملی نظیر اختلاط و گوناگونی فعالیت ها، اصل الگوی تراکمی توسعه و دسترسی و نفوذپذیری در حد ضعیفی از منظر مردم در بازآفرینی شهری بخش مرکزی شهر کرمانشاه تأثیر داشته اند. به منظور کارآمد نمودن اقدامات لازم برای بازآفرینی فضاهای شهری هماهنگی میان زمینه های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و کالبدی با ظرف زمانی و مکانی فضا ضرورتی اجتناب ناپذیر است. بدین سان هویت افراد حفظ شده و از شیءوارگی آنها جلوگیری به عمل می آید و حیات مدنی حامعه تداوم می یابد.

شهر پاوه در منطقه اورامانات، استان کرمانشاه قرارگرفته است این شهر مرکز شهرستان پاوه بوده و به عنوان مرکز ثقل جمعیتی در شهرستان پاوه ایفای نقش می کند که این امر موجب افزایش جمعیت شهر، توسعه و گسترش فیزیکی شهر می شود. مهاجرت بی رویه از اطراف به پاوه بعدازانقلاب و جنگ، عدم بازگشت مهاجرین رشد در سالهای اخیر و عدم تعادل بین جمعیت و ساختمان های سنتی سبب شد که ساختمان های طویل شد در ساختمان-های طویل، رفت وآمد افرادی که دارای مشکلات جسمی می باشند از اهمیت ویژهای برخوردار است .جابجایی و حمل ونقل وسایل و تجهیزات سنگین نیز از دیگرمشکلات این ساختمان های می باشد. میتوان گفت که امروزه پله ها و لبه ها از مهمترین موانع حرکتی و همچنین کاربردیترین ارتباط دهنده بین دو سطح بوده اند. مزایای استفاده از پله-ها اگر کنار گذاشته شود محدودیت بزرگی را به خصوص افراد آسیب دیده ازجمله سالخوردگان و معلولین ایجاد می کند. شهرستان پاوه با داشتن جاذبه های فراوان در اکثر ابعاد توانایی این را دارد که به عنوان یک قطب گردشگری در سطح غرب کشور معرفی شود. لذا در این پژوهش سعی شده است که به بررسی فرصت ها و تنگناهای این منطقه به لحاظ توسعه و گردشگری پرداخته شود. روش تحقیق این پژوهش با توجه به موضوع آن کاربردی می باشد. برای بررسی وضع موجود ، تحلیل و ارائه راهکارها از روش توصیفی تحلیلی و پیمایشی استفاده شده است. در همین راستا و در جهت دستیابی به اهداف این پژوهش، به کمک پرسشنامه ، مطالعات کتابخانه ای و میدانی، مصاحبه با مردم در سطح شهرستان ، داده ها و اطلاعات لازم در این زمینه جمع آوری گردید. با استفاده از نرم افزار spssاین داده ها تحلیل آماری شده و فرصت ها و تنگناها توسعه فیزیکی و گردشگری در مبحث بالابرنده های شهرستان پاوه و راهکارهایی جهت توسعه آنها اولویت بندی و ارائه شده است.

شهر به عنوان واقعیت اجتماعی و اکولوژیکی ،که انسان آن را برای بقاءوزیستن خلق نموده است .داشتن شهر زیبا و خلاقنهایت آرزوی دیرینه هر فرد و اجتماع است .شهر زیبا ،انعکاس فرهنگ و هویت شهروندان در طول حیات شهری است ،ا مطالعات بسیار زیادی از اندیشگران شهری در رابطه با شهر بی دغه دغه و عاری از دل مشغل ولی انجام داده اند که چنان کارآمد نبود ه ،و این گره خوردگی بصری وآسایش محیط به بار ننشست .زشتی و نازیبایی برخی از شهرها ،احساس سرزندگی شهری را از شهرها دور نموده این مقاله به روش توصیفی –تحلیلی انجام شده است پر واضح است که کنکاش پیش روی هدفی جز ساماندهی منظر شهری ندارد کارشناسان شهری وشهرها علل خصوص کارشناسان زیباسازی ،به هویت شهرها احترام گذاشته تا غرور شهرها از بین نرود،وشاهد توشعه شهرهای از نظر زیباشناسی و پتانسیلهای ان باشیم،شناسایی زیبای شهرهای که از نظر وجود رودخانه دریا یا چشمه ،هرکدام زیبای بخصوص خودشون دارند و استفاده از زیر ساختهای مناسب برای جذب تورسیم و زیباشناسی محدوده یکی از اهداف بزرگ در برنامه ریزی می باشد چه بیشترین جذب گردشگران به سمت شهرها است که درون آنها آب و رودخانه باشد ، ومعماری و خط آسمان و سرمایه گذاری و طراحی شهری را می توان اهداف بزرگ شهرها دانست که شهر نودشه با توجه به مشخصات جزء شهرهای است کمتر به منظر شهری آن توجه شده است . این مقاله توصیفی و تحلیلی می باشد

با پاره شدن لایه ازن روزبه روز معضلات و مشکلات ناشی از آن بیشتر می شود. یکی از عوارض پاره شدن لایه ازن عبور پرتوهای فرابنفش ازاین لایه و تاثیرات آن بر روی جوامع بشری است. آشناشدن با عوارض و معضلات پرتوهای فرابنفش می تواند به انسان در پیشگیری از بیماری های ناشی از آن کمک فراوان کند. از این رو هدف این پژوهش ارزیابی آگاهی دانشجویان دانشگاه سیستان و بلوچستان در برابر مخاطرات پرتوهای فرا بنفش است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و به لحاظ انجام کار توصیفی تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش را تمامی دانشجویان دانشگاه سیستان و بلوچستان تشکیل می دهد که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه ای به تعداد 373 نفر انتخاب شده است. روش نمونه گیری به صورت تصادفی ساده است. برای تجزیه و تحلیل یافته ها از آزمون تی تک نمونه ای، ضریب همبستگی پیرسون و آزمون کروسکال والیس استفاده شده است. نتایج آزمون تی نشان می دهد میزان آگاهی دانشجویان با میانگین 221/2 در سطح نا مطلوب می باشد. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان می دهد که بین آگاهی اجتماعی و شاخص های (آگاهی، آموزش، نگرش و عملکرد)، همبستگی بالایی وجود دارد که بیانگر یک رابطه خطی مثبت قوی میان آن ها است. بیشترین میزان همبستگی؛ بین آگاهی اجتماعی و آموزش با ضریب همبستگی 772/0 می-باشد. همچنین نتایج آزمون کروسکال والیس نشان می دهد که دانشکده جغرافیا با میانگین رتبه 59/191 در رتبه اول و دانشکده الهیات با میانگین رتبه 23/101 در رتبه آخر از نظر میزان آگاهی دانشجویان از پرتوهای فرابنفش قرار دارند.

هدف اصلی این پژوهش ارزیابی شاخص های مؤثر در میزان تحقق حکمروایی خوب در کلانشهر کرمانشاه می باشد. روش پژوهش در این مقاله توصیفی و تحلیلی بوده و ابزار جمع آوری داده ها نیز پرسشنامه بوده است که به تعداد322 عدد در بین شهروندان و 34 عدد پرسشنامه در بین کارشناسان شهرداری شهر کرمانشاه و سایر متخصصان برنامه ریزی و مدیریت شهری که با روش نمونه گیری سهمیه ای و تصادفی انتخاب شدند، توزیع شد. پایایی ابزار پژوهش از طریق آلفای کرونباخ به میزان ۸۵/۰ برای 8 مؤلفه به دست آمد.برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون t مستقل استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان دادند که کارشناسان با میانگین 79/3 و انحراف معیار 641/0 به طور معناداری دارای میانگین بالاتری نسبت به مردم با میانگین 29/2 و انحراف معیار 076/0 بودند. تفاوت در میانگین سطح نگرشها در بین کارشناسان و مردم 508/1- بود . این تفاوت با یک بازه فاصله اطمینان 96% در محدوده ای از 878/1- تا 138/1- قرار داشت. کورنس دی با مقدار 17/2 نشان می دهد که تفاوت بین میانگین نمرات خیلی بزرگ بود که این بیشتر نشان دهنده این واقعیت است که وابستگی افراد به گروه خاص تأثیر زیادی روی قضاوت و نگرش آنها دارد. نتایج پژوهش نشان داد که تفاوت معناداری بین میانگین نظرات مردم و کارشناسان در خصوص شاخص های حکمروایی خوب شهری وجود دارد و این امر نشان دهنده این است که شاخص های حکمروایی در شهر کرمانشاه از وضعیت مناسبی در بین همه گروه ها برخوردار نیست.

گردشگری سلامت، به عنوان صنعتی ارزآور، امروزه توجه بسیاری از کشورها را به خود جلب کرده است. از مهم ترین مشکلات این صنعت در بیشتر کشورها، ناهماهنگی بین مراکز سلامت و پزشکی با حوزه های گردشگری است. این ناهماهنگی موجب غفلت از تأثیر این نوع گردشگری می شود، به گونه ای که نمی توان شناختی صحیح از تأثیر آن بر توسعه اقتصادی و اجتماعی شهرها داشت. این تحقیق به منظور تعیین میزان تأثیر گردشگری پزشکی بر توسعه اقتصادی و اجتماعی شهر کرمانشاه صورت گرفته است. روش این پژوهش، کاربردی و ازنظر ماهیت توصیفی تحلیلی است. برای بررسی تأثیرات گردشگری سلامت (با تأکید بر گردشگری پزشکی) بر توسعه اقتصادی اجتماعی شهر کرمانشاه، در 7 مرکز خدماتی درمانی، که دارای مرکز IPD بودند، به واسطه پرسش نامه و مصاحبه حضوری با گردشگران پزشکی بررسی صورت گرفته است. آلفای کرونباخ برای روایی پرسش نامه بالاتر از 7/0 است. برای تحلیل یافته ها از نرم افزار spss و آزمون خی 2 استفاده شده است. میانگین متغیرهای اجتماعی 98/2 و میانگین متغیرهای اقتصادی 1/3 به دست آمده است. مقادیر به دست آمده از آزمون خی 2 برای هردو گروه از متغیرها با درجه آزادی 4 و سطح معنی داری 05/0 محاسبه شده است. مقدارK2 در آین آزمون، برای متغیرهای اقتصادی و اجتماعی بزرگ تر از مقدار بحرانی 488/9 است. برابر نتایج به دست آمده، فرض صفر مبنی بر تصادفی بودن تفاوت های مشاهده شده با تفاوت های موردانتظار رد می شود. از مشکلات پیشِ روی گردشگری سلامت در شهر کرمانشاه، می توان به کمبود زیرساخت های درمانی، اقامتی و حمل ونقل برای گردشگران پزشکی، نبود تبلیغات و بازار یابی های مناسب اشاره کرد. به طورکلی نتایج نشان می دهد که گردشگری سلامت (با تأکید بر گردشگری پزشکی) بر توسعه اقتصادی اجتماعی شهر کرمانشاه نقش انکارناپذیری دارد.

در این مقاله شاخص های پایداری در حمل ونقل شهری کرمانشاه با هدف اولویت بندی گزینه های ایده آل در سیستم حمل ونقل این شهر ارزیابی، و بر شیوه های حمل ونقل عمومی تأکید می شود. بدین منظور، چهار گزینه تاکسی، اتوبوس، منوریل و پیاده روی به عنوان چهار شیوه حمل ونقل عمومی، با توجه به بیست شاخص در حوزه های اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی ارزیابی شده است. از آنجا که در پژوهش حاضر، شاخص های متفاوتی برای انتخاب گزینه ها به کار رفته است، به منظور تحلیل و ارزیابی، روش های تصمیم گیری چندشاخصه و تکنیک تاپسیس استفاده شده است. این پژوهش توصیفی است و جامعه آماری آن شامل متخصصان حوزه حمل ونقل در شهر کرمانشاه است. نمونه آماری این پژوهش شامل چهل نفرند که به صورت تصادفی انتخاب شدند. داده ها از طریق پرسشنامه جمع آوری شد و درمجموع، از هر نفر بیست نکته درباره جنبه های مختلف پایداری پرسش شد. پاسخ ها در قالب طیف لیکرت پنج قسمتی دسته بندی شدند. پس از طی فرایند پیش آزمایش، سنجش روایی و پایایی آن صورت گرفت. برای سنجش پایایی از آلفای کرونباخ در نرم افزار SPSS استفاده شد که حدود 734/0 است. بدین ترتیب، پرسش ها سازگاری درونی دارند. پرسشنامه های نهایی بین چهل نفر از متخصصان حوزه حمل ونقل شهری شامل کارشناسان این حوزه و استادان برنامه ریزی شهری توزیع شد. مطابق نتایج، پیاده روی در رتبه اول، تاکسی و اتوبوس در رتبه دوم و منوریل در رتبه نهایی از نظر اهمیت قرار دارند. در این بین، پیاده روی به دلیل هزینه کمتر، انعطاف پذیری بیشتر، افزایش تعامل اجتماعی و حمایت از محیط زیست، امتیاز بیشتری دارد. منوریل نیز به دلیل افزایش میزان سرمایه گذاری، تأثیر بیشتر بر پراکنش شهری، و انعطاف پذیری اندک، نامطلوب ترین گزینه است. از طرفی اختلاف اندکی میان گزینه های تاکسی، اتوبوس و پیاده روی وجود دارد؛ بنابراین، برای حفظ پایداری سیستم حمل ونقل شهری، ترکیبی از عناصر تاکسی، اتوبوس و پیاده روی برای سفرهای درون شهری پیشنهاد می شود.

رشد سریع و گسترش افقی شهرها در دهه های اخیر، همه کشورهای جهان را با چالش های جدی روبه­رو ساخته است. مسائل مربوط به این پدیده، نه تنها بر سیاست های شهرسازی تأثیر وسیعی گذاشته، بلکه تبعات آن در تشدید ناپایداری مسائل اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، مدیریتی و زیست محیطی جوامع نقش اساسی داشته است. این پژوهش، به ارزیابی الگوی شکل کالبدی شهر کرمانشاه می پردازد و به این پرسش پاسخ می­دهد که آیا الگوی رشد شهری آن در راستای پایداری است. برای پاسخ به این پرسش، ضمن بررسی ادبیات موجود در زمینه های رشد پراکنش شهری و همچنین الگوی رشد فشردة شهری، روش توصیفی- تبیینی به­کار گرفته شد. برای تحلیل داده ها و تعیین درجة تجمع جمعیت و اشتغال یا نسبت فشردگی و پراکنش براساس همبستگی فضایی، از ضرایب موران و گری و برای تشخیص توزیع نامتعادل، از ضرایب جینی و آنتروپی نسبی شانون استفاده شد. از مدل هلدرن نیز برای اندازه گیری رشد بی قوارة شهری استفاده شد. مطابق یافته ها، الگوی رشد شهری کرمانشاه تا حدودی پراکنده است و نابرابری و نبود تعادل در توزیع جمعیت در نواحی شهری آن مشهود است. نتایج نشان داد الگوی رشد شهر به الگوی تصادفی نزدیک تر و متمایل به پراکنش است. همچنین محاسبات انجام­شده از طریق مدل هلدرن نشان می دهد 45 درصد از رشد فیزیکی شهر، درنتیجة رشد افقی (اسپرال) بوده است.

یکی از پارادایم هایی که در دهه های پایانی قرن بیستم به منظور توسعه ظرفیتی شهر شکل گرفته، الگوی شهر فشرده است. در این الگو حالت های پایدار برای حمل و نقل، کاربری ترکیبی، همبستگی اجتماعی و توسعه فرهنگی کارایی خاصی پیدا نموده و سبب ایجاد فضاهایی با تعامل اجتماعی بالا، مصرف انرژی کم تر و درجه بالای دسترسی برای شهروندان می شود. هدف از پژوهش حاضر، تحلیل ظرفیتی فرم شهر با تاکید بر الگوی شهر فشرده در شهر گرگان می باشد که از روش توصیفی– تحلیلی و پیمایش میدانی استفاده شده است. در این پژوهش، شهر گرگان به چهار منطقه شهری جهت سنجش پتانسیل هر منطقه برای اجرای الگوی شهر فشرده تقسیم شده است؛ همچنین، از هشت شاخص تراکم جمعیتی، زمین های بایر و خالی، تراکم ساختمانی و دانه بندی قطعات، نظام دسترسی ها، اختلاط کاربری-ها، دسترسی به زیرساخت های شهری، دسترسی به حمل و نقل شهری و دسترسی به مسیرهای پیاده رو استفاده شده-است. یافته های به دست آمده از تحلیل فضایی- مکانی با استفاده از نرم افزار ArcGIS و روش های تصمیم گیری چند معیاره MADM و مدل SAR، منطقه چهار با ضریب ۴۱/۶ Vat= دارای بیشترین پتانسیل و منطقه ۱ با ۷/۱۲ Vat= دارای کمترین پتانسیل جهت پیاده سازی الگوی رشد فشرده شهری است. بررسی کالبدی فضایی شهر گرگان نشان می دهد که این شهر در برخی مناطق دارای پراکندگی در فرم و ساختار خود است. منطقه چهارِ شهر گرگان با بیشترین اختلاط کاربری ها، بیشترین دسترسی محله ای، بیشترین زمین های خالی جهت رشد هوشمند شهری و بیشترین دسترسی به حمل و نقل عمومی، زیرساخت های شهری و مسیرهای پیاده رو دارای بیشترین پتانسیل جهت رشد فشرده شهری است.

جای پای اکولوژیک به عنوان یکی از مهم ترین شاخص های پایداری به طور قابل ملاحظه ای مورد توجه قرار گرفته است.این شاخص در ابتدا به وسیله واکرناگل و ریس در سال 1992به عنوان ابزار برنامه ریزی و سیاست گذاری در راستای پایداری معرفی شده است.این پژوهش با روش توصیفی وتبیینی و از طریق مدل جای پای اکولوژیکی به منظور تعیین میزان زمین مورد نیاز ساکنان شهرستان کرمانشاه انجام گرفته است. یافته های این تحقیق نشان می دهد که جای پای اکولوژیکی شهرستان کرمانشاه معادل 2.445هکتار به ازای هر نفر در سال می باشد،توزیع این مقدار در پنج گروه اصلی مصرف عبارت است از:مواد غذایی1.225،مسکن 0.615،حمل و نقل 0.275کالاهای مصرفی 0.27 و خدمات 0.06. نتایج این پژوهش مؤید این مطلب است  که شهرستان کرمانشاه برای برآوردن نیازهای زیستی و پایداری خویش متکی به منطقه ای فراتر از شهرستان و استان کرمانشاه است.از آنجایی که ظرفیّت زیستی ایران 0.8 هکتار می باشد، جای پای اکولوژیکی 2.445هکتاری شهرستان کرمانشاه بدان معنی است که 3 برابر بیش ازسهم خود از ظرفیّت زیستی قابل تحمل کشور را به خود اختصاص داده است.به عبارتی دیگر با ادامه روند کنونی مصرف،شهرستان کرمانشاه برای تأمین غذا ،انرژی و زمین مورد نیاز برای جذب دی اکسید کربن به فضایی معادل 10برابر شهرستان و 3.3برابر اراضی قابل کشت استان کرمانشاه نیازمند است.

فضای شهری به عنوان محیطی که رفتارهای عمومی انسان در آن جریان دارد، همواره در تعامل دوسویه با انسان است؛ بنابراین، این فضا به عنوان بستری برای فعالیت های عمومی انسان، باید به راحتی قابل درک و ایمن باشد. درواقع، امنیت شهری یکی از مؤلفه های مهم و ضروری در زندگی شهری محسوب می شود که باید آرامش و احساس ایمنی را در فضاهای شهری برای شهروندان فراهم آورد. پژوهش حاضر با هدف تحلیل و ارزیابی تأثیرهای ساختار کالبدی محیط های شهری در امنیت فضاهای شهری منطقة ثامن، با استفاده از تکنیک «فرایند تحلیل شبکه» (ANP) تدوین شد. این پژوهش، توصیفی- موردی است و با مطالعه های اسنادی - کتابخانه ای، بررسی های میدانی، مراجعة مستقیم به سازمان ها و با استفاده از ابزار پرسشنامه انجام گرفت که محدودة مورد مطالعة منطقة ثامن مادرشهر مشهد را شامل می شود. یافته ها نشان می دهد بیش از 55 درصد از شهروندان و گردشگران، این منطقه را ناامن می دانند و بیش از 60 درصد آن ها، وضعیت نامناسب کالبدی را مهم ترین عامل این ناامنی معرفی کرده اند. براساس نتایج مدل ایان پی، بیشترین و بالاترین اولویت در توجه به مسائل امنیت محیطی در فضاهای شهری منطقة ثامن، مربوط به شاخص «نبود خوانایی، نمایانی محیط»، با امتیاز نرمال شدة 579/0 در خوشة بی توجهی به ساماندهی کاربری، «نامناسب بودن فضا» با امتیاز نرمال شدة 394/0 در خوشة بی توجهی به مؤلفه های روانی و گزینة «نبود اختلاط و ترکیب مناسب کاربری ها» با امتیاز نرمال شدة 312/0 است.

هویت یک سرزمین به واسطه مولفه های فرهنگی، آداب و رسوم، عادات و هنر یک قوم در مکان جغرافیایی خاص شکل می گیرد. فضاهای شهر علاوه بر جایگاه کلیدی در ساخت کالبدی شهر به واسطه فضای ادراکی و نمادین آن حامل میراث تاریخی و فرهنگی جامعه و انتقال دهنده ارزش های مشترک جمعی فرهنگ های محلی، هویت و مدنیت شهری است. لذا در محیط های شهری و فضاهای عمومی مسائل و عوامل های موثری در هویت شهری تاثیر می گذارد. اولویت سنجی این مسایل در شهرها می تواند تصمیمات بهتری در جهت هم پوشانی همه مولفه ها و اولویت باشد. هدف این پژوهش بررسی فضاهای شهری و تاثیر ان بر هویت شهرها با استفاده از مدلهای چند معیار (ANP) در شهر بروجرد پرداخته شده است. برای رسیدن به این هدف آمار و اطلاعات مولفه های مورد مطالعه از طریق پرسشنامه جمع آوری شد. روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی با هدف کاربردی می باشد. نتایج نشان می دهد که مولفه دسترسی فیزیکی و بصری در جایگاه اول، عناصر و تعاملات اجتماعی در جایگاه دوم، خوانایی و معنایی در جایگاه سوم واقع شده اند و این مولفه ها جز مهمترین و اثرگذارترین در هویت شهری بروجرد هستند و نقش سازنده ای در هویت محدوده مورد مطالعه دارند. ایجاد مجموعه های اقامتی، تفریحی و فرهنگی در مجاورت بناهای تاریخی به بازآفرینی این فضاها کمک می کند.