سمیه گلدوی

مدل سازی الگوی رشد شهری فنی مهم برای درک فرایندهای پیچیدة رشد شهری است. در این مطالعه، مدل رگرسیون لجستیک جهت پیش بینی الگوی رشد شهری در آینده به کار گرفته شد. به این منظور، تصاویر ماهواره ای سال های 1988، 1998 و 2007 جهت تهیة نقشه های کاربری زمین به کار گرفته شد. سپس، تغییرات ایجادشده در گسترة شهری در فاصلة زمانی 1988-2007 شناسایی و مدل سازی تغییرات مناطق شهری و پیش بینی الگوی رشد شهری در آینده با به کارگیری مدل رگرسیون لجستیک انجام گرفت. نتایج اجرای مدل نشان داد گسترة مناطق شهری در دورة زمانی مورد مطالعه روند افزایشی داشته است. اعتبارسنجی نتایج مدل با محاسبة معیارهای Pseudo- R2 و ROC انجام گرفت. مقدار این معیارها به ترتیب، بیش از 27/0 و 83/0 به دست آمد که مقادیری مطلوب اند. در مرحلة بعد، الگوی رشد شهری برای سال های 2016 و 2025 پیش بینی شد. مطابق با نتایج، اقدامات مناسب برای کنترل تغییرات کاربری زمین به ویژه رشد شهرها به منظور حفظ محیط زیست و تعادل اکولوژیکی منطقه نیاز است. نتایج مطالعه می تواند به مدیران و تصمیم گیران جهت نظارت و جلوگیری از رشد بدون برنامه ریزی مناطق شهری کمک کند و نقشه های خروجی مدل را برای مدیریت و کنترل الگوی رشد مناطق شهری در آینده به کار گرفت.

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی و مکان یابی مناطق مستعد توسعه پارک ها و فضای سبز شهری در شهر گرگان (مرکز استان گلستان) است، به گونه ای که افراد در نواحی مختلف شهر دسترسی مناسب و راحت به این مناطق داشته باشند. روش: در این پژوهش مکان یابی مناطق مستعد توسعه پارک ها و فضای سبز شهری در شهر گرگان (مرکز استان گلستان) با استفاده از روش ارزیابی چند معیاره (MCE) به شیوه ترکیب خطی وزن دار (WLC) انجام شده است. به این منظور، ابتدا معیارهای موثر در مکان یابی پارک های شهری با مرور منابع و نظرات کارشناسان شناسایی و با استفاده از روش AHP وزن دهی گردیدند. در مرحله بعد، معیارها به شیوه WLC با هم ادغام و نقشه توان سرزمین برای توسعه و احداث پارک ها و فضای سبز شهری حاصل شد. سپس، با استفاده از دستور ZLS بر مبنای مساحت پهنه ها و ارزش ناحیه ای سرزمین، پهنه های مناسب توسعه پارک های شهری شناسایی گردید. در نهایت، از میان این پهنه های با تناسب بالا، با تدقیق زمینی و بررسی مالکیت، پهنه های نهایی انتخاب شد. یافته ها و نتایج: نتایج وزن دهی معیارها نشان داد از دیدگاه متخصصین معیارهای شیب، اراضی بایر و نزدیکی به مناطق مسکونی با کسب وزن های به ترتیب با کسب وزن های 2515/0، 1929/0 و 0757/0 بیش ترین وزن را به خود اختصاص دادند و بالاترین درجه اهمیت را در شناسایی مناطق جدید برای توسعه پارک های شهری دارند. نتایج اجرای ارزیابی چند معیاره نشان داد سطحی معادل 19/32 هکتار مستعد احداث پارک شهری در این منطقه است.