حمیدرضا غفارزاده

در کلان شهر تهران، اجرای موفقیت آمیز تفکیک پسماند از مبدا به مشارکت وسیع شهروندان بستگی دارد و شهرداری تهران با ایجاد و استقرار تسهیلات مورد نیاز از جمله غرفه های بازیافت می تواند در تبلور عینی تفکیک پسماند در جهت حفظ محیط زیست و اهداف توسعه پایدار نقش موثری را ایفا نماید. مدیریت بازیافت پسماند شهری با تولید روزانه بیش از 6500 تن شامل 42% پسماند خشک، حائز اهمیت می باشد. آمار جمع آوری روزانه پسماندهای خشک توسط 460 دستگاه غرفه بازیافت حدود 40 تن در سطح شهر تهران می باشد که از این میزان حدود 32% آن(8/12 تن در روز) از طریق 81 دستگاه غرفه بازیافت مناطق غربی از شهروندان دریافت می گردد. هدف این پژوهش، مدلسازی مدیریت پسماند خشک غرفه های بازیافت در مناطق غربی شهر تهران بوده است. ابزاری که برای مدلسازی چنین تحلیلی به کار گرفته می شود نرم افزار ARC GIS است. روش تحقیق این پژوهش توصیفی- تحلیلی و نوع آن کاربردی است. به دلیل خصیصه فضایی مکانیابی و به خاطر ویژگی عدم قطعیت ذاتی مسائل شهری، مبنای کار این پژوهش تهیه لایه های اطلاعاتی بر مبنای عوامل و معیارهای موثر در مکان گزینی غرفه بازیافت و تلفیق و همپوشانی آنها در محیط نرم افزاری ARC GIS با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی و استنتاج منطق فازی است. بررسی نتایج مدل تدوین شده نشان می دهد حدود 50% از سطح کل مناطق 5، 9، 21 و 22 شهرتهران پتانسیل بهره وری مطلوب برای مکان گزینی غرفه بازیافت را دارد حال آنکه هم اکنون 74% غرفه های بازیافت موجود و مستقر از بهره وری مطلوب برخوردار نمی باشند. بیشترین و کمترین درصد بهره وری مطلوب غرفه های بازیافت موجود 39% و 4% به ترتیب مربوط به مناطق 5 و 22 شهرداری می باشد.

در کلان شهر تهران، مدیریت بازیافت پسماند شهری با تولید روزانه بیش از 6500 تن شامل 42% پسماند خشک، حائز اهمیت می باشد. یکی از مراکز خدمت رسانی جلب مشارکت های مردمی و تبلور عینی اجرای تفکیک پسماند خشک در جهت حفظ محیط زیست و اهداف توسعه پایدار، غرفه بازیافت است. در این پژوهش استفاده از نظرات صاحب نظران با هدف مدلسازی معیارهای موثر مکانیابی غرفه بازیافت شهر تهران با رویکرد اثر بخشی و کارایی آن مورد توجه قرار گرفته است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است. به دلیل خصیصه فضایی مکانیابی و به خاطر ویژگی عدم قطعیت ذاتی مسائل شهری، جهت مشخص نمودن پارامترهای موثر بر مکان گزینی غرفه بازیافت از روش دلفی فازی و برای تعیین وزن معیارها و زیر معیارها از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد 5 معیار اصلی و 16 زیر معیار از شاخص های بارز محسوب می شوند و معیارهای «مرکزیت» ، «کارایی و همپوشانی» ، «عوامل و ویژگی های بومی» ، «سازگاری» و «ناسازگاری» و زیر معیارهای «تراکم جمعیت» ، «قابلیت دسترسی» ، «پتانسیل اقتصادی غرفه» ، «مشارکت مردمی» و «عدم همجواری با مراکز نظامی و امنیتی» به ترتیب در الویت های اول تا پنجم مولفه های موثر در مدل مکانیابی غرفه بازیافت پسماند خشک شهر تهران می باشند.

مقدمه: کشف تغییرات الگوی سیمای سرزمین در مناطق شهری برای حفظ امنیت محیط زیست و تشویق به توسعه پایدار از اهمیت بالایی برخوردار است. در این میان، با توجه به ظرفیت سنجه های فضایی برای توصیف ساختار سیمای سرزمین، این سنجه ها می توانند ابزاری ارزشمند برای شناسایی الگوهای رشد در کلان شهرها باشند. هدف: هدف از این تحقیق تحلیل گرادیانت شهری روستایی سنجه های سیمای سرزمین در کلان شهر تهران در سال 2018 و آنالیز روند تغییرات آن ها، به منظور بررسی تغییرات مکانی زمانی الگوی سیمای سرزمین، بود. روش: برای محاسبه سنجه ها روش پنجره متحرک در دو سطح سیمای سرزمین و کلاس به کار گرفته شد. برای این منظور از تصاویر ماهواره لندست 8 استفاده و پوشش زمین در چهار طبقه انسان ساخت، اراضی باز، پوشش گیاهی، و آب به صورت نظارت شده دسته بندی شد. برای تحلیل گرادیانت ترانسکت هایی با ابعاد Km4Km*4 در چهار جهت مرکز شمال شرق، مرکز جنوب غرب، مرکز شمال غرب، و مرکز جنوب غرب به مرکزیت منطقه 12 شهرداری تهران، در نرم افراز GIS 10.2، هدایت شد. یافته ها: یافته ها نشان داد در سطح سیمای سرزمین با نزدیک شدن به مرکز تجاری کلا ن شهر تهران تعداد و تراکم لکه ها افزایش و به سمت روستا شاخص متوسط شکل سیمای سرزمین تغییرات نسبتاً یکنواختی دارند. در سطح کلاس نیز با افزایش فاصله از مرکز تجاری کلان شهر تهران درصد سیمای سرزمین لکه های انسان ساخت و اراضی باز در حال افزایش و لکه های پوشش گیاهی در حال کاهش است. نتیجه: توسعه شهری موجب افزایش تراکم لکه ها در سیمای سرزمین شده است؛ طوری که در ترانسکت مرکزی پیوستگی سیمای سرزمین کاهش و ازهم گسیختگی اجزای ساختاری سیمای سرزمین افزایش یافته است. تغییر کاربری اراضی باعث گسترش شهر به سمت روستا و تأثیر منفی بر پوشش گیاهی و منابع آبی شده است.

در این تحقیق اثر سیاستهای آزاد سازی قیمت تمام شده انرژی در مقرون به صرفه شدن نیروگاه های بادی نسبت به نیروگاه های گازی مورد بررسی قرار گرفته است. برای محاسبه هزینه تمام شده تولید برق از منابع مختلف شامل انرژی باد و سوخت های فسیلی از روش «هزینه همتراز شده» به عنوان مقبول ترین روش اقتصادی برای مقایسهبین انواع فناوری های تولید برق استفاده شده است. به علاوه در محاسبات مربوط به هزینه تمام شده برق، نرخهای مختلف ارز، فناوری های مختلف نیروگاه های بادی و قیمت های متفاوت انواع سوخت در نظر گرفته شده است. براساس نتایج این تحقیق مشخص شد که با هدفمند کردن قیمت سوخت در کشور، نیروگاه های بادی کاملا مقرون به صرفه بوده و با توجه به هزینه فرصت استفاده از گازوییل در کشور، احداث این نیروگاه ها می تواند امکان صادرات این سوخت را فراهم کند. همچنین این صرفه با تولید تجهیزات ارزبر در داخل کشور افزایش پیدا می کند. نکته مهم آن که با توجه به تغییرات نرخ ارز، سیاست کلان بایستی به سمت بومی سازی صنعت توربین بادی با اولویت قطعات و بخش های ارزبر آن باشد. این سیاست باعث تداوم مقرون به صرفه بودن این نوع از نیروگاه ها در کشور و همچنین اشتغال متخصصین در کشور می شود.

امروزه نگرش بلندمدت و سیستمی به پایداری محیط زیست، به دغدغه سیاست گذاران و برنامه ریزان در سطوح جهانی، منطقه ای، ملی و حتی محلی در کشورهای توسعه یافته، بدل شده است. هر چند چالش های زیست محیطی متعددی را می توان برشمرد، اما دامنه گسترش و حساسیت دو چالش زیست محیطی کم آبی و آلودگی هوا، فراگیرتر از سایر چالش هاست. توسعه شهرنشینی در کنار تغییر الگوی زندگی و تبدیل شدن اتومبیل از یک کالای لوکس به یک کالای ضروری در سبد مصرفی خانوارها و افزایش تقاضا برای فراورده های نفتی، اهمیت توجه به عامل اصلی افزایش مصرف انرژی و منشأ ایجاد آلودگی – به ویژه در کلان شهرها- را دوچندان می نماید، هرچند موضوع حمایت از خودروهای تولید داخل، سبب شده تا دو مسئله محوری کارایی انرژی و کارایی زیست محیطی به موضوعاتی حاشیه ای و کم اهمیت بدل شوند. آلودگی خودروها شامل دی اکسید گوگرد، دی اکسید نیتروژن، مونواکسید کربن، دی اکسید کربن و هیدروکربن های سوخته نشده است که می تواند تأثیرات نامطلوبی بر سلامت انسان داشته باشد. این مهم سبب شده تا کشورهای توسعه یافته، سیاست های متعددی را برای کاهش این آلاینده ها مورد استفاده قرار دهند که یکی از این سیاست ها تمرکز بر ساخت خودروهایی است که از کارایی زیست محیطی بالاتری برخوردارند. این پژوهش در نظر دارد تا در گام نخست با توجه به اطلاعات جمع آوری شده از مراکز معاینه فنی تهران از ۱۹ خودروی مورد بررسی در بازار داخلی کشور در سال ۱۳۹۳، چند مدل مختلف برای محاسبه ناکارایی زیست محیطی مؤلفه ای و ناکارایی زیست محیطی کل، طراحی و حل نماید. نتایج حاصل از کاربرد رهیافت تحلیل پوششی داده ها در ارزیابی ناکارایی زیست محیطی مؤلفه ای نشان می دهد که اتومبیل ام وی ام ۱۱۰ ناکاراترین خودرو از حیث تولید دی اکسید کربن، اتومبیل پراید، ناکاراترین خودرو از حیث هیدروکربن های سوخته نشده و اتومبیل روآ ناکاراترین خودرو از حیث مونوکسید کربن تولیدی بوده اند. همچنین در ارزیابی ناکارایی زیست محیطی کل، اتومبیل روآ، ناکاراترین و اتومبیل زانتیا کاراترین خودرو در بین خودروهای مورد بررسی در پژوهش بوده اند.   Abstract Today the long run and systematic attitude  to environmental sustainability, is being the concern of policy makers and planers in world, regional, national and  local level in developed countries. Although a lot of environmental challenges can be outlined, but water scarce and air pollution are the most important challenges. Urban development  beside the life pattern changes and convert of automobile from one luxury goods  to essential goods in families consumption basket, caused improvement of oil products and is the most important source of air pollution in major cities. Automobile industries protection, causes the environmental pollutions to a less important subject. These pollutants include SO2, NOx, CO, CO2 and HC that can an unfavorable effects on health. In developed countries, a lot of policies are used to reducing pollutants. One of the usual policy is focus on producing the high environmental efficiency automobiles. This research uses the information of 19 ordinary cars in domestic market in 2014 (Iranian calendar 1393 shamsi). Some  models is designed and solved for computing the dimensional and total environmental efficiency of cars. The results with application of Data Envelopment Analysis (DEA) model show that MVM110, Pride and ROA have been the inefficient cars in production of CO2, HC and CO respectively. In evaluation of total environmental inefficiency, ROA is the most inefficient and Zantia is the most efficient car in case study.