ذبیح الله کاوه فارسانی

هدف: با توجه به شیوع آسیب های شغلی در مشاغل یاری رسان هدف پژوهش حاضر بررسی آسیب های شغلی مددکاران اجتماعی بود. روش پژوهش: این مطالعه به شیوه ی کیفی و با رویکرد تحلیل مضمون انجام شد. جامعه ی پژوهش کلیه مددکاران اجتماعی شهر شهرکرد بود که تعداد 17 نفر از مددکاران به روش نمونه گیری هدفمند با اشباع نظری داده ها انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. جهت تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمون شبکه ای آتراید-استرلینگ استفاده شد. یافته ها: مددکاران اجتماعی آسیب های شغلی را در سه مضمون فراگیر آسیب های درون فردی، آسیب های بین فردی و آسیب های فرافردی تجربه می کنند. آسیب های درون فردی شامل دو مضمون آسیب های عاطفی-هیجانی (اضطراب، افسردگی عمومی، فرسودگی و خشونت) و آسیب های جسمانی بود. در حوزه ی آسیب های بین فردی مضامین شامل: سرریزی مشکلات شغلی به خانواده، مشکلات ارتباطی با مددجویان (فروپاشی مرز کاری و شخصی با مددجویان، ناتوانی در مدیریت پرتوقعی مددجویان و مشکلات فرهنگی، آموزشی و اجتماعی مددجویان)، مشکلات مربوط به عدم تعهد سازمانی (احساس تبعیض وجدان گرایی پایین همکاران) و مشکلات مربوط به خط و مشی سازمان (تغییر و تنوع خط و مشی سازمان و مغایرت خط و مشی سازمان با نیازهای مددجویان) بود. آسیب های فرافردی نیز شامل مضامین مشکلات مربوط به ماهیت شغل (حجم زیاد کار، چالش زیاد کار)، مشکلات مربوط به شرایط کاری (سروصدای زیاد، ارگونومی نامناسب و آلودگی محیط کاری)، مشکلات مالی و رفاهی و تداخل مشکلات محیط زندگی با وظایف شغلی بود. بر اساس یافته های موجود می توان نتیجه گرفت که مددکاری اجتماعی شغلی بسیار پرچالش و مددکاران اجتماعی از جمله آسیب پذیرترین قشر جامعه هستند که در حیطه های مختلفی مشکلات زیادی را تجربه می کنند و سازمانهای زیرربط با استفاده از مشاوران و روانشناسان شغلی و برنامه ریزی همه جانبه می توانند در جهت کاهش این آسیبها به آنان کمک کنند.

هدف از پژوهش حاضر ارزیابی مدل رابطه بین ذهن آگاهی و کیفیت رابطه زناشویی با میانجی گری باورهای لذت بری و قدردانی بود. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه زنان و مردان متأهل ساکن شهر اصفهان در سال 1400 بود که در 5 سال اول زندگی زناشویی شان قرار داشتند که از بین آنها 258 نفر از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به پرسشنامه های کیفیت رابطه زناشویی؛ قدردانی مک کالو و همکاران (2002)؛ ذهن آگاهی براون و رایان (2003) و باورهای لذت بری برایانت (2003) پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از روش های همبستگی پیرسون و تحلیل مدل-یابی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج رابطه مثبت و معنادار بین ذهن آگاهی، قدردانی و باورهای لذت بری با کیفیت رابطه زناشویی را نشان دادند (001/0p<). همچنین اثر غیرمستقیم باورهای ذهن آگاهی از طریق باورهای لذت بری و قدردانی بر کیفیت رابطه زناشویی و همچنین اثر غیر مستقیم ذهن آگاهی بر قدردانی از طریق باورهای لذت بری مورد تأیید قرار گرفت (05/0p<). بنابراین پیشنهاد می شود مشاوران و روانشناسان در حوزه خانواده از نتایج این پژوهش برای ارتقا کیفیت زندگی زناشویی و فردی خانواده ها استفاده کنند و با بکارگیری تدابیری جهت ارتقا و استفاده از مهارت های ذهن آگاهی، تجارب باورهای لذت بری و قدردانی جهت افزایش کیفیت رابطه زناشویی در کارهای آموزشی و بالینی خویش به کار گیرند.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش میانجی گری باورهای لذت بردن در رابطه بین عملکرد خانواده، رضایت از زندگی و افسردگی بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و معادلات ساختاری و جامعه آماری شامل کلیه زنان و مردان متأهل ساکن شهر اصفهان در سال 1401-1400 بودند که از بین آنها 250 نفر ازطریق نمونه گیری دردَسترس انتخاب شدند و به پرسشنامه های باورهای لذت بردن بریانت (2003)، رضایت از زندگی داینر و همکاران (1985)، عملکرد خانوادگی موس و موس (2009) و مقیاس افسردگی کرونکه و همکاران (2001) پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS23 و AMOS23 و روش های همبستگی پیرسون و تحلیل مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج رابطه مثبت و معنادار بین عملکرد خانوادگی، رضایت از زندگی و باورهای لذت بردن و رابطه منفی و معناداری با افسردگی را نشان دادند (001/0p<). همچنین، اثر غیرمستقیم عملکرد خانوادگی با افسردگی ازطریق میانجی گری باورهای لذت بردن و عملکرد خانوادگی و رضایت از زندگی ازطریق باورهای لذت بردن تأیید شد (05/0p<). یافته های پژوهش نشان می دهد باورهای لذت بردن (لذت بردن از تجربیات مثبت) نقش مهمی به عنوان یک همبسته مهم در پیامدهای روان شناختی خانواده های ایرانی دارد؛ درنتیجه، می توان از یافته های این پژوهش برای بهبود مسائل روان شناختی زوج ها در ایران استفاده کرد.

هدف از این پژوهش، بررسی اثربخشی «آموزش مهارت های زندگی از دیدگاه امیرمؤمنان علی(ع)» بر رضایت زناشویی زنان متأهل شهر شهرکرد بود. روش پژوهش نیمه تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل کلیه زنان متأهل شهر شهرکرد بود که از میان آنان 40 زن متأهل داوطلبانه به عنوان نمونه انتخاب و با جایگزینی تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (با تعداد برابر) قرار گرفتند. در این پژوهش، از پرسشنامه «رضایت زناشویی» انریچ (نمونه کوتاه) استفاده شد و آزمودنی های دو گروه قبل و بعد از آموزش، آن را تکمیل کردند. آزمودنی های گروه آزمایش به مدت هفت جلسه 90 دقیقه ای به صورت یک جلسه در هر هفته، آموزش مهارت های زندگی از دیدگاه امام علی(ع) را فراگرفتند. اما بر روی گروه گواه هیچ مداخله ای صورت نگرفت. نتایج تحلیل کواریانس (ANCOVA) نشان داد بین دو گروه آزمایش و گواه از لحاظ رضایت زناشویی تفاوت معنا داری وجود داشت (001/0 P<) و میزان رضایت زناشویی گروه آزمایش نسبت به پیش آزمون و گروه گواه به طور معنا داری افزایش یافت. نتیجه اینکه آموزش مهارت های زندگی از دیدگاه امام علی(ع)، بر افزایش رضایت زناشویی زنان متأهل مؤثر بود.

هدف: هدف از پژوهش حاضر افزایش کیفیت زناشویی در بستر باورهای سنتی جامعه بود. روش: روش پژوهش حاضر کیفی و از نوع نظریه زمینه ای بود که به دلیل اهمیت موضوع" کیفیت زناشویی" تلاش شد از طریق مصاحبه با زوجین چهارمحال و بختیاری ضمن شناخت باورهای فرهنگی مطرح شده از سوی زوجین در خصوص مسائل و موضوعات خانواده و زناشویی(ساختار)، به فهم استراتژی هایی بپردازد (فرآیند)، که این زوجین جهت افزایش کیفیت زناشویی خود در ساختار موجود، اتخاذ می کنند. در این پژوهش 20زوج (40 مرد و زن) با روش نمونه گیری هدفمند، انتخاب و مورد مصاحبه نیمه ساختار یافته قرار گرفتند. داده ها از طریق روش نظریه زمینه ای مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند. شرکت کنندگان در این پژوهش ضمن اذعان به برخی زمینه های معیوب فرهنگی همچون حاکمیت فرهنگ شرم، حاکمیت کلیشه های نقشی، نگاه منفی به خانواده های اصلی، نبود فرهنگ تفکر جمعی و اهمیتِ قضاوت " دیگران" در زندگی زناشویی؛ به اتخاذ استراتژی های موثر برای افزایش کیفیت زناشویی می پردازند. استراتژی هایی همچون استراتژی پذیرش و تغییر، تعهد و تعادل، اعتدال رفتاری با خانواده های اصلی، واقع گرایی و مهم انگاری همسر. با توجه به یافته های پژوهش می توان گفت کیفیت زناشویی مسئله ای است که اولاً باید با توجه به بستر هر جامعه مورد بررسی و قضاوت قرار گیرد و در ثانی ضروری است کیفیت زناشویی به عنوان یک متغیر خرد، در سطح کنشگران اصلی خانواده یعنی"زن و شوهر" مورد بررسی قرار گیرد

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش واسطه ای اسناد ارتباطی و بخشش زناشویی در رابطه بین روان رنجوری، سبک های دلبستگی و رضایت زناشویی انجام شد. روش: روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی و تحلیل مسیر بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه زنان و مردان متأهل شهر شهرکرد بود که 240 نفر از آنان به روش هدفمند و براساس ملاک های ورود و خروج از نواحی دوگانه شهرداری انتخاب شدند و به پرسشنامه های اسناد ارتباطی فینچام و برادبری؛ مقیاس کیفیت زناشویی نورتون؛ مقیاس روان رنجوری مک کری و کاستا؛ پرسشنامه شیوه های رفتاری فارمن و وهنر؛ مقیاس تجارب روابط نزدیک وی و همکاران و بخشش در روابط زناشویی مک کالو و همکاران پاسخ دادند. یافته ها: نتایج نشان داد که مدل از برازش مناسبی برخوردار است؛ همچنین داده ها نشان داد روان رنجوری، سبک های دلبستگی ایمن و اجتنابی، بخشش زناشویی و اسناد ارتباطی بر رضایت زناشویی اثر مستقیم (001/0 p< ) و سبک های دلبستگی با میانجیگری اسناد ارتباطی و بخشش زناشویی و روان رنجوری با میانجی گری اسناد ارتباطی بر رضایت زناشویی اثر غیرمستقیم داشتند (001/0 p< ). بحث و نتیجه گیری: مشاوران و روان شناسان خانواده باید به زوج هایی که به دلیل روان رنجوری و یا سبک های دلبستگی (اجتنابی) زندگی شان به مشکل دچار شده است، کمک کنند تا الگوهای تعاملی ناکارآمد و همچنین سبک های شناختی تحریف شده را برطرف نمایند و بخشش را در بین آنان رواج دهند.

پژوهش حاضر با هدف تدوین مدل بومی تعارضات زناشویی با استفاده از روش نظریه زمینه ای، از روش های مرسوم در تحقیقات کیفی، انجام شد. داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته با 40 زن و مرد متأهل که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند، جمع آوری شد. تحلیل داده ها، منطبق با رویکرد نظریه زمینه ای، براساس غوطه ور شدن در داده ها، مقایسه مداوم و کدگذاری انجام شد. بر اساس یافته ها، زمینه های موثر بر تعارضات زناشویی شامل: اختلاف نظر، نیازهای ارضا نشده، موقعیت استرس آور، رفتارهای متضاد، بدقولی، اشتباهات همسر، فضای مجازی، حضور در جمع، ارتباط با خانواده های اصلی و شرایط نامساعد اقتصادی می باشد. افراد در هر یک از این زمینه ها اقدام به اتخاذ راهبردهایی هم چون گفت وگو، نیازشناسی، همیاری، علت یابی، عدم تذکرگری، زمان شناسی، درک نیاز ارتباطی، عدم موضع گیری، عدم شرمسار کردن و غیره نموده اند. می توان نتیجه گرفت که هرچند بروز تعارض در روابط زناشویی اجتناب ناپذیر است، اما راهبردهای اتخاذ شده توسط زوجین در مواجهه با این زمینه های تعارض برانگیز، می تواند اثر بحران سازی این تعارضات را از بین برده و پیامدهای مثبتی هم چون افزایش صمیمیت، تکامل شخصیتی، فرصت سازی، جذب احترام و غیره را در برداشته باشد

هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش شفقت به خود و سرمایه های روانشناختی (امید، تاب آوری، خودکارآمدی و خوش بینی) در پیش بینی افسردگی و اضطراب مرگ در بیماران مبتلا به سرطان بود. جامعه پژوهش شامل کلیه بیماران مبتلا به انواع سرطان بالای 20 سال بود که در سال 1398 به یکی از بیمارستان های شهرستان شهرکرد مراجعه کرده بودند. از میان آنها، 148 نفر به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه های شفقت به خود نف (2003)، سرمایه روانشناختی لوتانز (2007)، افسردگی بک (1961) و اضطراب مرگ تمپلر (۱۹۷۰) بود. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، ضریب همبستگی تفکیکی و رگرسیون گام به گام تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که شفقت به خود و سرمایه های روانشناختی (امید، تاب آوری، خودکارآمدی و خوش بینی) با افسردگی همبستگی منفی معنادار دارند. همچنین بین تاب آوری، امید و خوش بینی با اضطراب مرگ همبستگی منفی معنادار وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که مهم ترین متغیر پیش بینی کننده افسردگی و اضطراب مرگ، به ترتیب تاب آوری و امید است. با توجه به نتایج پژوهش حاضر، برای بهبود مشکلات روانشناختی بیماران مبتلا به سرطان، توجه به سرمایه های روانشناختی و شفقت به خود توصیه می شود.

خانواده یکی از برجسته ترین نهادهای اجتماعی هر جامعه ای است. بی گمان خانواده در عصر کنونی که عصر تنیدگی است به داشتن خدمات مشاوره ای نیازمند است؛ ولی ازآنجایی که پژوهش های گوناگون نشان داده اند در مسائل خانوادگی نقش فرهنگ در هر جامعه ای بسیار پررنگ است، ازاین رو هدف از پژوهش حاضر برنهادی مقدماتی در زمینه مشاوره خانواده با رهیافت مبتنی بر فرهنگ ایرانی- اسلامی است. طرح پژوهش حاضر کیفی و بر پایه تحلیل محتوا  است. محتوای موردپژوهش از طریق جستجوی الکترونیکی در پایگاه های منتخب و با بررسی اولیه کتاب ها و مقالات متناسب با موضوع توسط متخصصین این امر انتخاب شدند. فرایند کدگذاری منجر به سه تم اصلی با عنوان فنون برقراری رابطه، فن های درمانی و غنی سازی روابط زناشویی و 12 طبقه مبتنی بر فرهنگ اسلام و ایرانی منجر شد. از یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت مشاوران و روانشناسان خانواده در کشور ما (ایران) می توانند در برنامه ها و کاربست های مشاوره و روان درمانی خانواده از این سه درون مایه اصلی در کارهای درمانی با خانواده ها و زوج های مراجعه کننده خویش استفاده کنند.

چاقی، به خصوص در دوران کودکی و نوجوانی، یکی از عمده ترین مسائل نگران کننده در عصر حاضر است که سبب ایجاد پژوهش های متعددی درباره پیشگیری، تعدیل و عوامل زمینه ساز آن در دهه های اخیر شده است؛ بنابراین، هدف از پژوهش حاضر توصیف نوجوانان از پدیده چاقی است. روش پژوهش کیفی و برای اجرای آن از نظریه زمینه ای (اشتراوس و کربین، 1998) استفاده شد. مشارکت کنندگان این پژوهش شامل 20 دانش آموز نوجوان (10 دختر و 10 پسر) چاق بود که به روشِ نمونه گیری هدفمندْ انتخاب شدند و مصاحبه نیمه ساختاریافته با آنها انجام شد . داده ها ازطریق روش نظریه زمینه ای تحلیل و بررسی شد. نتایج این پژوهش نشان داد برخی ویژگی های چاقی همچون ترس آوری ، محدودکنندگی، تمسخرزایی ، منزوی کنندگی و شرم آوری ، طردکنندگی و زشت کنندگی باعث شده است خودِ فرد یا والدین برای مقابله با این پدیده راهبردهایی به کار گیرند که البته به کارگیری این راهبردها برای بیشتر افراد نتایج و پیامدهای موردانتظار را نداشته است؛ بنابراین، می توان نتیجه گرفت در درمان چاقی نقش والدین و خود نوجوان بسیار حائز اهمیت است. بهبود ارتباط بین والدین و نوجوانان و همچنین ثبات قدم و اراده نوجوانان می تواند به درمان سریع تر چاقی کمک کند.

هدف پژوهش حاضر، هنجاریابی مقیاس کنجکاوی و اکتشاف بر روی دانش آموزان دبیرستانی شهر اصفهان بود. این مطالعه از نوع توصیفی و تحلیل عاملی اکتشافی است. 448 دانش آموز از شهر اصفهان با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و مقیاس کنجکاوی و اکتشاف را تکمیل کردند. همچنین تحلیل داده ها با استفاده از روش همسانی درونی، روایی همزمان و تشخیصی و ساختار عاملی اکتشافی و تأییدی انجام شد. نتایج تحلیل عاملی دو عامل «اکتشاف» و «جذب شدن» را نشان داد که در مجموع 68/256از واریانس پرسش نامه را تبیین می کنند. همچنین، نتایج نشان داد که دامنه ضرایب آلفا برای 2 عامل پرسش نامه از 0/78 تا 0/83، ضریب آلفای کل مقیاس 0/84و ضریب همبستگی آن با پرسش نامه عزت نفس روزنبرگ 0/27به دست آمد (0/001> p). با توجه به روایی و پایایی مطلوب این مقیاس، می توان از آن جهت سنجش ویژگی های کنجکاوی و اکتشاف در بین جامعه دانش آموزی استفاده کرد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی روایی و پایایی مقیاس خود ارزشی مشروط در میان یک نمونه ایرانی است. بدین منظور مقیاس خودارزشی مشروط را پس از برگردان نسخه اصلی به فارسی و اصلاح و تأیید آن توسط پنج تن از اساتید روان شناسی و زبان انگلیسی، فرم نهایی آن در میان 448 دانش آموز(200دختر، 248پسر) شهر اصفهان اجرا شد که به صورت خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده بودند. این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. برای تعیین پایایی از روش همسانی درونی و به منظور تعیین روایی از روایی همزمان و تشخیصی و ساختار عاملی تأییدی استفاده شد. دامنه تغییرات ضریب آلفا برای 7 زیر مقیاس این آزمون از 75/. برای« رقابت » تا 84/. برای«تأیید دیگران» به دست آمد. همچنین ضریب آلفای کل آزمون 83/. به دست آمد. داده های روایی همزمان، ضریب همبستگی این مقیاس با پرسشنامه عزّت نفس رزنبرگ 106/. بود که در سطح آلفای 01/. معنادار است. بنابراین، نتایج این پژوهش حاکی از آن بود که مقیاس خود ارزشی مشروط در نمونه ایرانی روایی و پایایی مناسبی دارد و می توان در مواردآموزشی و درمانی از آن استفاده کرد.

هدف: هدف این پژوهش بررسی میزان تاثیر آموزش مهارت های زندگی بر رضایت و سازگاری زناشویی زنان متاهّل،روستایی شهرستان فارسان بود. روش: این پژوهش، نیمه تجربی بوده. و جامعه ی آماری آن، زنان مراجعه کننده به امور بانوان شهرستان فارسان در شهریور و مهر ماه سال 1390بودند. نمونه ی پژوهش شامل 60 زن متاهّل بود که به روش داوطلب با جای گزینی تصادفی انتخاب شدند و در دوگروه آزمایش و کنترل جای گزین شدند. گروه آزمایش، به مدت 9 جلسه هر هفته یک جلسه، تحت آموزش مهارت های زندگی قرار گرفتند و بر روی گروه کنترل هیچ مداخله ای صورت نگرفت. در پایان از هر دو گروه پس آزمون به عمل آمد. فرضیه ی پژوهش این بود که آموزش مهارت های زندگی رضایت و سازگاری زناشویی زنان روستاهای شهرستان فارسان را افزایش می دهد. ابزار اندازه گیری در این پژوهش، پرسش نامه های رضایت زناشویی انریچ (فرم کوتاه) و سازگاری زناشویی لاک- و الاس بود. یافته ها: نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که بین دو گروه آزمایش و گواه پس از اجرای آموزش مهارت های زندگی از لحاظ رضایت و سازگاری زوجین تفاوت معنی داری وجود داشت(001/0 P<). و میزان رضایت و سازگاری زناشویی گروه آزمایش نسبت به پیش آزمون و گروه کنترل به طور معنی داری افزایش یافته بود. نتیجه گیری: آموزش مهارت های زندگی بر افزایش سازگاری و رضایت زوجین روستایی موثّر بود#,