شرایط و فرآیندهای موثر در مصرف برنامه های سیاسی سرگرم کننده در میان مخاطبان جوان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف این مقاله شناخت میزان تحقق بخش هایی از مباحث نظری و دغدغه های مطرح شده درباره پدیده آمیختگی سیاست و سرگرمی در برنامه های سیاسی سرگرم کننده در شبکه های تلویزیونی فارسی زبان با تمرکز بر مخاطبانِ جوان این برنامه ها است. محقق با بهره گیری از سه مفهوم «اطلاعات-سرگرمی»، «سیاست-سرگرمی» و «نرمخبر» و دو نظریه «کاشت» و «استفاده و رضامندی» به الگوی مفهومی و نظری دست یافته و بر اساس آن به تحلیل مخاطبانِ جوان این برنامه ها در شهر تهران در زمینه میزان مصرف، ویژگی های جمعیت شناختی، علاقمندی به سیاست، انگیزه های مصرف، نحوه پیگیری، استفاده از منابع جایگزین اخبار و اطلاعات، مشارکت سیاسی و گرایش سیاسی مورد تحلیل می پردازد. بخشی از مهم ترین نتایج پژوهش نشان می دهد که برنامه های سیاسی سرگرم کننده عمدتاً به صورت مستقیم در تلویزیون دیده می شوند و برنامه های پخش شده از تلویزیون داخلی محبوبیت بیشتری دارند. «اطلاع از رویدادها و اخبار» و «سرگرمی و گذران اوقات فراغت» مهم ترین انگیزه های مخاطبان از تماشای این برنامه ها بوده است. میزان مصرف برنامه های سیاسی سرگرم کننده با استفاده از منابع جایگزین اخبار و اطلاعات رابطه مستقیم دارد. تقریباً هیچ مخاطبی وجود ندارد که از این قبیل برنامه ها به عنوان تنها منبع اطلاعات و اخبار استفاده کند. بین میزان مصرف برنامه های سیاسی سرگرم کننده و میزان مشارکت سیاسی مخاطبان رابطه وجود دارد اما به لحاظ مفهومی و نظری، تاثیرگذاری تماشای برنامه های سیاسی سرگرم کننده بر میزان مشارکت سیاسی منتفی است. به صورت کلی نمی توان از تاثیرگذاری مشخصات جمعیت شناختی (جنسیت و تحصیلات) بر میزان تماشای این برنامه ها سخن گفت، اگرچه این رابطه درباره برخی از برنامه ها وجود دارد. یافته ها در مجموع نشان می دهند که بیشتر «افراد علاقمند به سیاست» برنامه های سیاسی سرگرم کننده را پیگیری می کنند. میزان مصرف برنامه های پخش شده از شبکه های ماهواره ای در میان مخاطبان حامی جریان اصلاح طلب و میزان مصرف برنامه های پخش شده از صداوسیما در میان مخاطبان حامی جریان اصول گرا بیشتر است.