مریم صالحی زاده

زمینه و هدف: در روش تدریس نوین آموزگاران به عنوان راهنما، ناظر و سازمان دهنده باید شناخت کافی از نظریه های یادگیری و الگوهای تدریس داشته باشند؛ زیرا مکان های آموزشی محلی برای هدایت، نظارت و یادگیری به شمار می روند؛ لذا پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی برنامه درسی پژوهش محور دوره پیش دبستانی انجام شده است. روش پژوهش: این پژوهش از لحاظ اهداف کاربردی و از نظر نظر دادها، آمیخته اکتشافی (کیفی-کمی) و از نظر ماهیت در بعد کیفی، داده بنیاد از نوع خود ظهور و در بعد کمی، پیمایشی مقطعی است. جامعه آماری بخش کیفی شامل اساتید دانشگاه و خبرگان رشته علوم تربیتی وروان شناسی می باشد، و در بخش کمی کلیه مدیران ومربیان مراکز پیش دبستانی شهر تهران با تحصیلات کارشناسی ارشد به بالا در رشته علوم تربیتی به تعداد 300 نفر هستند، تشکیل می دهد. روش نمونه گیری در بخش کیفی آگاهانه هدفمند از نوع گلوله برفی بوده و تعداد 15 نفر خبره انتخاب شدند که به اشباع نظری رسیدیم، در بخش کمی حجم نمونه بر اساس فرمول تعیین حجم مورگان تعداد 169 نفر انتخاب شدند. در پژوهش حاضر پس از کدگذاری باز و محوری ابزار سنجش حاصل شده، در قالب یک فرم تنظیم و برای خبرگان جهت کدگذاری انتخابی ارسال و مورد اعتبار سنجی قرار گرفت و بر این اساس پرسشنامه محقق ساخته طراحی و میان نمونه آماری بصورت تصادفی انتخاب شده توزیع گردید. سپس داده های جمع آوری شده با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: از نتایج تحلیل داده ها 3 بعد ساختار، آموزش و مهارت در 26 مؤلفه 142 شاخص برای الگوی برنامه درسی پژوهش محور دوره پیش دبستانی نهایی شد و نتایج تحلیل عاملی هر سه بعد ساختار، آموزش و مهارت را تائید کرد (05/0=P). نتیجه گیری: پس از تحلیل نتایج و تایید عاملی آن، تأیید و اولویت بندی نهایی توسط خبرگان، ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های سازنده الگو ترسیم و مجدداً الگوی یادشده توسط خبرگان اعتباریابی شد.

هدف از این تحقیق ارائه مدل مفهومی عوامل موثر بر کیفیت تدریس حرفه ای اساتید دانشگاه فرهنگیان با رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد بود. این کار با انجام پژوهش کیفی از نوع نظریه داده بنیاد که شیوه آن اکتشافی است، انجام شد. در این پژوهش برای رفع نواقص پژوهش های گذشته، به تدوین مدلی جامع که شامل عوامل داخلی و خارجی موثر بر کیفیت استادان دانشگاه فرهنگیان از روش برخاسته از داده ها و به شیوه سیستماتیک (کدگذاری باز، محوری و انتخابی) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای تکمیل صلاحیت های مورد انتظار تدریس حرفه ای استادان، مصاحبه ای نیمه ساختاریافته با متخصصین در حوزه آموزش عالی و نخبگان علمی دانشگاه فرهنگیان جمعا 17 نفر به شیوه گوله برفی  به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای به دست آوردن اعتبار و روایی داده ها از دو روش بازبینی مشارکت کنندگان و مرور خبرگان غیر شرکت کننده در پژوهش استفاده شد. داده ها به روش تحلیل محتوا بررسی شدند. در نهایت مدلی با ده عامل عوامل انگیزشی، عوامل اجتماعی، عوامل محیطی، عوامل اقتصادی، عوامل فرهنگی، عوامل فردی و شخصی، عوامل دانشگاهی و مدیریتی، عوامل علمی و آموزشی، عوامل تکنولوژیکی و عوامل بین المللی استخراج شد. مقوله محوری مطالعه حاضر کیفیت تدریس اساتید دانشگاه است که در ده بعد ذکر شده و با توجه به شرایط علّی، شرایط زمینه ای و شرایط میانجی راهبردهایی تدوین و مدل نهایی بر اساس آن ارائه شده است.

هدف از این تحقیق ارائه مدلی جهت ارتقای کیفیت تدریس حرفه ای اساتید دانشگاه فرهنگیان می باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه اجراء توصیفی-پیمایشی و نحوه جمع آوری داده ها بصورت میدانی می باشد. جامعه آماری تحقیق اساتید دانشگاه فرهنگیان منطقه یک کشور( استان های اذریابیجان غربی و شرقی، اردبیل، زنجان و کردستان) می باشند. برای تعیین حجم نمونه آماری با توجه به حجم محدود مدیران و مسئولان آموزشی دانشگاه فرهنگیان تعداد کل مدیران و مسئولان آموزشی بعنوان نمونه انتخاب (با روش کل شماری) یعنی نمونه با جامعه برابر ، انتخاب شد و همچنین در انتخاب اعضای هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان منطقه یک کشور با توجه به اینکه حجم جامعه برابر 305 نفر می باشد حجم نمونه با استفاده از روش مخصوص مدل سازی و روش جدول مورگان تعداد 172 نفر محاسبه نمونه های مورد نظر انتخاب شدند.به منظور یافته های پژوهش از روش های متعددی استفاده شد که بصورت خلاصه به آن اشاره می شود. تحلیل عاملی تاییدی (به منظور ارائه مدل) و از آزمون t تک نمونه ای(برای تعیین درجه تناسب مدل پیشنهادی) استفاده شد. براساس یافته ها تحقیق مدلی هشت عامله مورد تایید قرار گرفت که محیطی-فرهنگی" دارای بیشترین بار عاملی (797/0) و " عوامل اجتماعی" دارای کمترین بار عاملی (496/0) بر روی تدریس حرفه ای در دانشگاه فرهنگیان می باشد.می توان نتیجه گرفت که با در نظر گرفتن هشت عامل محیطی-فرهنگی، آموزشی، فردی، درون دانشگاهی، انگیزشی ، تکنولوژیکی، بین المللی و عامل اجتماعی کیفیت تدریس را در دانشگاه فرهنگیان ارتقا داد.