محمد معینی فر

محمد معینی فر

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۹ مورد از کل ۹ مورد.
۱.

بررسی تطبیقی آیه تطهیر در گفتمان کلامی امامیه و اشاعره(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بررسی تطبیقی آیه تطهیر امامیه اشاعره عصمت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 371 تعداد دانلود : 363
قسمت دوم آیه 33 سوره «احزاب» معروف به «آیه تطهیر» ازجمله آیاتی است که مجادله های کلامی زیادی را به همراه داشته است. روایات زیادی در فریقین گویای رابطه حدیث کساء با آیه تطهیر است و اختصاص اهل بیت در آیه تطهیر را به خمسه طیبه می داند. امامیه برخلاف اشاعره آیه تطهیر را برهان روشن عصمت امام می داند؛ زیرا امام و خلیفه پیامبر، نزد اشاعره در حکم یک زمامدار است. اکثر اشاعره، در آیه تطهیر، اهل بیت را اعم از اصحاب کساء و همسران پیامبر می دانند. دستاورد این نوشتار از طریق بررسی آثار مفسران فریقین به روش توصیفی تحلیلی، نا یکسان بودن دیدگاه کلامی مفسران اشعری با مفسران امامیه، ادله ناکافی، نادیده گرفتن روایات معتبر در شأن نزول آیه و تفاوت برداشت مفردات آیه تطهیر است که بیانگر تلاش این مفسران در جهت اثبات مبانی اعتقادی شان و امامت خلفای سه گانه با استفاده از آیه تطهیر است. نقدها و ردیه ها ی عالمانه امامیه بر اشاعره در کنار بیان وجوه اشتراک، با نگاه تطبیقی می تواند گامی در تقریب مذاهب اسلامی باشد.
۲.

عوامل تامین صلابت مؤمن، تحلیل فقه الحدیثی حدیث « اَلمُومِنُ اَصلَبُ مِنَ الجَبَل»(مقاله پژوهشی حوزه)

تعداد بازدید : 889 تعداد دانلود : 88
از آسیب ها و چالش های مهمی که از بدو اسلام مطرح بوده ضعف در دینداری و دین گریزی است. امروزه این مسئله جدی تر شده است و با مدرن شدن جامعه خطراتی که دین را تهدید می کند هم مدرن شده اند و انسان های امروزی بیشتر در معرض از دست دادن دین خود هستند. پژوهش حاضر در صدد یافتن پاسخ به این مسئله است که چگونه دین و ایمان خود را در شرایط کنونی حفظ کنیم؟ کدام ویژگی را باید در خود بوجود آوریم و یا تقویت کنیم که دین مان مورد تهدید واقع نشود؟ در آموزه های حدیثی ما روایاتی مربوط به ویژگی های مؤمن و صفاتش وجود دارد. یکی از این صفات که از جمله عوامل حفظ دین نیز معرفی شده، صلابت است. این مقاله با شیوه ای توصیفی- تحلیلی به بررسی و تفسیر حدیث زیبای «اَلمُومِنُ اَصلَبُ مِنَ الجَبَل، اَلجَبَلُ یُستَقَلُّ مِنهُ وَ المُومِنُ لا یُستَقَلُّ مِن دینه شَیءٌ» می پردازد. با تحلیلی فقه الحدیثی پیرامون این حدیث مشخص شد صلابت است که نقشی تعیین کننده در حفظ دین دارد.
۴.

انحای استمداد از اولیای الهی و وجوه اختلاف در آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: وهابیت توسل شفاعت ابن تیمیه استغاثه استمداد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 303 تعداد دانلود : 580
مسئله استمداد از اولیای الهی از جمله مسائل کلامی است که بین مسلمانان از اهمیت خاصی برخوردار است. اصل این آموزه هرچند مسلّم و پذیرفتنی است، در برخی از اقسام و نحوه آن اختلافاتی بین مذاهب اسلامی وجود دارد. در یک نگاه کلی، توسل، شفاعت و استغاثه که از اقسام استمداد محسوب می شوند، سه حکم را در اسلام به دنبال می آورند. حکم اول، عدم اشکال و جایز بودن همه آنهاست؛ حکم دوم، تحریم کلی اقسام آن است و حکم سوم تفصیل دارد. یعنی برخی از این اقسام محل اشکال و برخی دیگر جایز هستند. وهابی ها از جمله کسانی هستند که در زمینه توسل، شفاعت و استغاثه، نظر بسیار تند و تکفیری دارند؛ به گونه ای که بسیاری از مسلمانان را با حربه تکفیر و تهمت شرک از دایره اسلام بیرون می دانند و قتل آنها را نیز جایز می شمارند. در پژوهش حاضر با کاویدن زوایای مختلف استمداد از اولیای الهی در قالب توسل، شفاعت و استغاثه، اقسامی شانزده گانه را برای موارد مذکور ترسیم و محل نزاع با مخالفان را تقریر می کنیم. گفتنی است که از این اقسام، پنج قسم به توسل مربوط است که در یک حالت از آن، بین شیعه و وهابیت اختلاف وجود دارد. پنج قسم دیگر به شفاعت ارتباط دارد که در یک قسمت آن اختلاف است. شش قسم دیگر هم به استغاثه مربوط است. در نهایت با این تقریر، خواننده گرامی متوجه می شود که صرفاً برداشتی نادرست و غیرعلمی و نداشتن توجه کافی به اقسام مسئله، سبب برداشت نادرستی از این مبحث شده است. زیرا در بیشتر این اقسام نظر وهابیت با نظر شیعه همسان است و آنها نیز این موارد را قبول دارند.
۵.

تحلیل مبنای سمانتیکی ابن تیمیه در مفهوم سلف با توجه به صفات خبریه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انتقاد صفات خبریه مبنای ابن تیمیه مفهوم سلف

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه کلیات مفهوم شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه کلیات فقها قدما
تعداد بازدید : 353 تعداد دانلود : 149
ابن تیمیه برای بیان مطالب جدید و فتواهای بحث برانگیز خود، مجبور بود مفهوم برخی از الفاظ را تغییر دهد و معانی آنها را چنان تعریف کند که از دل این مفاهیم، فتواهای دلخواهش را بر اساس اجتهاد خویش صادر کند. مهم ترین لفظی که مفهوم آن توسط ابن تیمیه تغییر یافت، عبارت است از: تضییق مفهوم سلف، که طبق مبنای او، سلف فقط شامل افرادی است که نزدیک به قرن پیامبر بودند. طبق این نظریه، فقها، علما و دانشمندان خلف پس از سلف، از دایره فهم متون دینی و کتاب مقدس، خارج می شوند و باید طبق فهم سلف، فهم خویش را تصحیح کنند؛ چرا که سلف دارای فهم برترند. در این پژوهش با استناداتی که در ادامه ارائه خواهد شد، اساس مبنایی ابن تیمیه در مفهوم مذکور را به سنجه تحلیل می کشانیم و نشان می دهیم که فهم علمای اسلام از این لفظ در طول تاریخ اسلام، دقیق تر از فهم ابن تیمیه بوده و برداشتی که او از این لفظ داشته، ناصواب و بلکه تصرف نادرستی در معناست.
۶.

مروری اجمالی بر مؤلفه های نظام فکری جابری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: عقل عربی نومعتزله محمدعابد الجابری ساختارگرا تکوین العقل العربی بنیه العقل العربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 928 تعداد دانلود : 440
محور پژوهش حاضر، بررسی مؤلفه های نظام فکری جابری نظیر الگوی تفکر او، نحوه شکل گیری بنیان های عقلانی و فرهنگی او، ساختارشکنی او و موارد دیگر است. اما در بعضی مواقع، انتقادهایی را که به او وارد است مطرح می کند و اگر احیانا دارای رویکردی تحسین برانگیز باشد نیز آن را یادآور می شود. این نوشتار با روش تحلیلی توصیفی به بررسی اجمالی سیر تفکر و آثار وی پرداخته است. جابری بیش از آنکه شخصیت کلامی یا به عبارتی، نومعتزلی باشد، بیشتر فلسفی است و این را آثار او نیز شهادت می دهند، حتی او یک اثر کلامی محض هم ندارد. با این حال، دیدگاه او را نسبت به مسائل مطرح شده ای همچون امامت، عدل و توحید، آن هم به صورت تلویحی، از درون آثار مختلف او استخراج کرده ایم که در روند مقاله بیان می شود.
۷.

تحلیلی نقد گونه بر ادله اهل سنت در عدم وجوب خمس (تجارت)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تجارت اهل سنت وهابیت ارباح مکاسب ادله شیعه خمس تطبیقی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی منطق صناعات خمس
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه کلیات مذاهب فقهی اهل سنت
تعداد بازدید : 753 تعداد دانلود : 917
یکی از فرایضی که در شیعه به آن اهمیت ویژه ای داده می شود، پرداخت خمس است. اهل سنت معتقدند در قرآن تنها یک آیه در مورد خمس آمده است، پس اهمیت خاصی ندارد و همان یک آیه هم در مورد غنایم جنگی است؛ نه ارباح مکاسب و تجارت، که شیعه به آن معتقد است. اما ادله شیعه بر نقد ادله اهل سنت عبارت است از: 1. اولاً بیش از یک آیه در مورد خمس در قرآن آمده است؛ ثانیاً بر فرض وجود فقط یک آیه درباره وجوب خمس، مگر فریضه مهم حج با بیش از یک آیه ثابت است که خمس با یک آیه ثابت نشود؛ 2. روایاتی که شیعه بر مبنای آنها به پرداختن خمس معتقد است؛ 3. روایاتی که اهل سنت خود در پرداخت خمس به آنها اشاره کرده اند و 4. اجماع مسلمانان بر پرداخت خمس، از دلائلی است که شیعه در جواب اهل سنت و به ویژه وهابیت می آورد. پژوهش حاضر با بررسی آیات و روایات خمس، از سویی ادله شیعه را آورده و از سوی دیگر ادله اهل سنت را سنجیده است. نتیجه اینکه،در مقابل ضعف و مضطرب بودن ادله اهل سنت، استحکام ادله شیعه در مورد پرداخت خمس به عنوان واجبی شرعی، ثابت و مشخص است.
۹.

ادوار فقه مقارن در شیعه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فقه مقارن ف‍ق‍ه ت‍طب‍ی‍ق‍ی تقریب مذاهب اسلامی فقه مقایسه ای ادوار فقه مقارن.

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 49 تعداد دانلود : 293
در پیشینه علوم مختلف، تدوین کارنامه ادوار آن علم از جمله اسبابی است که به درک بهتر آن علم و شناختن فراز و فرود آن علم کمک بسیار می رساند. در زمینه فقه اسلامی هم که از شاخه های علوم اسلامی بیرون نیست، این مقوله صادق است و دانشمندان بسیاری برای علم فقه، ادوار و دوره های تاریخی را طرح ریزی کرده اند. اما متأسفانه در تعیین ادوار برای فقه مقارن و تشکیل تاریخچة مجزایی برای این علم، چه در شیعه و چه در اهل سنت تاکنون کار پژوهشی ژرفی ثبت نشده است یا حداقل به اسنادی در این زمینه دست پیدا نکردیم. پژوهش حاضر برای اولین بار در شیعه و اهل سنت، تلاش می کند تا با بررسی اسناد تاریخی، ادوار پنجگانه ای برای فقه مقارن ارایه دهد و سپس به آثار مهمی که در هر دوره در فقه مقارن نوشته شده است، اشاره کند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان