مرضیه موغلی

هدف از انجام این پژوهش بررسی و ارزیابی پایداری محلات شهر شهر بندرعباس با تاکید بر شاخص های شهرسازی نوین می باشد.تحقیق حاضر از نظر هدف از نوع مطالعات کاربردی و رویکرد غالب آن توصیفی- تحلیلی است و برای گردآوردی داده ها از روش های کتابخانه ای و میدانی(پرسشنامه) استفاده شده است جامعه آماری پژوهش شامل 152862 خانوار ساکن در شهر بندرعباس است که برای تعیین حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 383 خانوار انتخاب گردید. سپس ابعاد مختلف توسعه پایدار(اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی) با استفاده از نظرات سرپرستان خانوار در محلات مختلف شهر بندرعباس مورد ارزیابی قرار گرفت .نتایج بررسی ها نشان می دهد که بین محلات شهر بندرعباس از نظر پایداری اجتماعی محلات گل شهر، آزادگان و شاه حسینی بهترین عملکرد و محلات پشت شهر، سورو و دو هزار از پایداری اجتماعی کمتری برخوردارند. همچنین نتایج در مورد ابعاد پایداری اقتصادی نیز محلات گل شهر، آزادگان و نایبند دارای پایداری بیشتر و محلات توحید، چاهستانی و بهشت زهرا دارای پایداری کمتری نسبت به دیگر محلات هستند. در بررسی شاخص زیست محیطی توسعه پایدار محلات نیز محله های شاه حسینی، درخت سبز و گل شهر از بیشترین پایداری زیست محیطی و محله های نایبند، پشت شهر و سورو از کمترین پایداری زیست محیطی برخوردارند.

انسان ها از گذشته های بسیار دور به این واقعیت مهم دست یافتند که برای گذران زندگی و گام نهادن به سوی ترقی به ایستی به عناصر تجارت، زراعت و صنعت توجه داشت. در قرون بعد ÷این باور ضرورت یافت که از میان سه عنصر یاد شده، کشاورزی و تولید مواد غذایی در اولویت قرار دارد. در این میان گیاه پنبه به عنوان یک محصول اساسی و استراتژیک از دیر باز مورد توجه بشر بوده است. این تحقیق به امکان سنجی کشت این محصول در جویم لارستان پرداخته است. و پارامترهای بارش، دما، رطوبت نسبی، آب و خاک را مورد بررسی و پردازش قرار داده است. سپس با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی «GIS» نقشه های مورد نیاز تهیه و نسبت به تجزیه و تحلیل آنها اقدام لازم به عمل آمده است. به طور خلاصه نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که از میان عناصر اقلیمی، تاریخ کاشت و کیفیت آب می تواند بیشترین نقش را در امکان کشت پنبه در شهرستان دارا باشد. نتایج نشان میدهد شروع کشت پنبه در جویم 15 اردیبهشت و شروع زمان برداشت از 11 آبان میباشد. تلفیق و هم پوشانی نقشه های حاصل از عوامل اقلیمی و غیر اقلیمی نشان می دهد دشت جویم جزء مناطق مناسب کشت پنبه است. شرایط مورد نیاز برای کشت پنبه در این منطقه در حد مطلوب وجود دارد و یا اینکه به شرایط مطلوب بسیار نزدیک است. بنابراین با رعایت شروع زمان کشت و آگاهی یافتن کشاورزان از این مسئله، میتوان بهره برداری پنبه را در منطقه افزایش داد.

هدف از انجام این پژوهش اولویت بندی محلات شهری با رویکرد شاخص های توسعه پایدار در محلات شهر بندرعباس بر اساس فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) می باشد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی – تحلیلی می باشد و برای بدست آوردن اطلاعات از روش های کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه) استفاده شده است. به منظور اولویت بندی محلات شهر بندرعباس بر اساس شاخص های پایداری، پرسشنامه شاخص های پایدار در ابعاد اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیست محیطی طراحی شد. سپس با استفاده از نظرات 30 نفر از متخصصان اولویت بندی محلات با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور ابتدا شاخص های موثر در ابعاد مختلف پایداری (اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی) شناسایی شده و در چهار طبقه تعریف و ماتریس مقایسه دودویی برای هر عامل تهیه و در اختیار کارشناسان قرار گرفته است. نتایج حاصل از بررسی ها نشان می دهد که محلات گل شهر، آزادگان و شاه حسینی دارای پایداری بیشتری در شاخص های توسعه پایدار می باشند و محلات دوهزار، توحید و نخل ناخدا از پایداری کمتری نسبت به دیگر محلات شهر برخوردار می باشند.

تخریب سرزمین یک فرایند جهانی است که در نهایت منجر به کاهش حاصلخیزی خاک می شود و اگر مفهوم آن را نوعی ناپایداری و عدم تعادل در رابطه بین انسان و محیط قلمداد کنیم، باید پذیرفت که بخش اعظمی از جهان و کشور ایران با این مشکل زیست محیطی روبرو است. مقابله با پدیده تخریب سرزمین و بیابان زایی نیازمند ارزیابی وپایش نوع وشدت تخریب اراضی، تعیین دلایل تخریب صورت گرفته و اتخاذ اقدامات لازم برای مواجهه با مشکل پیش آمده و نیز بررسی صحت انجلام پروژه های مزبور است . فناوری سنجش از دور نقش بسیار ارزنده ای در ارزیابی و پایش تخریب سرزمین و بیابان زایی در مقیاس های محلی، منطقه ای و جهانی دارد و سبب ایجاد رویکرد جدیدی در مطالعات مربوط به ارزیابی و پایش بیابان زایی گردیده است . در این مطالعه سعی شد با استفاده از داده های سنجش از دور و مدل مدالوس به ارزیابی بیابان زایی حوزه آبخیز شهر اصفهان پرداخته شود. درگام اول، بر اساس وضعیت منطقه، شش معیار اقلیم، خاک، پوشش گیاهی، آب زیرزمینی و مدیریت و سیاست برای ارزیابی میزان تخریب، مدنظر قرار گرفت. شاخص ها بر اساس میزان تأثیرشان بر فرایند تخریب، کمّی و به هر کدام از آن ها طبق روش فازی امتیازی بین 5/0 تا 1 داده شد و در مقیاس پیکسل مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که 4 درصد از سطح منطقه در رده خفیف،10 درصد منطقه در رده متوسط و 86 درصد منطقه در رده شدیدبیابان زایی قرار دارد . از نظر حساسیت محدوده به تخریب، 4% از مساحت کل محدوده در طبقه بالقوه، 22% در طبقه شکننده A، %50 در طبقه شکنندهB، %20 در طبقه شکنندهC و 3% در طبقه بحرانی قرار دارد. بنابراین حدود 92% از مساحت منطقه در طبقه شکننده قرار دارد.

شکوفایی شهری، رویکردی نوین و اساسی برای تبیین چشم انداز و مسیر تحقق توسعه و نمونه خاص تر آن، یعنی پایداری در شهرهای امروزی محسوب می شود که با مشکلات عدیده ای در ابعاد مختلف روبه رو هستند. از طرفی مفهوم این رویکرد ارتقادهنده یک الگو یا مدل جدید از طراحی شهری برمبنای نظریات جهانی و درعین حال تطابق پذیر با شرایط، ماهیت و پویایی های زمینه ای و محلی است. با توجه به اهمیت برنامه ریزی و طراحی شهرهای امروزی برمبنای شاخص های شکوفایی شهری، تحقیق حاضر با هدف تدوین الگوی تحقق پذیری توسعه پایدار برمبنای شاخص های شکوفایی در شهر جدید عالیشهر نگارش شده است. در این راستا، روش تحقیق آمیخته (ترکیبی از رویکردهای کمّی-کیفی) با هدف کاربردی و ماهیت تحلیلی-توسعه ای است. جامعه آماری تحقیق شامل کارشناسان و مسئولان شهری عالیشهر بوده که با توجه به مشخص نبودن تعداد جامعه آماری از فرمول کوهن در سطح اطمینان 95 درصد برای تعیین حجم نمونه استفاده شده و حجم نمونه 90 نفر برآورد شده است. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها و اطلاعات نیز از روش مدل سازی معادلات ساختاری در نرم افزار AMOS استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که مهم ترین متغیرهای تأثیرگذار بر تحقق پذیری شهر شکوفا در شهر جدید عالیشهر به ترتیب عبارت اند از: زیرساخت ها، بهره وری، کیفیت زندگی، برابری و مشارکت و پایداری محیط زیست که به ترتیب میزان تأثیرگذاری آن ها برمبنای مدل ساختاری 79/0، 67/0، 58/0، 56/0 و 51/0 است. همچنین مؤلفه های تأکید بر هوشمندسازی عملکردهای مختلف، تنوع در کسب وکارها، ارتقای مهارت های شهروندی، سرزندگی فضاهای شهری و دسترسی مناسب به انواع امکانات و خدمات شهری از مؤلفه های تأثیرگذار بر تحقق پذیری شهر شکوفا در عالیشهر هستند.

مقدمه:  با رشد چشمگیر جمعیت و مهاجرت افراد از روستاها به شهرها، زندگی شهرنشینی بسیار گسترش پیدا کرده است مقاله حاضر با رویکردی جامع مطابق با مفاهیم سازمان در عصر پسامدرن ، به دنبال ارائه مدلی برای طراحی نوع جدیدی از سازمان در مدیریت شهری با عنوان سازمان هوشمند مدیریت شهری است.هدف:  تحقیق حاضر با هدف عوامل موثر بر پیاده سازی  مدیریت شهری هوشمند شهر شیراز به انجام رسید.روش شناسی:  روش پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است. به منظور دستیابی به اهداف پژوهش و  بررسی فرضیه ها از مدلسازی معادلات ساختاری در محیط نرم افزار آموس استفاده شد. جامعه آماری شهروندان ساکن شهر شیراز بود، حجم نمونه 384 نفر برآورد گردید. داده های مورد نیاز برای این تحقیق با ابزار پرسشنامه جمع آوری شده است. جهت بررسی پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است، به گونه ای که مقدار آلفای کرونباخ برای کلیه متغیرها بیشتر از 7/0 بود، از این رو می توان گفت که پرسشنامه مورد نظر از پایایی مناسبی برخورداراست.قلمرو جغرافیایی پژوهش:  شهر شیراز مرکز استان فارس و در منطقه کوهستانی جنوب ایران واقع شده است.یافته ها و بحث:  نتایج نشان داد که در ارتباط با تاثیر حکمرانی هوشمند بر مدیریت شهری هوشمند، که حکمرانی هوشمند تاثیری مثبت(73/0) بر مدیریت شهری هوشمند دارد. به عبارتی با هر واحد تغییر در حکمرانی هوشمند، متغیر مدیریت شهری هوشمند به میزان 73/0 واحد و هم جهت با هم تغییر می کند. شایان ذکر است که این تاثیر از نظر آماری معنادار است. زیرا آماره T-Value برابر با (09/8) است که این میزان از مقدار 96/1 بیشتر می باشد. بنابرین تاثیر حکمرانی هوشمند بر مدیریت شهری هوشمند در سطح اطمینان 95/0 تایید می شود.نتیجه گیری: مطابق نتایج مطالعه حاضر ، سازمان هوشمند در آماده سازی محیط هوشمند اثرگذار است . به همین جهت ضرورت دارد تا مدیران و برنامه ریزان ، شرایط و تسهیلات لازم را برای ورود فناوری های مورد نیاز به این نهاد مدنی فراهم آورند و از دانش نیروهای متخصص در این زمینه بیشترین بهره را ببرند.

مقدمه : استفاده بیش ازحد و نادرست از منابع طبیعی موجود، نیازمند افزایش ارزیابی اجزا منابع و بررسی تغییراتی است که درگذشته اتفاق افتاده است. بنابراین آشکارسازی، پیش بینی تغییرات لازمه مراقبت از یک اکوسیستم به ویژه در مناطقی با تغییرات سریع و اغلب بدون برنامه ریزی در کشور های درحال توسعه می باشد. داده و روش : روش پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از حیث روش، توصیفی- تحلیلی است. و با استفاده از تکنیک های بصری و ترسیمی از تصاویر سنجنده های TM لندست 5 در سال های 1998،1992،1986، ETM+ لندست 7 در سال های 2010،2004 و سنجنده OLI لندست 8 در سال2016 بهره گرفته است. به علاوه از نقشه های رقومی منطقه برای بررسی تصحیح هندسی تصاویر و همچنین به عنوان داده های کمکی در تفسیر تصاویر و پیش بینی تغییرات، استفاده گردید. پس از تأیید کیفیت هندسی و رادیومتری تصاویر با توجه به ویژگی های منطقه، کاربری های موجود، با روش تفسیر تلفیقی تصاویر هر شش مقطع زمانی به چهار کلاس مناطق شهری، باغات پسته، اراضی بایر و نمکزار با الگوریتم حداکثر احتمال طبقه بندی  شد و پس از اعتبار سنجی میانگین دقت کاپا 83 درصد و میانگین دقت کلی 89 درصد برای شش نقشه کاربری اراضی تولیدشده بدست آمد. یافته ها : نقشه های کاربری اراضی تولید شده از کلاس بندی و پیش بینی شده از مدل ها در سال های 2016،2010،2004،1998 مقایسه و صحت آن با استفاده از شاخص کاپا ارزیابی شد. نتایج نشان داد میانگین دقت کاپا برای مدل شبکه عصبی76 درصد بود. نتیجه گیری : نشان دهنده هماهنگی بین مقدار و مکان تغییرات واقعی و پیش بینی شده و درنتیجه عملکرد نسبتاً خوب برنامه LCM در پیش بینی تغییرات کاربری اراضی است.

مقدمه: امروزه به دلیل ارزش بالای زمین و محدودیت منابع طبیعی در شهر بوانات پیش بینی تغییرات کاربری اراضی در این شهر از اهمیت بسزائی برخوردار است.هدف پژوهش: تعیین میزان توانائی در مدلسازی پدیده های مکان یابی در شهر بوانات یکی از اهداف اصلی تحقیق می باشد. روش شناسی: با توجه به کاربردی و توسعه ای بودن در این تحقیق از شبکه های عصبی مصنوعی برای کالیبراسیون مدل برای فاکتورهای مؤثر در شهر بوانات استفاده شده و از نرم افزار پردازش تصویر ENVI و Arc GIS بهره گرفته شده است.روش شناسی: با توجه به کاربردی و توسعه ای بودن در این تحقیق از شبکه های عصبی مصنوعی برای کالیبراسیون مدل برای فاکتورهای مؤثر در شهر بوانات استفاده شده و از نرم افزار پردازش تصویر ENVI و Arc  GIS بهره گرفته شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: شهرستان بوانات واقع در 240 کیلومتری شهر شیراز به مساحت 2/4992 کیلومترمربع می باشد که در موقعیت 46/30 درجه شمالی و 67/53 درجه شرقی قرار گرفته است.یافته ها: در طراحی مدلسازی رشد شهری در بوانات در بین سال های 2003 تا 2018 با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی مشاهده شد که به دو دلیل عمده مدل مذکور جهت پیش بینی تغییرات کاربری اراضی شهر بوانات مناسب می باشد که دلیل اول آن میزان توانائی مدل CA و دلیل دوم دست یابی به مدلی برای تغییر و گسترش شهری با تغییر در کاربری اراضی شهری می باشد.نتیجه گیری: پس از بررسی یافته ها مشخص گردید که شبکه راه ها یکی از مهمترین عوامل در رشد و گسترش شهر بوانات بوده و علاوه بر آن درصد شیب زمین از پارامترهای مؤثر در مدلسازی شهر بوانات می باشد.

در میان حوادث طبیعی، زلزله یکی از جدیدترین چالش های اساسی جوامع است که همه ساله، علی رغم آنکه، خسارات عظیم اقتصادی را وارد می کند، باعث مرگ و میرهای بسیاری شده و مانع توسعه هماهنگ و مستمر جوامع می شود. هدف اصلی از انجام این پژوهش، سنجش میزان آسیب پذیری محلات شهر نی ریز در برابر زلزله می باشد. از نظر هدف، در حیطه پژوهش های کاربردی و از نظر روش تحقیق، از نوع توصیفی- تحلیلی است. روش جمع آوری داده ها، اسنادی و پیمایشی است. با توزیع پرسشنامه طبق نظر کارشناسان خبره تحقیق، معیارهای مؤثر شناسایی و اهمیت نسبی آنها با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی، مشخص شدند. اولویت بندی محلات شهر با استفاده از روش ویکورفازی (FVikor)، به عنوان یکی از روش های جدید تصمیم گیری چندمعیاره، در محیط نرم افزار Gis انجام گردید. نتایج به دست آمده از ویکور فازی در محلات شهر نی ریز نشان می دهد که محله قلعه بهشتی با مقدار وزن 908/0 در رتبه اول و محله بازار با مقدار وزن 089/0 در رتبه آخر قرار دارد. از نظر میزان آسیب پذیری محلات در برابر زلزله از نظر همه معیارها، محله های بهشتی، بهداشت، بیمارستان و سرداران میزان آسیب پذیری کم، محله های استادیوم، آبادزدشت جدید و گودآجر میزان آسیب پذیری متوسط، محله های آبادزدشت قدیم و محله میزان آسیب پذیری زیاد و محله های سادات، شادخانه، قلعه محمودخان و بازار میزان آسیب پذیری خیلی زیاد است.

پژوهش ازنظر هدف کاربردی، ازنظر ماهیت تبیینی و ازنظر روش ترکیبی ( کیفی- کمی) است. روش جمع آوری داده ها کتابخانه ای- اسنادی است. جامعه ی آماری را 124 نفر از کارشناسان و خبرگان دستگاه های دولتی مدیریت شهر تهران تشکیل داده است. روش نمونه گیری احتمالی و از نوع طبقه ای است. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه از نوع سؤالات بسته است. برای آینده پژوهی مدیریت شهر تهران و بررسی پیشران های مورد نظر، معیارهای تأثیرگذار بر مدیریت توسعه شهر تهران با استفاده از مدل تاپسیس بر اساس امتیاز کارشناسان رتبه بندی شده است. با بررسی این معیارها سناریوهای ممکن، محتمل و مطلوب تدوین شده است. هدف پژوهش حاضر، سناریونگاری و تبیین توسعه مدیریت شهری با تاکید بر مدیریت آسیب پذیری زلزله با رویکرد آینده پژوهی با استفاده از GIS است. شاخص های مورد استفاده مراکزدرمانی و بیمارستان ها، تراکم جمعیت، فضاهای باز، فاصله از گسل، شبکه معابر بوده است. در نقشه های پهنه بندی استنتاج فازی عملگر AND، به ترتیب 1453.13، 499.17، 154.9، 35.11 هکتار در مناطق با خطر خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد قرار دارند. در مدل پهنه بندی OR، 7.02 هکتار در طبقه خطر خیلی کم، 35.11 هکتار در طبقه خطر کم، 358.19 هکتار در پهنه خطر متوسط، 1755.85 هکتار در پهنه خطر زیاد و 2156.18 در پهنه خطر خیلی زیاد قرار گرفته اند.نتایج یافته های پژوهش نشان می دهد از معیارهای مورد ارزیابی شده، تأکید بر ساختار غیر متمرکز و یکپارچه مدیریتی با کسب امتیاز (0.967) جایگاه اول را به خود اختصاص داده است. بر اساس روش آینده پژوهی در مدیریت توسعه شهر تهران، سه سناریو تدوین شد. سناریو اول: تغییر در معیارهای ساختاری مدیریت شهر تهران (رویکرد یکپارچه در برنامه ریزی و مدیریت شهری) است. سناریو دوم: تغییر در معیارهای کارکردی مدیریت شهر تهران است. سناریو سوم: حکمرانی به مثابه مردم سالاری دیجیتال است. در این پهنه بندی بیشترین مناطق آسیب پذیر، در قسمت شمال شهر واقع گردیده اند.

مقدمه: شهر زیست پذیر از مفاهیم نوین و مؤثر در نظام های کنونی شهری است که به واسطه نقش مهم و اساسی که در تحول اندیشه ها و آرمان های جامعه معاصر دارد، جایگاهی بایسته پیدا کرده است. نظر به اهمیت ارتقاء و بهبود شرایط زیست در بخش مرکزی شهرها از یک سو و تاکید بر مباحث کیفی به جای توجه صرف به کمیت. داده و روش: این پژوهش با هدف تحلیل وضعیت زیست پذیری شهری سکونتگاه های غیر رسمی تدوین شده است. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و از منظر روش توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش را شهروندان ساکن سکونتگاه های غیررسمی منطقه 9 شیراز تشکیل می دادند. حجم نمونه آماری با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر برآورد گردید. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود که روایی آن به صورت روایی صوری و ظاهری و همچنین روایی واگرا و پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی بررسی و تائید شد. تجزیه وتحلیل داده ها و اطلاعات با استفاده نرم افزارهای spss و pls انجام پذیرفت. یافته ها: یافته های حاصل از این پژوهش گویای آن بود که وضعیت کلی زیست پذیری محدوده مورد مطالعه در وضعیت نامطلوبی قرار دارد. به گونه ای که مقدار میانگین تجربی به دست آمده برای زیست پذیری و ابعاد آن کمتر از میانگین حد متوسط عدد3 بود. از بین محلات محدوده موردمطالعه محله سلطان آباد دارای وضعیت بهتری نسبت به دیگر محلات مورد مطالعه از نظر زیست پذیری شهری داشت. از دیگر یافته های پژوهش از بین ابعاد زیست پذیری شهری عامل کالبدی با ضریب مسیر 0/418 دارای بیشترین تأثیر است که این امر حاکی از آن است که برای زیست پذیری محدوده مورد مطالعه ابتدا این عامل باید تقویت شود. در رتبه بعدی عامل اجتماعی با ضریب مسیر 0/288 قرار دارد. در رتبه سوم هم عامل زیست محیطی با ضریب مسیر 0/284 و در رتبه چهارم بعد اقتصادی با ضریب مسیر 0/196 قرارگرفته است. نتیجه گیری:نتایج نشان دهنده پایین بودن سطح زیست پذیری شهری برای محدوده مورد مطالعه بود که در این مورد مسئولان شهری می توانند با به کارگیری و استفاده از نظرات افراد متخصص در عرصه برنامه ریزی شهری زمینه را برای ارتقای زیست پذیری محدوده مورد مطالعه فراهم نمایند.