لاله صالحی

تلفیق ابعاد مدیریت سبز در ساختار دانشگاه تبدیل به موضوعی کلیدی در هدایت جامعه و دانشگاه به سوی دستیابی به اهداف توسعه ی پایدار شده است. ازاین رو، تعیین وضعیت کنونی مدیریت سبز در دانشگاه و شناسایی پیش ران های آن می تواند به دانشگاه ها در توسعه ی فعالیت های مرتبط با مدیریت سبز یاری رساند؛ بنابراین، هدف این پژوهش در گام اول تعیین وضعیت شاخص های مدیریت سبز در دانشگاه رازی و سپس، شناسایی عامل های اثرگذار بر توسعه ی آن از دیدگاه کارکنان و اعضای هیأت علمی این دانشگاه بود (965 = N). بدین منظور، با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای انتساب متناسب (بر اساس جنسیت و سطح تحصیلات) تعداد 250 تن به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای محقق ساخته بود که روایی و پایایی آن از طریق محاسبه ی «نسبت روایی محتوا»، میانگین واریانس استخراجی (AVE)، آلفای کرونباخ و ضریب پایایی ترکیبی (CR) تأیید شد. داده ها در محیط نرم افزارهای Smart-PLS و SPSS Win20 و با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی به روش تحلیل مؤلفه های اصلی و چرخش واریماکس تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها نشان داد که تمرکز دانشگاه رازی بر ابعاد کاربری و ساختمان، زباله و بازیافت و آب و انرژی است. در مقابل، به ابعاد آموزشی و پژوهشی مدیریت سبز توجه کمتری داشته است. یافته های حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که درمجموع هشت عامل بر توسعه ی فعالیت های مدیریت سبز در دانشگاه اثرگذارند و درمجموع 717/54 درصد از واریانس متغیرهای اثرگذار بر مدیریت سبز در دانشگاه رازی را تبیین می کنند. این عامل ها به ترتیب عبارت بودند از: 1. استراتژی و فرهنگ حاکم بر دانشگاه، 2. فشارهای محیطی (فشار قانونی، تقلیدی و اجتماع)، 3. آموزش و توانمندی های کنشگران دانشگاهی، 4. ارزش های کنشگران، 5. نگرش بهره برداران نسبت به مدیریت سبز، 6. همکاری های نهادی، 7. ارزیابی و گزارش دهی و 8. فرهنگ سازی.

گردشگری کشاورزی با ایجاد فرصت های جدید شغلی، ارزش های اجتماعی فرهنگی را در مناطق روستایی ارتقا می بخشد، به حفظ محیط زیست کمک می کند و جریان مهاجرت روستا- شهری را معکوس می سازد؛ اما بررسی ها نشان می دهد این نوع گردشگری در ایران توسعه چشمگیری ندارد. این پژوهش با هدف شناسایی موانع و تسهیل کننده های توسعه پایدار گردشگری کشاورزی در غرب استان مازندران به صورت آمیخته (کیفی- کمی) اکتشافی انجام شد. جامعه بخش کیفی، کارشناسان حوزه گردشگری کشاورزی در سازمان های مختلف بودند که به صورت هدفمند انتخاب شدند و با مصاحبه نیمه ساختارمند با 21 نفر از آنها اطلاعات لازم گردآوری شد. در ادامه به صورت تحلیل محتوای متعارف 120 شاخص استخراج و در هشت بعد اجتماعی فرهنگی، فیزیکی کالبدی، سیاستی قانونی، مدیریتی، زیرساخت فکری، ارتباطی تبلیغی، مشارکتی و بازاریابی دسته بندی شد. جامعه آماری بخش کمی، تعداد 69 نفر از دهیاران روستاهای غرب استان مازندران بودند که به روش چند مرحله ای انتخاب شدند. به منظور تحلیل داده ها از روش تحلیل میدان نیرو با نرم افزارهای SPSS win20 و Pathmaker ver5.5 استفاده شد. نتایج نشان داد در تمامی هشت عامل برآیند امتیاز نیروهای بازدارنده بیش از پیش برنده ها بوده است. این موضوع نشان می دهد براساس نیروهای پیش برنده، دستیابی به توسعه پایدار گردشگری کشاورزی میسر نمی شود. در هر عامل نیز قوی ترین نیروی تسهیل کننده و مانع شناسایی و معرفی شد. توسعه پایدار گردشگری کشاورزی با موانع زیادی همراه است که باید برنامه ریزان براساس نتایج پژوهش برای برطرف کردن آنها و همچنین تقویت نیروهای تسهیل کننده اقدام کنند تا درنهایت پایداری توسعه گردشگری کشاورزی محقق شود.

شرکت ها به طور فزاینده ای از اهمیت مسئولیت پذیری اجتماعی در رقابت های جهانی آگاه شده اند و به این نتیجه رسیده اند که نه تنها باید بر تولید کالا و خدمات تمرکز داشته باشند، بلکه باید تصمیماتی اتخاذ کنند که توسط همه ی طرف های ذینفع به صورت اخلاقی و اجتماعی مورد قبول واقع شود. یکی از مهمترین ابعاد مسئولیت پذیری اجتماعی شرکتی، مسئولیت پذیری در قبال محیط زیست است. با این حال، هنوز یک شکاف مطالعاتی در زمینه ی مسئولیت پذیری اجتماعی شرکتی در قبال محیط زیست و عامل های اثرگذار بر اجرای فعالیت های مرتبط با آن توسط شرکت ها در سوابق پژوهشی وجود دارد. بنابراین، هدف این پژوهش شناسایی عامل های اثرگذار بر نهادینه سازی مسئولیت پذیری اجتماعی در ساختار شرکت های تعاونی روستاییِ شهرستان کامیاران بود. این شرکت ها در مجموع دارای 14100 عضو هستند (14100 =N) که از این تعداد، 358 تن به عنوان نمونه ی آماری و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی انتساب متناسب انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای محقق ساخت بود که روایی محتوایی و شکلی آن از طریق نظرسنجی متخصصانِ موضوعی و پایایی آن با کمک محاسبه ی آلفای کرونباخ (91/0 تا 81/0 =α) تأیید شد. یافته های تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که چهار عامل بر اجرای رفتارهای پایداری محورِ زیست محیطی در شرکت های تعاونی روستایی و اعضای آنها اثرگذارند و در مجموع 66 درصد از واریانس مسئولیت پذیری اجتماعی نسبت به محیط زیست را تبیین می کنند. این عامل ها عبارت بودند از: 1) استراتژی حمایتی، نظارتی و هدایتی؛ 2) قانونمندی و توانمندی روانی و ساختاری؛ 3) درون زایی و برون گرایی؛ و 4) سازوکار مشارکتی.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی ظرفیت های غرب استان مازندران برای توسعه پایدار گردشگری کشاورزی به صورت آمیخته انجام گرفت.جامعه بخش کیفی، کارشناسان حوزه گردشگری کشاورزی بودند که به صورت هدفمند انتخاب و از طریق مصاحبه نیمه ساختارمند با 20 نفر از آنها اطلاعات گردآوری شد که بر اساس دو مرحله کدگذاری باز و محوری نظریه بنیانی با استفاده از نرم افزار Maxqdawin12 تعداد 87 گویه استخراج گردید که در شش بعد چشم اندازهای طبیعی، چشم اندازهای انسان ساخت، ظرفیت های گردشگرپذیری، امکانات اقامتی و تفریحی، آثار تاریخی-فرهنگی و امکانات زیرساختی دسته بندی شدند. جامعه آماری بخش کمی تعداد 69 نفر از دهیاران روستاهای غرب استان مازندران بودندکه به روش چند مرحله ای انتخاب شدند. به منظور تحلیل داده های بخش کمی از آماره های میانگین، انحراف معیار، آزمون رتبه ای فریدمن، تحلیل واریانس یک طرفه (ANOVA)و آزمون توکی استفاده شد. نتایج نشان داد چشم اندازهای طبیعی در مرتبه نخست، چشم اندازهای انسان ساخت در رتبه دوم قرار دارند. اما امکانات زیرساختی در مرتبه آخر از لحاظ جاذبه ها قرار دارد. نتایج آزمون F و توکی نشان داد اختلاف معناداری بین سه شهرستان تنکابن، چالوس و رامسر از لحاظ فرصت های هم پیوند گردشگری کشاورزی درسطح خطای 01/0 وجود دارد و شهرستان های مختلف از لحاظ فرصت ها و جاذبه ها با یکدیگر تفاوت دارند.

توسعه پایدار گردشگری کشاورزی یک راهکار برای استفاده بهینه از صنعت گردشگری است. اما از علت های عمده عدم تحقق سیاست های توسعه ای نبود سازوکارهای لازم برای شناسایی، تحلیل و نقش آفرینی ذی نفعان متعددی است که می بایست در یک فرایند مشارکتی مبتنی بر پایداری و تاب آوری برای مدیریت پایدار توسعه گردشگری کشاورزی، همکاری، هماهنگی و هم افزایی داشته باشند. پژوهش حاضر با هدف تحلیل ذی نفعان توسعه پایدار گردشگری کشاورزی در غرب استان مازندران به صورت آمیخته انجام شد. به منظور شناسایی ذی نفعان اطلاعات از کارشناسان حوزه گردشگری کشاورزی گردآوری شد که پس از مصاحبه با 17 نفر از آن ها و طی چهار مرحله دلفی ذی نفعان به تعداد 25 نفر شناسایی شدند و  با استفاده از ماتریس قدرت - منفعت میزان قدرت و نوع منفعت هر ذی نفع مشخص گردید. با استفاده از مصاحبه نیمه ساختارمند از دو تن از نمایندگان هر ذی نفع (مجموعاً 50 مصاحبه) چگونگی اعمال قدرت ذی نفعان با توجه به نوع منفعتشان مشخص گردید. بر اساس نتایج، ذی نفعان اصلی توسعه پایدار گردشگری کشاورزی بیشتر از سازمان های دولتی بودند که در بین آن ها سازمان جهاد کشاورزی، سازمان میراث فرهنگی، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری و سازمان حفاظت محیط زیست از لحاظ پنج نوع قدرت اقتصادی، دانشی، اجتماعی، سیاسی و قانونی در جایگاه بالاتری قرار داشتند. نتایج تحلیل مصاحبه ها به صورت تحلیل محتوای متعارف منتج به شناسایی 428 جمله در قالب 125 گزاره مفهومی شد. می توان از دسته بندی ارائه شده به منظور ایجاد ظرفیت، ارتقای مشارکت و تعامل بین ذی نفعان با توجه به نوع قدرت و منفعت در فرایند توسعه پایدار گردشگری کشاورزی استفاده نمود.

کیفیت زندگی در ارتباط تنگاتنگی با مباحث اقتصادی بوده و این موضوع در مناطق کم برخوردار مانند مناطق روستایی اهمیت بیشتری دارد. ازاین رو، هدف کلی پژوهش حاضر بررسی تأثیر اعتبارات بانک کشاورزی بر کیفیت زندگی روستاییان شهرستان زنجان بود. نمونه آماری پژوهش شامل 29 تن از دریافت کنندگان اعتبارات بانک کشاورزی بودند که به روش ارجاع زنجیره ای تا رسیدن به اشباع نظری انتخاب شدند. پژوهش حاضر ازنظر روش از نوع پژوهش های کیفی است و برای تحلیل محتوای مصاحبه ها از روش ترکیبی تحلیل روایت و اسنادی استفاده شده است. ابزار تجزیه وتحلیل داده ها، تحلیل تماتیک با استفاده از شبکه مضامین و تحلیل مقایسه ای بود. روایی درونی ابزار پژوهش از راه اعتباریابی توسط اعضا و فرایند مثلث سازی؛ و روایی خارجی از راه تکنیک حداکثر تنوع در انتخاب نمونه ها تأیید شد. یافته ها نشان داد که تأثیر اعتبارات بر کیفیت زندگی بر پایه میزان و نوع اعتبارات با هم متفاوت است. دریافت اعتبارات خرد جاری در کوتاه مدت به بهبود کیفیت تولید و کیفیت سلامت و امنیت کمک کرده؛ درحالی که در بلندمدت، به دلیل انحراف در کارکرد موجب محرومیت نسبی افراد شده و کیفیت زندگی آنان کاهش یافته است. دریافت اعتبارات خرد سرمایه ای به دلیل ایجاد اشتغال و درآمد پایدار زمینه ساز دسترسی به امکانات و شرایط لازم جهت بهبود کیفیت زندگی در کوتاه مدت شده است. این اعتبارات در طول زمان به بهبود کیفیت زندگی افراد روستایی و رضایتمندی آن ها از زندگی کمک کرده است. دریافت اعتبارات کلان سرمایه ای نیز بهبود کیفیت اشتغال و درآمد، کیفیت دارایی ها، کیفیت سلامت و امنیت، کیفیت روابط اجتماعی و کیفیت محیطی را موجب شده است.

هدف کلی پژوهش حاضر بررسی رضایت شغلی کارشناسان پردیس کشاورزی ومنابع طبیعی دانشگاه تهران بود. جامعه آماری تحقیق، شامل کلیه کارشناسان پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران به تعداد 123 بوده است. با استفاده از تمام شماری، برای تمامی افراد پرسشنامه ارسال شد و تعداد 98 نفر از آنها پرسشنامه ها را تکمیل و عودت دادند. ابزار اصلی برای جمع آوری داده ها پرسشنامه سازمان یافته و از پیش آزمون شده بود.. یافته های توصیفی تحقیق نشان میدهد که بیشتر کارشناسان (8/88%) دارای سطح رضایت شغلی متوسط، 1% و 2/10% به ترتیب دارای سطح رضایت شغلی کم و بالا هستند. یافته های حاصل از مقایسه میانگین ها، تفاوت معنیداری را بین استخدام رسمی و غیررسمی نشان داد. نتایج تحلیل همبستگی نشان داد که رابطه مثبت و معنیداری بین میزان رضایت شغلی و متغیرهای سن، میزان تحصیلات و میزان حقوق وجود دارد. همچنین نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چندگانه بیانگر این است که 43 درصد از واریانس متغیر وابسته میزان رضایت شغلی توسط متغیرهای مستقل سطح تحصیلات و میزان حقوق تبیین می گردد.