بهرام ایمانی

بهرام ایمانی

مدرک تحصیلی: استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری و روستایی دانشگاه محقق اردبیلی

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۶۲ مورد.
۱.

ارزیابی دیدگاه گردشگران موزه میراث روستایی در توسعه روستایی

کلید واژه ها: توسعه روستایی استان گیلان گردشگری روستایی موزه میراث روستایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 941 تعداد دانلود : 32
توسعه گردشگری روستایی، یکی از راهکارهای لازم برای رسیدن به اهداف توسعه روستایی است، اما دست یابی به آن نیازمند ایجاد بسترهای زیرساختی و فرهنگی کارآمد می باشد. یکی از موانعی که توسعه روستایی را با چالش مواجه کرده است، نگرش منفی و نادرست نسبت به فرهنگ بسیار غنی نواحی روستایی است. این کارکرد روستاگریزی را در سال های اخیر به شدت افزایش داده و بسیاری از روستاهای کشور متروکه شده اند. یکی از اقداماتی که برای رفع این چالش ها پیشنهاد می شود توسعه گردشگری درقالب ایجاد موزه های میراث روستایی در نواحی روستایی است که زمینه های لازم را برای شناسایی فرهنگ و زندگی روستایی فراهم می سازد. این موزه ها می توانند تلفیقی از جاذبه های معماری کهن روستایی، اشیاء و آثار هنری، غذاهای محلی، نمایش، بازی و موسیقی محلی روستایی باشند که نقش بسیار مهمی در ایجاد تغییر نگرش نسبت به فرهنگ روستایی در میان بازدیدکنندگان روستایی و شهری ایجاد می نماید. لذا مقاله حاضر در پی کشف نقش و اثر این موزه ها در توسعه گردشگری روستایی است. روش تحقیق در این مقاله توصیفی- تحلیل بوده و داده پردازی از60پرسش نامه که توسط گردشگران و بازدیدکنندگان از موزه میراث روستایی گیلان بازدید داشته اند، انجام شده است. از نرم افزارSPSSبرای داده پردازی و تحلیل پرسش نامه ها بهره برده شد. نتایج حاصل مبین این مطلب است که موزه های میراث روستایی توانایی ایجاد اثرات مثبت اقتصادی و اجتماعی در توسعه گردشگری برای نواحی روستایی دارا بوده و می توان زمینه سازی برای توجه به فرهنگ و آداب رسوم مردم محلی و روستایی و شناخت فرهنگ بومی را همراه اشتغال زایی، از طریق این موزه ها ترویج نمود
۲.

دیدگاه ساکنان روستای وکیل آباد نسبت به سودمندی گردشگری برای مردم محلی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نگرش جامعه محلی سودمندی گردشگری نگرانی های اجتماعی و زیست محیطی روستای وکیل آباد آبگرم سردابه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 967 تعداد دانلود : 249
تعامل های گردشگر و جامعه میزبان از جمله مسایل مهمی است که توجه به آن می تواند در رونق هر چه بیشتر گردشگری مفید باشد و این تحقیق بدین منظور انجام گرفته است . این مقاله نگرش مردم را درباره گردشگری و سودمند بودن آن برای جامعه محلی از دید مردم محلی بررسی می نماید . روش پژوهش ، توصیفی از نوع پیمایشی است و از ابزار پرسشنامه جهت جمع آوری استفاده شده است . جهت انجام میانگین ، درصد و فراوانی و تعیین پایایی از نرم افزار SPSS استفاده شده است . نمونه آماری بالغ بر 50 نفر بوده است که از طریق نمونه گیری تصادفی حاصل شده است . نتایج حاکی از آن است که مردم محلی در عین اینکه نگرشی مثبت به گردشگری داشته اند ، ولی معتقد بودند که سود حاصل از آن به مردم محلی نمی رسد . همچنین نگرانی هایی اجتماعی و زیست محیطی نسبت به پیامدهای گردشگری داشته اند . در عین حال معتقد بودند که خدمات دهی به مردم محلی با گسترش گردشگری کمتر شده است .
۴.

ارزیابی اثرات اجرای طرح هادی در توسعه پایدار روستایی (مطالعة موردی: روستای کندوان، آذربایجان شرقی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارزیابی کندوان طرح هادی توسعه پایدار روستایی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای روستایی توسعه پایدار روستایی
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای روستایی مدیریت روستایی
تعداد بازدید : 103 تعداد دانلود : 809
هدف: روستای تاریخی و گردشگری کندوان با وجود برخورداری از شرایط و توان های محیطی و انسانی ویژه و اجرای طرح هادی، با مسائل و نارسایی های مختلفی در حوزه کالبدی روبه رو بوده و این امر بر سایر ابعاد توسعه آن نیز اثر گذاشته است. این پژوهش با هدف ارزیابی اثرات اجرای طرح هادی در وضعیت پایداری روستای تاریخی کندوان انجام شده است. روش: پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی انجام شده و روش گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی و میدانی بوده است. برای برآورد حجم نمونه براساس فرمول کوکران، ۳۱۰ نمونه تعیین و به همین تعداد نیز پرسش نامه خانوار توزیع و تکمیل شد. برای سنجش و تحلیل آماری میزان موفقیت طرح هادی در پایداری/ ناپایداری کالبدی روستای مورد مطالعه، از آزمون Tیک نمونه ای استفاده شده است. یافته ها: نتایج حاصل از یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که در مجموع، میزان رضایت از عملکرد اجرای طرح هادی در نماگرهای مختلف مربوط به هر سه شاخص اکولوژیکی، اجتماعی- نهادی و اقتصادی در سطح پایین تر از حد متوسط بوده و می توان گفت به رغم تلاش های صورت گرفته، تهیه و اجرای طرح هادی روستایی به دلیل حاکمیت نگرش بخشی و نبود رویکرد سیستمی و کلی نگر، نتوانسته در جهت رفع نارسایی ها و پایداری کالبدی نظام فضایی مورد بررسی(روستای کندوان) عمل کند. محدودیت ها: دسترسی به منابع اطلاعاتی به ویژه سطح همکاری پایین مردم محلی در پاسخ گویی به سؤالات از مهم ترین محدودیت های این پژوهش بوده است. راهکارهای عملی: در جهت رفع یا کاهش نارسایی های کالبدی روستای مورد مطالعه پیشنهادهایی در چهارچوب نگرش سیستمی و توسعه پایدار کالبدی به این شرح مطرح می شود: در رابطه با رفع نارسایی های کالبدی روستا لازم است برنامه ها و اقدامات اصولی انجام شود تا باعث بهبود کالبد روستا شده و تداوم هویت آن را به ارمغان آورد و ظرفیت سازی نهادی و قانونی برای تسهیل و افزایش مشارکت مردمی در روند توسعه کالبدی نقاط روستایی (که می تواند ظرفیت ماندگاری جمعیت روستایی را ارتقا دهد)، ضرورت دارد. اصالت و ارزش: به رغم مطالعات صورت گرفته در زمینه بررسی اثرات و عملکرد طرح های هادی روستایی در کشور، توجه به تحلیل و ارزیابی عملکرد اجرای طرح هادی در پایداری و ناپایداری کالبدی روستای کندوان در چهارچوب شاخص های توسعه پایدار کالبدی، از مهم ترین ویژگی هایی است که اصالت و ارزش علمی این پژوهش را نشان می دهد.
۵.

ارزیابی اثرات زیست محیطی کارخانه سیمان یاسوج با استفاده از ماتریس RIAM و لئوپولد ایرانی (مطالعه موردی: روستای تنگاری شهر یاسوج)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارزیابی اثرات زیست محیطی توسعه پایدار روش RIAM لئوپولد ایرانی کارخانه سیمان یاسوج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 704 تعداد دانلود : 67
توسعه اقتصادی با تأکید بر بخش صنعت و بهره برداری غیر اصولی از محیط زیست، توسعه پایدار را با خطرات جدی مواجه ساخته است. آلودگی آب و هوا از جمله مشکلات زیست محیطی است که با صنعتی شدن و افزایش مصرف انرژی شدت یافته است. امروزه راه دستیابى به توسعه پایدار، توجه به صنایعى است که با بهره بردارى اصولى از منابع، ضمن حفظ اصول محیط زیست، موجب بهترشدن زندگى افراد جامعه شده و مخاطرات جدى را براى نسل آینده به دنبال نداشته باشد. از این رو، پژوهش حاضر با هدف شناسایی و پیش-بینی اثرات زیست محیطی ناشی از احداث کارخانه سیمان یاسوج در روستای تنگاری شهر یاسوج انجام گردیده است. روش شناسی پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی و بر پایه مطالعات اسنادی و داده های میدانی است. جهت تحلیل موضوع از ماتریس لئوپولد ایرانی و RIAM بهره گرفته شد. تجزیه و تحلیل حاصل از ماتریس RIAM نشان داد که منفی ترین اثرات مربوط به کیفیت هوا، فرسایش خاک، آلودگی صوتی، کیفیت محصولات کشاورزی، چشم اندازها و مناظر روستا، اشتغال و بیکاری می باشد و در مقابل مثبت ترین اثرات مربوط به طرح های توسعه آتی روستا، خدمات و حمل و نقل، ارزش ملک می شود. نتایج نشان می دهد که آثار مثبت پروژه 27 درصد و آثار منفی 73 درصد می باشد همچنین با توجه اینکه در ستون ها و ردیف ها میانگین رده بندی کوچکتر از 1/3- وجود ندارد، بنابراین اجرای پروژه کاملاً تأیید می شود. همچنین اجرای پروژه دارای منافع اجتماعی – اقتصادی بسیار برای روستا و مناطق اطراف می باشد. همچنین بر اساس نتایج حاصل از ماتریس لئوپولد بیشترین آسیب های زیست محیطی وارده در مرحله بهره-برداری مربوط به بخش های اجتماعی- اقتصادی و فرهنگی و در مرحله ساخت بیولوژیکی و فیزیکی می باشد، بنابراین چون بیشترین آثار منفی ایجاد شده در رده بندی گروه ضعیف قرار داشتند اجرای پروژه کاملاً تأیید شد. ولی به اقدامات اصلاحی نیز باید توجه شود تا اثرات زیست محیطی کارخانه افزایش نیابد.
۶.

بررسی و تحلیل نابرابری های ناحیه ای در شهرستان های استان اردبیل طی دوره های 1390-1385(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه یافتگی مدل AHP مدل ویکور نابرابری های ناحیه ای شهرستان های استان اردبیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 285 تعداد دانلود : 119
در این پژوهش برای نشان دادن نابرابری میان شهرستان های استان اردبیل 60 شاخص توسعه در بخش های بهداشتی درمانی، اجتماعی، آموزشی، فرهنگی، زیربنایی، با استفاده از مدل ویکور مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. همچنین جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات و ترسیم نمودارها و نقشه ها از نرم افزارهای Excel، SPss، ARC Map 10.1 استفاده شده است. همچنین جهت تعیین وزن شاخص های پژوهش از طریق تکمیل پرسش نامه توسط کارشناسان ( 20 نفر از کارشناسان و متخصصان) از مدلAHP استفاده گردید. طبق بررسی های صورت گرفته به این نتیجه رسیدیم که در سال 1390 از مجموع 10 شهرستان استان اردبیل، شهرستان اردبیل، توسعه یافته و شهرستان های گرمی، سرعین و خلخال شهرستان های رو به توسعه، شهرستان های پارس آباد، بیله سوار و نمین کمتر توسعه یافته و شهرستان های مشگین شهر، نیر و کوثر توسعه نیافته اند. این نابرابری ها بازتاب و برآیند عوامل محیطی، اقتصاد سیاسی، نارسایی های نظام برنامه ریزی فضایی به ویژه قطب رشد شهر اردبیل می باشد. همچنین طبق تحلیل و بررسی ها صورت گرفته به این نتیجه رسیدیم که نابرابری ناحیه ای در مقیاس شهرستان های استان اردبیل به صورت نامتعادل می باشد، بین جمعیت هر شهرستان و میزان توسعه یافتگی آن رابطه معناداری مثبتی وجود دارد، بین فاصله از مرکز استان و میزان توسعه یافتگی رابطه معناداری مثبتی وجود دارد.
۷.

Urban Decay Vulnerability Mitigation Strategies Against Earthquake;Case Study: Imamzadeh Hasan Neighborhood in Tehran (راهبردهای کاهش آسیب پذیری بافت های فرسوده در برابر زلزله ؛مطالعه موردی : محله امامزاده حسن تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آسیب پذیری SWOT بافت فرسوده ماتریس QSPM محله امامزاده حسن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 388 تعداد دانلود : 134
وجود شهرهای با قدمت زیاد و مشکلات مربوط به شهرسازی بی برنامه و گسترش بافت های فرسودة شهری باعث شده خطر زمین لرزه و تخریب های ناشی از آن بسیاری از شهرهای کشور ما را نیز تهدید کند. شهر تهران نیز به عنوان پایتخت کشور و موقعیت مهم و حساس خود، دارای پهنه های وسیعی از بافت های فرسوده است که اکثر آنها بر روی گسل های مهم قرار گرفته اند و خطر جدی برای شهر تهران و ساکنان آن دارد. با این ضرورت، پژوهش حاضر آسیب پذیری بافت های فرسوده محله امامزاده حسن را مورد بررسی قرار داده است. هدف از پژوهش حاضر تدوین راهبردهایی برای ساماندهی این بافت ها در جهت کاهش آسیب پذیری آنها در برابر زلزله با استفاده از مدل SWOT و ماتریس QSPM است. نوع این پژوهش، کاربردی - راهبردی و روش انجام آن توصیفی - تحلیلی است. در انجام آن علاوه بر مطالعات کتابخانه ای از روش پیمایشی نیز استفاده شده است. برای جمع آوری و ارزیابی اطلاعات پیمایشی ، تکنیک دلفی و ابزار پرسشنامه و مصاحبه با کارشناسان و مسئولین امر به کار گرفته شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد بافت فرسوده محله امامزاده حسن در موقعیتی قرار دارد که باید وضعیت شرایط موجود را رها کند؛ بدین معنی که باید نقاط ضعف خود را کاهش داده و در عین حال از تهدیدها دوری کند. راهبردهای اجرای برنامه های نوسازی و بهسازی و توجه ویژه به مدیریت بحران، ایجاد سازمان مرکزی برای تنظیم برنامه های مربوط به بافت های فرسوده و ایجاد بستر مناسب برای افزایش فعالیت های اقتصادی در محله، که نتایج این برنامه ریزی بر مبنای کیفیت اطلاعات در مرحله ورودی و مقایسه ای برنامه ریزی راهبردی شکل گرفته است، به عنوان اولویت دار ترین راهبردها و اجرای برنامه های بازسازی و نوسازی بافت محله در راستای تعریض معابر برای خدمات رسانی در شرایط بحرانی جهت ساماندهی بافت فرسوده محله امامزاده حسن به عنوان مؤثرترین راهبرد مشخص شدند.
۸.

تحلیل فضایی پهنه های مخاطره آمیز شهرستان اردبیل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدیریت بحران اردبیل تحلیل فضایی مخاطرات محیطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 866 تعداد دانلود : 75
زیرساخت های نامناسب واحدهای سکونتگاهی و نابرابری های اجتماعی- اقتصادی موجود میان شهرها و روستاها، منجر به نابسامانی فضایی در شبکه سکونتگاهی کشور شده و آسیب پذیری آنها را در برابر بلایای طبیعی پیوسته افزایش داده است؛ در همین راستا این پژوهش سعی دارد با استفاده از منطق فازی، مناطق مخاطره آمیز استان اردبیل را پهنه بندی کند. نتایج به دست آمده از پهنه بندی خطر لرزه خیزی، نشان می دهد مناطق خطرناک عمدتاً در نزدیکی گسل ها و سنگ هایی با مقاومت اندک در برابر زلزله، قرار گرفته اند. نکته جالب توجه این است که تقریبا بخش های وسیعی از منطقه در شمال و جنوب، به ویژه بخش هیر، در پهنه بسیار خطرناک قرار دارد؛ فقط بخش های کوچکی در غرب منطقه در پهنه کم خطر قرار گرفته است. همچنین بر مبنای نقشه به دست آمده، بخش های غربی و جنوب شرقی منطقه با داشتن ویژگی هایی از قبیل شیب های تند و آبراهه های متراکم، بیشترین میزان آسیب پذیری ناشی از حرکات دامنه ای را دارد. نتایج نشان می دهد بیشترین خطر سیل خیزی و فرسایش در حوالی شمال غربی تا غرب و تا حدودی جنوب شرق منطقه در محدوده بخش هیر است. به طور کلی نقشه نهایی پهنه بندی مخاطرات در منطقه مطالعاتی حاکی از آن است که بخش های شمال غربی و جنوب شرقی منطقه در پهنه های بسیار خطرناک قرار دارد.
۹.

بررسی و ارزیابی تأثیر سرمایة اجتماعی بر کیفیت زندگی در مناطق روستایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کیفیت زندگی مناطق روستایی توسعة روستایی سرمایة اجتماعی شهرستان اسلام آباد غرب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 773 تعداد دانلود : 566
سرمایة اجتماعی از مهم ترین مفاهیم در حوزة علوم اجتماعی است و کاربرد آن در دیگر علوم نیز رو به افزایش است. این مفهوم ارتباط تنگاتنگی با کیفیت زندگی دارد. پژوهش حاضر به بررسی تأثیر و ارتباط سرمایة اجتماعی بر کیفیت زندگی خانوارهای روستایی می پردازد. برای اجرای تحقیق، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی مبتنی بر پرسشنامه، اطلاعات گردآوری شد. جامعة آماری، سرپرستان خانوارهای روستایی شهرستان اسلام آباد غرب است که با استفاده از نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای 392 نفر سرپرست خانوار در 49 روستا به شیوة تصادفی به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل ویکور، رگرسیون خطی و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج حاصل از مدل ویکور نشان دادند که از بین 49 روستا از لحاظ شاخص های سرمایة اجتماعی، 5 روستا در سطح بسیار خوب و 1 روستا بسیار ضعیف، و از لحاظ شاخص های کیفیت زندگی، 18 روستا در سطح بسیار خوب و 2 روستا در سطح بسیار ضعیف قرار داشتند. از لحاظ تأثیر مؤلفه های سرمایة اجتماعی بر کیفیت زندگی، مؤلفة مشارکت اجتماعی با 778/0 بیشترین تأثیر را بر کیفیت زندگی دارد و بین سرمایة اجتماعی و کیفیت زندگی نیز رابطة مثبت و معنادار وجود دارد. از راهکارهای پیشنهادی برای بهبود کیفیت زندگی روستاهایی که در سطح متوسط به پایین قرار داشتند این است که با تقویت شاخص های سرمایة اجتماعی به همت مسئولان و آگاه سازی مردم و مشارکت دادن آنها در امور، کیفیت زندگی در این روستاها به وضع مطلوب تغییر کند.
۱۰.

سنجش احساس امنیت اجتماعی در مناطق شهری (مطالعه موردی: شهر اردبیل)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امنیت اردبیل احساس امنیت امنیت اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 737 تعداد دانلود : 54
احساس امنیت بهعنوان پدیدهای که تلفیقی از عوامل فردی، روانی و اجتماعی میباشد تحتتأثیر تجربه های مستقیم و غیرمستقیم افراد از شرایط متفاوت اجتماعی است و برای دستیابی به زندگی سالم و تداوم روابط اجتماعی هر انسانی نیازمند آن است. در همین راستا، هدف پژوهش حاضر سنجش احساس امنیت اجتماعی در 6مؤلفه امنیت جانی، امنیت مالی، امنیت ارزشی و فرهنگی، امنیت خانوادگی، امنیت اخلاقی، امنیت شغلی و اقتصادی در مناطق چهارگانه شهر اردبیل میباشد. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و از لحاظ هدف کاربردی است. دادهها و اطلاعات به دو صورت کتابخانهای و میدانی گردآوری شدهاست. حجم نمونه بااستفادهاز فرمول کوکران برای هریک از مناطق بهصورت مجزا انتخابشده و روش نمونهگیری تصادفی است. دادهها در نرمافزار SPSS مورد تحلیل قرارگرفت و نتایج بهدستآمده حاکیاز آن است که تفاوت معناداری بین مناطق شهری و امنیت اجتماعی وجوددارد طوریکه منطقه4 دارای کمترین احساس امنیت اجتماعی و منطقه2 دارای بیشترین احساس امنیت اجتماعی میباشد. همچنین، بین احساس امنیت اجتماعی، سن، جنس، سطح تحصیلات و شغل رابطه معناداری وجوددارد. به بیانی دیگر، حس امنیت در افراد دارای سن 35-55 سال بیشتر از دیگر ردههای سنی است. احساس امنیت در مردان و افراد دارای تحصیلات بالا و افراد با مشاغل دولتی بیشتر است. باتوجهبه آزمون رتبهبندی فریدمن منطقه2 دارای رتبه یک و منطقه4 دارای رتبه آخر و مناطق 3 و 1 به ترتیب دوم و سوم شدند.
۱۱.

آینده پژوهی توسعه متوازن منقطه ای بر مبنای برنامه ریزی سناریوی مبنا مطالعه موردی: استان اردبیل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: آینده پژوهی توسعه منطقه ای توسعه پایدار سناریو نویسی استان اردبیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 757 تعداد دانلود : 746
  برنامه ریزی بر مبنای سناریو در مواقعی به کار می رود که اجرا کنندگان قصد تدوین سیاست های عمومی در فضایی را دارند که نظم و الگوی مشخصی وجود ندارد. این روش به تصمیم سازان امکان می دهد تا طیفی از آینده های باور کردنی را ملاحظه کنند زیرا برای رسیدن به توسعه متعادل و همه جانبه در سطح مناطق نیاز به اطلاعات از تجربه گذشته و دانش درباره آینده می باشد. لذا این پژوهش با هدف آینده پژوهی توسعه متوازن منقطه ای بر مبنای برنامه ریزی سناریو مبنا انجام شده است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از نظر ماهیت به دلیل رویکرد آینده پژوهی تحلیلی- اکتشافی است. رویکرد حاکم بر این تحقیق کمی- کیفی است. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از روش های اسنادی و میدانی گردآوری شد. عوامل تأثیرگذار بر توسعه منطقه ای از طریق پرسشنامه از تعداد 30 نفر از کارشناسان و متخصصین و نخبگان استان اردبیل به روش نمونه گیری هدفمند گردآوری گردید و سپس ماتریس آن تشکیل و برای تحلیل شاخص ها و معیارها از نرم افزارهای میک مک و سناریو ویزارد استفاده گردید. نتایج حاصل از تحلیل یافته ها نشان می دهد که از بین 51 عامل کلیدی، 13 عامل در توسعه منطقه ای استان اردبیل مؤثر می باشد. با تهیه سبد سناریو برای این عوامل، 41 وضعیت محتمل برای آنها شناسایی گردید و در مجموع دو سناریو قوی، 1841 سناریو ضعیف، 20 سناریو باورکردنی بدست آمد.
۱۲.

ارزیابی میزان برخورداری مناطق روستایی از شاخص های پایداری اجتماعی مطالعه موردی: دهستان حومه شمالی- شهرستان اسلام آباد غرب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه روستایی توسعه پایدار اسلام آباد غرب پایداری اجتماعی مدل الکتر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 525 تعداد دانلود : 558
امروزه رویکرد توسعه پایدار به عنوان چارچوبی برای تحلیل سکونتگاه های روستایی از ارزش و اعتبار بالایی برخوردار است و دارای ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی است که در این بین پایداری اجتماعی یکی از سه رکن اساسی و هدف غایی توسعه پایدار بوده است که بیشتر با ابعاد کیفی زندگی انسانی همراه است و با مفاهیمی چون، مشارکت، انسجام، عدالت اجتماعی، کیفیت زندگی، امید به آینده و .. همراه بوده و بر آنها تأکید دارد. بنابراین با توجه به اهمیت موضوع، پژوهش حاضر با هدف سنجش و اولویت بندی پایداری اجتماعی در مناطق روستایی دهستان حومه شمالی شهرستان اسلام آباد غرب انجام گردیده است. این پژوهش بر اساس هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی – تحلیلی است. داده های مورد نیاز با استفاده از شیوه کتابخانه ای (فیش برداری) و میدانی (پرسشنامه) گردآوری شده است. محدوده مورد مطالعه شامل 23 روستای دارای سکنه دهستان حومه شمالی شهرستان اسلام آباد غرب است که دارای 1387 خانوار است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 309 نفر برآورد گردید که بر حسب تعداد خانوار موجود در هر روستا بین سرپرستان خانوار توزیع گردید. تحلیل داده های حاصل از پرسشنامه با استفاده از تکنیک تصمیم گیری الکتر انجام گردید که نتایج آن بیانگر این موضوع است که شاخص های پایداری اجتماعی در روستاهای مورد مطالعه از توزیع مناسبی برخوردار نیست. به گونه ای که میزان پایداری در 3 روستا در سطح نسبتاً پایدار، در 16 روستا در سطح پایداری متوسط و در 4 روستا در وضعیت نسبتاً ناپایدار قرار دارد. و از بین 10 شاخص در نظر گرفته شده، شاخص همبستگی اجتماعی دارای بیشترین تأثیر و شاخص رضایت از کیفیت خدمات کمترین تأثیر را بر پایداری اجتماعی دهستان حومه شمالی داشته است.
۱۳.

تحلیل توزیع فضایی بهینگی استقرار جایگاه های سوخت (CNG) (نمونه موردی: شهر اردبیل)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدل AHP مدل TOPSIS شهر اردبیل پهنه بندی اراضی مکان یابی ایستگاه CNG

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 934 تعداد دانلود : 720
دست یابی به تعادل در توزیع فضایی منابع و خدمات رسانی در سطح شهرها، یکی از اهداف اصلی دولت ها و سازمآن های متولی مدیریت شهری است، یعنی توزیع متعادل خدمات مستلزم تعیین مکانی منابع و تسهیلات باید به شکلی باشد که همه اقشار جامعه و شهروندان به صورت متعادل به آن ها دسترسی پیدا کنند. یکی از مهمترین خدمات شهری که در چند سال اخیر با تاکید بیشتری بر جانمایی صحیح آن ها تاکید می شود جایگاه های سوخت CNG شهری است. شهر اردبیل به دلیل نقش مرکزیتی خود در محدوده جغرافیایی خود با افزایش جمعیت و تراکم همراه بوده و به تبع آن در ارائه خدمات شهری (به علت کمبود یا توزیع نامناسب خدمات) دچار نارسائی هایی عدیده ای بوده که شبکه جایگاه های سوخت رسانی (CNG) از جمله این نوع خدمات است. در این راستا پژوهش حاضر با هدف ارزیابی وضع موجود ایستگاه های CNG، مکان یابی بهینه ایستگاه های جدید و افزایش دسترسی عمومی شهروندان به این ایستگاه ها شکل گرفت. با توجه به ماهیت موضوع و اهداف تحقیق، رویکرد حاکم بر فضای تحقیق «توصیفی _ تحلیلی» است. از این رو، در پژوهش حاضر با استفاده از اطلاعات طرح تفصیلی و مشاهدات میدانی موقعیت جایگاه های سوخت (CNG) موجود شهر اردبیل شناسایی شده و با استفاده از مدل AHP به ارزیابی معیارهای (12 معیار) جانمایی جایگاه های سوخت (CNG)، در شهر اردبیل اقدام شد و محدوده های شهری که به این کاربری دسترسی نداشتند شناسایی گردید. نتایج پهنه بندی شهر اردبیل برای مکان یابی ایستگاه های CNG حاکی از آن است که نامناسب ترین پهنه برای جانمایی ایستگاه های CNG، 22.5 درصد و در مقابل مناسب ترین پهنه 15.8 درصد از اراضی شهر اردبیل را به خود اختصاص داده است. همچنین نتایج حاکی از آن است که می توان با استقرار 6 ایستگاه جدید CNG (با توجه به استانداردهای موجود) به ارائه خدمات بهینه و دسترسی سریع ساکنین شهر اردبیل به خدمات ارائه شده اقدام نمود. در این راستا با استفاده از مدل TOPSIS و به کارگیری 8 معیار موثر بر جانمایی بهینه ایستگاه های CNG به بررسی ایستگاه های پیشنهادی و اولویت بندی اجرائی آن ها اقدام شد. نتایج نشان می دهد که ایستگاه های CNG موجود شهر اردبیل، از نظر استانداردهای شهرسازی در موقعیت مناسبی قرار نداشته و علاوه بر خدمات دهی نامناسب به شهروندان شهر اردبیل، با کاربری های اطراف خود نیز سازگاری مناسبی ندارند. این موضوع لزوم بازنگری در موقعیت ایستگاه های CNG و ایجاد ایستگاه های جدید CNG را در محدوده شهر اردبیل تبیین می نماید.
۱۴.

واکاوی نقش شاخص های توسعه پایدار شهری در ساماندهی نواحی دچار افت شهری (مطالعه موردی: محله عالی قاپوی اردبیل)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اردبیل شاخص پایداری محله های فرسوده شهر پایدار مشارکت مردمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 863 تعداد دانلود : 606
این مقاله با قرارداشتن در دسته سیاست پژوهی، به دنبال شناخت و تبیین مفاهیم و ارکان پایداری شهری و ردیابی آن ها در چارچوب احیای نواحی دچار افت شهری است. با گذشت بیش از دو دهه از طرح انگاشت توسعه پایدار در مجامع جهانی، متون حاضر به سه رکن مردم-اقدامات در ارتباط با کیفیت زندگی، سیاره-عوامل زیست محیطی مانند انرژی و آلودگی ها و سود-ارزیابی کسب وکار و عملکرد اقتصادی اشاره دارند. نواحی دچار افت شهری، عرصه هایی از شهر هستند که در مواجهه با سه رکن یادشده با مشکل روبه رو شده و به عبارت دیگر ارزش افزوده خود را بنا به ناتوانی در پیوستن به سیر پایداری محبوس نگه داشته اند و به مدیریت تغییرات گسترده یا به بیانی دیگر بازآفرینی نیاز دارند. شهر اردبیل با پیشینه تاریخی کهن و داشتن ارزش های مذهبی، فرهنگی، محیطی و گردشگری از جمله شهرهایی است که نمی توان بی اعتنا از کنار فرسودگی یا افت شهری بخش های مرکزی و میانی که حدود 536 هکتار وسعت دارد و مهجورماندن فضاها و مجموعه های ارزشمند آن گذشت. در پژوهش توصیفی-تحلیلی حاضر با طرح پرسشنامه ای، شاخص های توسعه پایدار شهری شناسایی و میزان تطبیق طرح بهسازی و بازسازی بافت های فرسوده اطراف بقعه شیخ صفی الدین اردبیل بررسی شد. در ادامه با تحلیل پرسشنامه و شاخص ها با استفاده از نرم افزارهای Excel و Expertchoice مهم ترین راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار در بافت فرسوده محله شیخ صفی (عالی قاپو) از جمله برنامه ریزی ها مشارکتی، عدالت اجتماعی و آموزش به ساکنان برای ارتقای سطح اجتماعی و نظایر آن ارائه شد.
۱۵.

The Analysis of Environmental Sustainability for Rural Housing Using Fuzzy Interference Systems (Case Study: Rural Areas in Marivan County)(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 599 تعداد دانلود : 91
Purpose- Housing has been one of the basic needs of the human beings, and the settlements have also been considered as the basic needs in terms of human communities. In order to satisfy such needs appropriately, traditionally human beings have intended to supply such needs as dealing with their surrounding environment. The current research intends to define the indices of housing sustainability in order to investigate the sustainability of environment for rural housing in Marivan County. Design/methodology/approach - The required data was collected using documentary methods and field studies together with questionnaires. First, the environmental variables of sustainable housing for rural areas were defined. Next, using hierarchical sampling method together with Cochran formula, 295 rural households were selected as the sample of the study. The tool for collecting the data was a questionnaire with an acceptable reliability endorsed using pre-test, data analysis, and the calculation of Cronbach's alpha coefficient. Finally, in order to analyze the data, fuzzy interference system (FIS) was used within the MATLAB software. For mixing the results obtained from measuring the elements of environmental sustainability, the gamma fuzzy was used together with FIS. Findings - The results indicated that the environmental sustainability of rural housing in the current research included the values of 0.9, 0.7, and 0.5 for gamma fuzzy which respectively included 0.09, 0.22, and 0.52. This indicates that the environmental sustainability of rural housing is not desirable for the areas investigated in this study. Research limitations/implications - The most important problem with the current research was that the household heads in the rural areas could not be easily accessed for data collection. Practical implications - With respect to the results, it is recommended that the economic, cultural, and social conditions of the rural areas and the subsistence of their native residents should be in line with the climatic and geographical conditions of the areas. Originality/value - The results of the current research can pave the way for studying the sustainability of the rural housing, especially in the area which has been studied.
۱۶.

ارزیابی و رتبه بندی موانع توسعه گردشگری در شهرستان مینودشت

کلید واژه ها: برنامه ریزی گردشگری توسعه گردشگری شهرستان مینودشت موانع گردشگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 748 تعداد دانلود : 571
در دهه های اخیر، اهمیت گردشگری، هم به لحاظ تعداد گردشگران و هم از لحاظ درآمد ارزی، به طور بی سابقه ای رو به افزایش بوده است؛ از این رو، دولتمردان و برنامه ریزان در تلاش اند با مهیاسازی شرایط و برطرف کردن موانع پیش رو، فرصت بهره مندی از ابعاد مثبت این صنعت را فراهم کنند. بر این اساس، تحقیق حاضر با روشی توصیفی تحلیلی بر مبنای مطالعات کتابخانه ای و میدانی (مشاهده و پرسشنامه) به ارزیابی و رتبه بندی موانع توسعه گردشگری در شهرستان مینودشت پرداخته است. جامعه آماری مطالعه شده گردشگرانی اند که طی سال 1392 از شهرستان مینودشت بازدید کرده اند و نمونهآماری مطالعه شده 300 نفر از این گردشگران است که به صورت تصادفی ساده انتخاب شده اند. نتایج این تحقیق نشان می دهد توسعه گردشگری در شهرستان مینودشت با موانع متعددی مواجه است. این موانع با استفاده از تحلیل پرسشنامه ها به کمک نرم افزار SPSS ارزیابی و سپس با مدل تصمیم گیری چندمعیاره تاپسیس رتبه بندی شده اند؛ نتایج رتبه بندی گویای آن است که در بین موانع موجود، موانع مدیریتی بیشترین نقش را دارد و پس از آن به ترتیب موانع اقتصادی، زیرساختی، اجتماعی، و محیطی در رتبه های بعد قرار دارند.
۱۷.

ارزیابی و تحلیل میزان زیست پذیری در بخش مرکزی مناطق کلان شهری (مطالعه موردی: منطقه 12 شهر تهران)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: استفاده مجدد انطباقی مدل قابلیت استفاده مجدد انطباقی(ARP) عمر مفید ازکارافتادگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 344 تعداد دانلود : 887
امروزه زیست پذیری در بیشتر کشورهای توسعه یافته به عنوان یک اصل راهنما در چارچوب گفتمان پایداری در سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های شهری گسترش پیدا کرده است. روش تحقیق پژوهش حاضر توصیفی – تحلیلی و ازلحاظ هدف کاربردی می باشد. برای گردآوری اطلاعات از روش اسنادی- کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. جامعه آماری ساکنان منطقه 12 شهر تهران می باشند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 384 نمونه محاسبه شده و بر اساس تعداد جمعیت هر ناحیه سهمیه متناسب تخصیص داده شده است. نتایج نشان داد که واریانس تجمعی تبیین شده توسط عوامل اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی 94.472 می باشد که نشان می دهد عوامل مربوطه 94.472 درصد زیست پذیری را بیان می کنند. همچنین شاخص زیست پذیری منطقه 12 شهر تهران با میانگین 2.87 و آماره t 4.75 در حد متوسط قرار داشته و با توجه به مطلوبیت عددی آزمون (3) می توان گفت آماره t تمامی ابعاد زیست پذیری منطقه 12 شهر تهران قابل قبول می باشد. از طرف دیگر می توان گفت که ابعاد زیست پذیری در منطقه 12 شهر تهران متفاوت است و بین نواحی منطقه 12 ازنظر شاخص های زیست پذیری تفاوت معناداری دیده می شود. درنهایت نتایج حاصل از تحلیل رگرسیونی نشان داد که 79.2 درصد از تغییرات زیست پذیری وابسته به 4 متغیر ذکرشده در این تحقیق بود و با توجه به معنی دار بودن مقدار آزمون F (19.846) در سطح 99 درصد می توان گفت که در مدل رگرسیونی تحقیق، مجموعه متغیرهای اقتصادی، اجتماعی و کالبدی قادرند تغییرات زیست پذیری را به خوبی تعیین کنند.
۱۸.

سنجش تغییرات شاخص های کیفیت زندگی بر اثر ارتقای سیاسی- اداری فضا در سطح ناحیه ای (مورد شناسی: بخش کوهسارات-شهرستان مینودشت)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کیفیت زندگی ارتقای سیاسی - اداری ناحیه روستا بخش کوهسارات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 303 تعداد دانلود : 654
تقسیمات سیاسی فضا به روش های مختلفی مانند انتزاع، الحاق، ادغام و ارتقا در سطوح مختلف ناحیه بندی سیاسی فضای کشور دچار تغییر می شود. یکی از رایج ترین این روش ها ارتقای سیاسی فضاست. بر این مبنا تحقیق حاضر با هدف سنجش تغییرات شاخص های کیفیت زندگی بر اثر ارتقای سیاسی-اداری فضا در سطح ناحیه ای، به مطالعه بخش کوهسارات از توابع شهرستان مینودشت واقع در شرق استان گلستان پرداخته است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و ازحیث روش، توصیفی-تحلیلی است. اطلاعات موردنیاز ازطریق مطالعات کتابخانه ای و میدانی جمع آوری شده است. در بخش جمع آوری مطالعات میدانی ابزار اصلی اطلاعات پرسشنامه است. این پرسشنامه در قالب طیف پنج گزینه ای لیکرت در دو بُعد عینی و ذهنی، وضعیت کیفیت زندگی روستاییان را در دو بازه قبل و بعد از ارتقای سیاسی-اداری ناحیه مورد مطالعه می سنجد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری spss و آزمون ویکاکسون استفاده شده است. برای نمونه گیری از فرمول کوکران استفاده شد که حجم نمونه 375 نفر برآورد شد؛ بنابراین در عمل متناسب با تعداد خانوار هر روستا نمونه ها از بین سرپرستان خانوار انتخاب شدند. درنهایت این تحقیق با توجه به آنکه از بین 34 شاخص مورد مطالعه تنها در 15 شاخص تفاوت معناداری بین دو دوره قبل و بعد از ارتقای سیاسی فضا مشاهده شد، نتیجه گیری می کند که ارتقای سیاسی فضا در سطح ناحیه به طور خاص، ارتقای دهستان به بخش به تنهایی نمی تواند تغییرات همه جانبه ای در کیفیت زندگی روستاییان به وجود آورد و لازم است این ارتقای سطح بلافاصله با ارتقای یک عنصر تقسیمات کشوری مانند ارتقای روستای مرکزی بخش به شهر همراه شود.
۱۹.

تحلیل دیدگاه جوامع روستایی در رابطه با عوامل بازدارنده و پیش برنده توسعه گردشگری روستایی، نمونه پژوهش: روستاهای شهرستان نیر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گردشگری روستایی گردشگری پایدار عوامل بازدارنده عوامل پیش برنده شهرستان نیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 116 تعداد دانلود : 401
پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی - تحلیلی است که رویکرد حاکم بر آن کمی و کیفی است. برای به دست آوردن داده های موردنیاز از روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شد. جامعه آماری پژوهش 10 روستای گردشگر پذیر در بخش مرکزی شهرستان نیر با جمعیت 1157 است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 300 نفر برآورد گردید که پراکندگی تعداد نمونه ها در روستاها، متناسب با تعداد جمعیت آن ها توزیع شد. جهت بررسی موضوع از شاخص های طبیعی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، کالبدی و مدیریتی(نهادی) در دو بعد پیش برنده و بازدارنده بهره گرفته شد و بر اساس تحلیل محتوای کیفی دادههای گردآوری شده از طریق بررسی منابع و مصاحبهها، مفاهیم کلیدی از متن یادداشتها و مصاحبهها استخراج و طی انجام کدگذاری باز 30 عامل بازدارنده و 22 عامل پیش برنده شناسایی شدند. روایی پرسشنامه توسط متخصصان و کارشناسان مجرب در این زمینه مورد تأیید قرار گرفت و ضریب پایایی آن نیز بر اساس آلفای کرونباخ85/0 برآورد گردید. جهت تجزیه و تحلیل از نرم افزارهای، SPSS19 و Lisrel بهره گرفته شد. نتایج نشان می دهد در بین عوامل پیش برنده گردشگری روستایی، بیشترین بار عاملی در بین عامل زیربنایی - کالبدی به گویه زیبایی های موجود در مساکن های روستایی، در عامل محیطی به گویه برخورداری از چشم اندازهای زیبا و بدیع طبیعی، در عامل اقتصادی - اجتماعی، گویه وجود تنوع معیشت و در عامل مدیریتی - نهادی، گویه افزایش نهاد ها و سازمان های غیر دولتی در زمینه گردشگری اختصاص داشته است. در رابطه با عوامل بازدارنده نیز نتایج نشان می دهد که در عامل زیربنایی - کالبدی به گویه ضعف در حوزه راه و ترابری، در عامل محیطی، تخریب های صورت گرفته در استفاده از منابع طبیعی روستا، در عامل اقتصادی - اجتماعی نیز گویه عدم اختصاص اعتبارات بانکی به بخش گردشگری و در عامل مدیریتی - نهادی گویه ضعف هماهنگی بین سازمان ها و وزارت خانه های متصدی تأثیر بیشتری داشته است.
۲۰.

عملکرد مدیریت روستایی در پایداری اجتماعی سکونتگاه های روستایی (مطالعه موردی: روستاهای بخش مرکزی شهرستان اردبیل)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدیریت روستایی توسعه پایدار پایداری اجتماعی سکونتگاه های روستایی شهرستان اردبیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 205 تعداد دانلود : 283
مدیریت روستایی یکی از مؤلفه های اساسی برای نیل به توسعه پایدار روستایی است که در فرآیند برنامه ریزی و توسعه روستایی جایگاه و نقش مهمی دارد که با همکاری بخش دولتی و غیر دولتی و مشارکت جامعه محلی، فرآیند توسعه پایدار روستایی را مدیریت می کند. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی عملکرد مدیریت روستایی در پایداری اجتماعی سکونتگاه های روستایی انجام شده است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری 41 روستای پیرامون شهرستان اردبیل است که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای 370 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب گردید که به صورت نسبی و بر حسب جمعیت موجود در روستاهای منتخب توزیع گردید. داده های مورد نیاز با استفاده از شیوه کتابخانه ای و میدانی(پرسشنامه و مصاحبه) گردآوری شد. به منظور تحلیل موضوع چارچوبی از شاخص های عملکرد مدیریت روستایی و پایداری اجتماعی انتخاب و تدوین گردید. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده های حاصل از پرسشنامه بیانگر این است از بین شاخص های عملکرد مدیریت روستایی، شاخص عمرانی با میزان بتای 375/0 بیشترین تأثیر را در پایداری اجتماعی داشته است و شاخص خدماتی با 170/0 کمترین تأثیر را دارا بوده است و در کل عملکرد مدیریت روستایی حدود 60 درصد از متغیر مستقل پایداری اجتماعی سکونتگاه های روستایی را تبیین می کند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان