اصغر نوروزی

اصغر نوروزی

مدرک تحصیلی: استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۳۵ مورد.
۱.

واکاوی علل و پیامدهای مهاجرت معکوس به نواحی روستایی شهرستان بوئین و میاندشت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مهاجرت مهاجرت معکوس علل و پیامد مهاجرت نواحی روستایی بوئین و میاندشت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 934 تعداد دانلود : 266
طرح مسئله: مهاجرت، پدیده مشترک همه کشورها و مهاجرت معکوس نشان دهنده مهاجرت از شهر به روستاست؛ پدیده ای که به مرور بر شدت آن افزوده شده است و پیامدهایی نیز در جامعه خواهد داشت. هدف: بررسی علل و پیامدهای محیطی-کالبدی، اقتصادی و اجتماعی مهاجرت معکوس به نواحی روستایی شهرستان بوئین و میان دشت است. روش: روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر پیمایش بوده و برای جمع آوری اطلاعات از شیوه کتابخانه ای- میدانی استفاده شده است. از 5 دهستانِ این شهرستان تعداد 5 روستا که بیشترین خانوار مهاجر معکوس را داشته اند، انتخاب شده و نمونه 290 نفری مهاجران معکوس با استفاده از روش کوکران تعیین شدند و از آنها پرسش شد. نتایج: براساس یافته های توصیفی، شاخص محیطی- کالبدی با میانگین 14/40 مهم ترین علل مهاجرت بوده است. نتایج تحلیل عاملی تأییدی و ضریب مسیر علل اصلی نشان دهنده تأثیر40 درصدی علل اجتماعی، 7/41 درصدی علل اقتصادی و 2/48 درصدی علل کالبدی- محیطی بر مهاجرت معکوس است. نتایج آزمون تی مستقل برای کل متغیرهای پیامدهای مثبت و منفی مهاجرت معکوس نیز نشان از آن داشت که میانگین اثرات منفی کالبدی 86/29، اقتصادی 09/14 و اجتماعی 90/20 است. میانگین اثرات مثبت کالبدی 38/14، اقتصادی 68/24 و اجتماعی 13/30 است. در بررسی پیامدها، تغییر در چشم اندازهای طبیعی با میانگین 96/3 بیشترین تأثیر محیطی- کالبدی، ارتقای شاخص های آموزشی با میانگین 44/3 بیشترین تأثیر اجتماعی و افزایش قیمت زمین و مسکن با میانگین 45/3 بیشترین تأثیر اقتصادی است. ازنظر تفاوت فضایی- مکانی، در بین روستاهای مختلف علل کالبدی تفاوت معناداری دارند؛ اما بین عوامل اقتصادی و علل اجتماعی تفاوت معنادار نیست. پیامدهای اقتصادی نیز تفاوت معناداری بین روستاها ندارند؛ اما سایر پیامدها تفاوت دارند.
۲.

تبیین عرفانی حقیقت خدمت و درجات آن در آستان معصوم (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خدمت خادم معصوم (ع) عرفان سلوک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 150 تعداد دانلود : 531
خدمت و خدمت گزاری از موضوعات ارزشمندی است که در منابع عرفانی از آن با عنوان خدمت به مشایخ و بهره مندی از وجود مرشد و مراد تا کامل ترین آن ها یعنی ولی خدا و انسان کامل یاد شده است. در این پژوهش کوشیده ایم به روش توصیفی تحلیلی، حقیقت خدمت و درجات آن را با رویکردی عرفانی بیان کنیم و کارکردهای سلوکی آن را در آستان مبارک معصوم(ع) روشن سازیم. خادم، متخادم و مستخدم، درجات خدمت در عرفان اند که در میان آن ها «خادم»، محبوب مخدوم و مقرون به قرب حضرت حق است. بر اساس این پژوهش، در سیر سلوکی عرفانی به مدد معصوم(ع) در جایگاه انسان کامل، خدمت گزاری «خادم»، می تواند به فنای او در مخدوم تا بقای بعد از فنا و دستگیری و ارشاد خلق منجر شود. شرط این سلوک، معرفت به مقام انسان کامل، اطاعت پذیری، عشق ورزی، ارادت و حضور قلب در محضر معصوم(ع) است که خادم را از نظر رفتاری اخلاقی و عملی شبیه مخدوم می سازد.
۳.

سنجش میزان آگاهی و دانش زیست محیطی جوامع روستایی (موردمطالعه: ناحیه روستایی چغاخور)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روستا توسعه پایدار روستایی آگاهی و دانش زیست محیطی ناحیه چغاخور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 770 تعداد دانلود : 150
طرح مسئله: در دهه های اخیر افزایش فاجعه آمیز تخریب محیط زیست در ابعاد مختلف آن، موردتوجه جامعه جهانی قرار گرفته است. در زمینه این نابسامانی های محیطی، نباید بسیاری از رفتارهای نامناسب را که نتیجه ناآگاهی و نداشتن دانش زیست محیطی بوده است، نادیده گرفت و نواحی روستایی به دلیل ارتباط نزدیک تر با محیط، اثرات دوچندانی در این خصوص دارند. هدف : سنجش و ارزیابی میزان آگاهی و دانش زیست محیطی روستاییان در ناحیه روستایی چغاخور است. روش: نوع پژوهش کاربردی و از حیث روش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر پیمایش است. جامعه آماری شامل روستاییان در ناحیه چغاخور از توابع شهرستان بروجن است. بدین منظور به صورت نمونه گیری تصادفی تعداد 251 نمونه از 2065 خانوار انتخاب و بررسی شد. نتایج : میانگین نمره میزان دانش زیست محیطی در گروه نمونه 27/140 بوده و بالاتر از نمره برش است؛ بنابراین میزان آگاهی و دانش زیست محیطی روستاییان در سطحی بالاتر از حد متوسط است. همچنین نتایج آزمون خی دو و ضریب همبستگی اتا نشان دهنده آن است که بین جنسیت و تأهل با سطح «آگاهی و دانش زیست محیطی» رابطه مثبت و متوسط وجود دارد. برای متغیرهای سن و تحصیلات نیز با توجه به مقدار ضریب تی.بی کندال 179/0- و 401/0 این رابطه به ترتیب منفی- ضعیف و مثبت- متوسط است؛ اما برای متغیرهای وضعیت فعالیت و نوع اشتغال روستاییان رابطه ای وجود ندارد. برعکس این رابطه، برای متغیر درآمد به صورت ضعیف وجود دارد. نتایج تحلیل واریانس یک طرفه با مقدار F (248/1) معنی دار نیست و این امر حاکی از آن است که تفاوت مکانی درخصوص میزان آگاهی و دانش زیست محیطی وجود ندارد. نوآوری پژوهش در کاربرد شاخص های متناسب با شرایط محلی، نوع آزمون ها و مکان پژوهش است.
۴.

بررسی تأثیرات مدیریت پسماند بر حفظ محیط روستایی شهرستان شاهین شهر و میمه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدیریت پسماند محیط روستایی شاهین شهر و میمه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 365 تعداد دانلود : 496
در دهه های اخیر با افزایش روزافزون جمعیت، صنعتی شدن جوامع، تغییر در سبک زندگی و افزایش تنوع نیازهای انسانی، میزان تولید مواد زائد و پسماندها با پیامدهای منفی برای سلامت انسان و محیط افزایش یافته است. نواحی روستایی نیز به موازات تحولات جهانی با انواع مختلف پسماندها و پیامدهای منفی آنها روبه رو بوده اند و «مدیریت پسماند» پاسخی به این وضعیت است؛ بر این اساس پژوهش حاضر تأثیرات مدیریت پسماند را بر حفظ محیط نواحی روستایی شهرستان شاهین شهر و میمه ارزیابی می کند. با توجه به گستردگی جامعه آماری، چهار روستای حسن رباط، جهادآباد، ونداده و سُه به شیوه خوشه ای تصادفی تعیین و براساس فرمول کوکران، 282 نمونه (مردم و کارشناسان) انتخاب شدند. نوع پژوهش، توصیفی تحلیلی و ازلحاظ هدف، کاربردی است. داده ها با روش پیمایشی و پس از طراحی پرسش نامه پژوهشگرساخته از سطح روستاهای نمونه به روش تصادفی جمع آوری شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های تی تک نمونه ای، تحلیل واریانس و همچنین آزمون توکی در نرم افزار SPSS استفاده شده است. براساس نتایج، میانگین کل شاخص ها در ناحیه مطالعه شده بیش از 3 و برای شاخص آب 419/3، خاک 414/3، هوا 330/3، انسانی 538/3، کالبدی 476/3، گیاهی 400/3 و جانوری 425/3 بوده است. همچنین نتایج آزمون تی تک نمونه ای نشان داد از دیدگاه کارشناسان و مردم، مدیریت پسماند بر ابعاد مختلف محیطی نواحی روستایی تأثیر مثبت و بیش از حد متوسط دارد. نتایج تحلیل واریانس یک طرفه، تفاوت میان شاخص های مطالعه شده و نتایج آزمون تی و توکی، تفاوت میان نواحی روستایی (تفاوت مکانی) را نشان داده است؛ به طوری که روستای حسن رباط در بهترین شرایط و روستای سُه در بدترین شرایط (به ویژه در شاخص های خاک، هوا، حیات جانوری و انسانی) قرار داشته اند.
۵.

واکاوی شاخص ها و امکان سنجی توسعه روستای هوشمند (نمونه مورد مطالعه: روستای آورگان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: روستا توسعه پایدار روستایی روستای هوشمند آورگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 916 تعداد دانلود : 108
با وجود کاهش شدید جمعیت روستایی، اما هنوز حدود 47% از جمعیت جهان در نواحی روستایی زندگی می کنند. روستاهایی که عموماً در شرایط فقر و توسعه نیافتگی قرار دارند. این درحالی است که روستاها از جنبه های مختلف دارای توانمندی هایی بوده که می توانند در تحقق توسعه ملی نقش اساسی ایفا نمایند. از نگاهی دیگر اندیشه های توسعه بعد از انقلاب تکنولوژی و بویژه در دهه اخیر به سمت فناوری های نوین و بویژه هوشمند متمایل شده اند و دیگر الگوهای سنتی پاسخگوی توسعه پایدار روستایی نخواهد بود. درواقع فضای جدیدی برای روستاها و مبتنی بر فناوری ایجاد گردید که از آن به عنوان «روستای هوشمند» نام برده می شود. در این پژوهش که از نوع کاربردی- بنیادی و روش آن توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر پیمایش است، سعی گردید با مطالعات کتابخانه ای و تدوین ادبیات و شاخصهای روستای هوشمند، به بررسی و امکان سنجی تحقق آنها به شیوه میدانی پرداخته شود. جامعه آماری شامل ساکنان روستای آورگان به تعداد 2041 نفر است که با کاربرد فرمول کوکران و تعدیل آن تعداد 280 نمونه به روش تصادفی مورد پرسشگری قرار گرفته اند. نتایج نشان داد که مهمترین شاخص های روستای هوشمند در زمینه های کشاورزی، صنعت، خدمات، آموزش، سلامت و ... است. همچنین نتایج کاربرد آزمون تی. تک نمونه ای نشان داد که بهترین شرایط در روستای مورد مطالعه جهت توسعه روستای هوشمند در بُعد «اقتصادی» و بدترین شرایط در بُعد «نهادی» است. در بعد اقتصادی، شاخص «خدمات» (با میانگین 48/3) و در بعد نهادی، شاخص «برنامه ریزی» (با میانگین 11/2) به ترتیب بهترین و بدترین شرایط را دارا است.
۶.

ارزیابی مقایسه ای سطح کیفیت زندگی عشایر استان چهارمحال و بختیاری (مطالعه موردی: شهرستان کوهرنگ)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 720 تعداد دانلود : 842
جامعه عشایری، سومین جامعه انسانی کشور(شهری، روستایی، عشایری) است که در سده اخیر شدیداً تحت تأثیر تحولات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی قرارگرفته اند. گروهی اسکان و گروهی تداوم کوچ نشینی را انتخاب کرده اند. بررسی تفاوت در شرایط زیست هر دو گروه در راستای تقویت اندیشه اسکان و یا کوچ بسیار اهمیت دارد. یکی از ابعاد مهم در این زمینه کیفیت زندگی است که امروزه به عنوان یکی از موضوعات مهم، موردتوجه برنامه ریزان و دولت ها قرار دارد. بااین وجود در خصوص جامعه عشایری کمتر به آن پرداخته شده و تحقیقات علمیِ انجام شده در این زمینه، محدودتر است. در تحقیق حاضر به ارزیابی مقایسه ای سطح کیفیت زندگی عشایر اسکان یافته و اسکان نیافته شهرستان کوهرنگ پرداخته شد. پژوهش از نوع کاربردی و از حیث روش توصیفی-تحلیلی است. برای جمع آوری اطلاعات از روش های کتابخانه ای و میدانی استفاده و نمونه آماری270 نفری شامل 153 خانوار اسکان یافته و117 خانوار اسکان نیافته بر اساس فرمول کوکران تعیین و با روش طبقه ای-تصادفی انتخاب و مورد پرسش قرار گرفتند. ابزار گردآوری، پرسشنامه محقق ساخته بوده و برای تجزیه وتحلیل از آزمون های آمار توصیفی و استنباطی استفاده گردید. نتایج نشان داد بین ابعاد اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و محیطی با توجه به میانگین ها و سطوح معنی داری، در بین دو جامعه اسکان یافته و اسکان نیافته تفاوت معنی داری وجود دارد. هرچند بین ابعاد اقتصادی در بین دو جامعه ازنظر میانگین آن ها اختلاف زیادی وجود نداشت؛ اما با توجه سطح معنی داری(کمتراز05/0)، ازنظر آماری معنی دار است. بااین وجود عشایر اسکان یافته در تمامی ابعاد کیفیت زندگی، وضعیت بهتری نسبت به عشایر اسکان نیافته دارند. همچنین بیشترین اختلاف بین دو جامعه در بعد محیطی مشاهده شده است.
۷.

بررسی نقش زنان عشایر در حفظ و احیاء منابع طبیعی (مطالعه موردی: شهرستان چرام)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زنان عشایر منابع طبیعی حفظ و احیاء شهرستان چرام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 929 تعداد دانلود : 272
محیط زیست و حفاظت از آن امروزه به یکی از دغدغه های اصلی در کشورهای مختلف تبدیل شده است. گروهها، اقشار و جوامع مختلف متناسب با شرایط زندگی خود در این زمینه دخیل اند. زنان عشایر نیز به دلیل مشارکت و جایگاه آن ها در امور مختلف می توانند بسیار تأثیرگذار باشند. بنابراین در پژوهش حاضر به بررسی نقش زنان عشایر در حفاظت و احیاء منابع طبیعی پرداخته شد. پژوهش از نوع کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی مبتنی بر پیمایش است. جامعه آماری زنان عشایر شهرستان چرام است. حجم نمونه 368 نفر محاسبه گردید. نتایج بیانگر آن است که به لحاظ ویژگیهای فردی: میزان همبستگی معکوس بین سن و حفظ و احیاء منابع طبیعی برابر 445/0-، بین تحصیلات، درآمد، تأهل با حفظ و احیاء منابع طبیعی به ترتیب برابر 615/0، 766/0 و 318/0 است. همچنین بررسی ابعاد مختلف مشارکت زنان در حفظ منابع طبیعی نشان داد که میانگین بعد محیطی 07/3، اقتصادی 17/3، اجتماعی 1/3 و مدیریتی 08/3 به دست آمده است. در کل نتایج آزمون T تک نمونه ای برای مجموع میزان مشارکت زنان عشایر در فعالیت های حفظ و احیاء منابع طبیعی، 14 /3 به دست آمد و ملاحظه میشود که بالاتر از میانگین مورد نظر است.
۸.

سنجش میزان تاب آوری سکونتگاه های روستایی در برابر مخاطرات محیطی (مطالعه موردی: بخش بلداجی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: تاب آوری روستا مخاطرات مخاطرات محیطی بخش بلداجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 770 تعداد دانلود : 31
جوامع انسانی در طول تاریخ کماکان با مخاطرات روبرو بوده و همواره اثرات زیان باری را متحمل شده اند. مخاطرات محیطی نه تنها به لحاظ تعداد، بلکه با افزایش تنوع و میزان خسارات به ویژه در نواحی روستایی در حال وقوع اند. ارتباط نزدیک با محیط، محرومیت، عدم آگاهی و آمادگی موجب افزایش آسیب پذیر شدن نواحی روستایی می شود. با این وجود پدیده هایی اجتناب ناپذیر بوده و تنها راه مقابله با آن، مدیریت آنها است. یکی از رویکردهای رویارویی با مخاطرات و بحران های محیطی، تاب آوری است. منطقه مورد مطالعه با قرارگیری در معرض انواع مختلف مخاطرات، در شرایط آسیب پذیری بالایی قرار دارد و سنجش میزان تاب آوری آن ضرورت دارد. این پژوهش از نوع کاربردی و هدف آن بررسی و تبیین میزان تاب آوری سکونتگاه های روستایی در بخش بلداجی از توابع شهرستان بروجن است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر پیمایش است. داده های موردنیاز با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و بررسی میدانی در سطح خانوار گردآوری شده و حجم نمونه طبق فرمول کوکران از جامعه 2276 خانواری، معادل 329 خانوار برآورد شد و پرسشنامه با روش نمونه گیری تصادفی ساده تکمیل شد. نتایج پژوهش نشان داد که سطح تاب آوری در بعد اجتماعی و کالبدی به ترتیب با میانگین 45/3 و 23/3 در حد «مطلوب»، در بعد اقتصادی با میانگین 01/3 در حد «متوسط» و در بعد مدیریتی با میانگین 85/2 در سطح «نامطلوب» قرار دارد. به علاوه در بین روستاهای مختلف روستای آورگان بالاترین سطح تاب آوری و روستاهای سلطان آباد و علی آباد در پایین ترین سطح قرار دارند. درمجموع نیز وضعیت تاب آوری در 21درصد روستاها «مناسب»، در 50 درصد«متوسط» و در حدود 29درصد«نامناسب» بوده است.
۹.

Land Suitability Evaluation for Tourism Development in Desert Areas (Case Study: Eastern Regions of Isfahan Province)(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 462 تعداد دانلود : 83
Purpose- Today, tourism has become the largest industry in the world with both direct and indirect socio-economic effects. Given the diverse climatic conditions and limited water resources for agriculture in Iran, among various forms of tourism, tourism in desert areas with a multifaceted approach can narrow the gap caused by environmental constraints and play an important role in the development of different areas such as eastern regions of Isfahan province, which have many tourist attractions. In this research, we try to identify and evaluate land suitability for tourism development in counties located in desert areas of Isfahan province. Design/methodology/approach- In this research, the multi-criteria evaluation (MCE) method was used in the GIS environment. Considering the variety of criteria used, before preparing the final map of land suitability, selected criteria were categorized in different groups with regard to topography, climate, land covers and animal species diversity, environment, hazards, socio-economic aspects. Then, land suitability classes in each of the mentioned groups were identified. In the following step, the maps produced in each of these groups were given to the relevant experts to generate the final map of the land suitability according to the current situation, weigh the selected criteria based on the AHP paired comparison, and implement the results of this comparison in the GIS environment through applying weighted linear combination (WLC) method. Findings - The results of multi-criteria evaluation showed that the study area has highly suitable lands in almost all assessment groups, and there were no specific human and natural constraints in this area. The result of the final land suitability map also showed that 21044 square kilometers of the total area (nearly 30 percent) were ranked in the “very suitable” and “suitable” classes, indicating high capacity and capabilities or minimum natural and human constraints for tourism development in the region. Practical implications- Making use of the capabilities of desert areas in eastern regions of Isfahan province and providing the necessary conditions for tourism development with regard to the particular natural and human conditions of this region can offer the best available, affordable, and effective alternatives in the short term to tackle the current problems based on the principles of sustainable development in these areas. The problems include socioeconomic inequalities between developed and underdeveloped regions of Isfahan province, limited water resources for development of agricultural activities, and low ecological capacity of the region for some activities especially in vulnerable communities.
۱۰.

ارزیابی عملکرد و نحوه توزیع فضایی دفاتر ICT روستایی (مطالعه موردی: شهرستان لنجان - استان اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارزیابی عملکرد توزیع فضایی فناوری اطلاعات و ارتباطات دفاتر ICT روستایی شهرستان لنجان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 291 تعداد دانلود : 890
طرح مسئله: امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، یکی از مؤثرترین رویکردها در توسعه پایدار روستایی است و بی تردید دگرگونی های گسترده ای را در ابعاد مختلف زندگی انسان در پی دارد. تأثیرگذاری آن بر جوامع انسانی به گونه ای است که به سرعت در حال تبدیل کردن جهان معاصر به جامعه اطلاعاتی است. در دهه اخیر این رویکرد در مناطق روستایی نیز به ویژه در قالب دفاتر ICT روستایی بسیار گسترده شده است و ارزیابی عملکرد این دفاتر، گامی مؤثر در مسیر ارتقای بهره وری آنها به شمار می رود. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی عملکرد دفاتر ICT روستایی و نحوه توزیع فضایی آنها در شهرستان لنجان انجام شده است. روش: روش پژوهش توصیفی - تحلیلی است و برای گردآوری اطلاعات از روش های کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش شامل ساکنان روستاهای دارای دفاتر ICT روستایی شهرستان لنجان است. اطلاعات میدانی پژوهش حاصل تکمیل 294 پرسش نامه در 5 روستای نمونه است که براساس فرمول کوکران و تعدیل آنها محاسبه شد. پایایی پرسش نامه 824/0 و مؤید اعتبار مناسب ابزار پژوهش است. در تجزیه وتحلیل داده ها، آمار توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین و ...) و استنباطی (T تک نمونه ای) در نرم افزار spss به کار رفته است. نحوه توزیع فضایی دفاتر نیز با بهره گیری از دو مدل آنتروپی و شاخص تمرکز بررسی شده است. نتایج: سطح معناداری کمتر از 05/0 به همراه منفی شدن کرانه های بالا (60/6-) و پایین (40/8-) نشان می دهد دفاتر خدمات ارتباطی در روستاهای مطالعه شده عملکرد موفقی نداشته اند. نتایج کاربرد دو مدل آنتروپی (با ضریب 665/0-) و شاخص تمرکز (با میزان 01/0) در ارزیابی نحوه توزیع فضایی دفاتر نیز حاکی است توزیع دفاتر الگوی مناسبی ندارد. نوآوری: در پژوهش های مختلف عملکرد و میزان رضایتمندی دفاتر ICT روستایی بررسی شده است؛ اما به طور همزمان به توزیع جغرافیایی توجه نشده است. در این پژوهش به همه ابعاد عملکردی به همراه قوت ها و ضعف ها و همچنین توزیع فضایی، نگرشی جغرافیایی، توجه شده است.
۱۱.

مقایسه اثربخشی معنادرمانی مبتنی بر اندیشه های مولانا و درمان پذیرش و تعهد در حافظه سرگذشتی سالمندان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معنادرمانی مبتنی بر اندیشه های مولانا درمان پذیرش و تعهد حافظه سرگذشتی سالمندان فرهنگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 348 تعداد دانلود : 279
پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی معنادرمانی مبتنی بر اندیشه های مولانا و درمان پذیرش و تعهد بر حافظه سرگذشتی سالمندان انجام شد . روش پژوهش، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل و دوره پیگیری بود. از میان سالمندان مراجعه کننده به مراکز توانبخشی سالمندان روزانه بهزیستی شهرستان ساری، 66 نفر (46 زن و 20 مرد) نمونه پژوهش با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به روش تصادفی در دو گروه آزمایشی و یک گروه کنترل جایگزین شدند. جهت جمع آوری اطلاعات از مصاحبه نیمه ساختار یافته حافظه سرگذشتی استفاده شد. برای گروه آزمایشی اول، معنادرمانی مبتنی بر اندیشه های مولانا و برای گروه آزمایشی دوم، درمان پذیرش و تعهد، هرکدام به مدت 8 جلسه 75 دقیقه ای ارائه گردید و در این مدت گروه کنترل، هیچگونه مداخله ای دریافت نکردند. نتایج آزمون تحلیل واریانس مکرر نشان دادند که معنادرمانی مبتنی بر اندیشه های مولانا و درمان پذیرش و تعهد، موجب بهبود حافظه سرگذشتی و مؤلفه های آن در سالمندان شده است؛ همچنین، یافته ها نشان دادند بین اثربخشی دو گروه معنادرمانی و درمان پذیرش و تعهد بر حافظه سرگذشتی سالمندان، تفاوت معناداری وجود داشته به طوریکه معنادرمانی مبتنی بر اندیشه های مولانا توانسته بر حافظه سرگذشتی سالمندان موثرتر واقع شود.
۱۲.

علل ناکارآمدی مدیریت روستایی از دیدگاه مردم محلی شهرستان سامان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدیریت روستایی ناکارآمدی توسعه روستایی جامعه محلی شهرستان سامان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 176 تعداد دانلود : 517
مدیریت روستایی را می توان برنامه ریزی برای روستا، سازمان دهی، اقدام توسعه ای و هماهنگی و نظارت بر کارهای انجام شده دانست. بررسی و شناخت نیازها، کمبودها و نارسایی های روستاییان، اقدام برای مشارکت مردم در انجام امور اجتماعی، اقتصادی، عمرانی و ... نیز بر عهده مدیران روستایی است. شهرستان سامان با وجود توانمندی های گسترده (طبیعی و انسانی) اما با مشکلات عدیده توسعه نیافتگی روستایی مواجه است و شاید بتوان آن را در شیوه مدیریت یافت. بنابراین هدف پژوهش، بررسی و شناخت عوامل تأثیرگذار بر ناکارآمدی مدیریت روستایی از دیدگاه مردم محلی است. پژوهش از نوع کاربردی و روش آن توصیفی – تحلیلی و مبتنی بر پیمایش است. جامعه آماری شامل روستائیان شهرستان سامان بوده و برای تعیین حجم نمونه ابتدا به روش نمونه گیری خوشه ای پنج روستا انتخاب و با استفاده از فرمول کوکران 368 نفر از اهالی این روستاها جهت تکمیل پرسشنامه به روش تصادفی ساده انتخاب و تکمیل پرسشنامه صورت پذیرفت. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار spss24 تجزیه وتحلیل شده اند. نتایج آزمون رگرسیون خطی نشان داد که عامل اقتصادی به تنهایی47 % ناکارآمدی مدیریت روستایی را تبیین می کند. نتایج آزمون T نیز نشان داد بُعد اجتماعی- فرهنگی(با میانگین 21/3)، بُعد اقتصادی(با میانگین 18/3) و بُعد محیطی–کالبدی (با میانگین 16/3) «تأثیرزیاد» بر ناکارآمدی مدیران روستایی داشته اند. همچنین نتایج نشان داد مهم ترین عامل در بُعد اقتصادی مشکلات بودجه ای در سطح کلان، در بُعد اجتماعی – فرهنگی، عامل قومیت گرایی و اشکالات ساختاری انتخابات و در بُعد محیطی عدم توجه به محیط زیست و ناآگاهی به مسائل مربوطه بوده اند. بعلاوه نتایج نشان از تفاوت های مکانی در ابعاد مورد بررسی دارد.  
۱۳.

مقایسه اثربخشی معنادرمانی مبتنی بر اندیشه های مولانا و درمان پذیرش و تعهد بر سلامت اجتماعی سالمندان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معنادرمانی مبتنی بر اندیشه های مولانا درمان پذیرش و تعهد سلامت اجتماعی سالمندان فرهنگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 469 تعداد دانلود : 680
مقدمه: پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی معنادرمانی مبتنی بر اندیشه های مولانا با درمان اکت بر سلامت اجتماعی سالمندان انجام شد. روش: در یک طرح کاربندی کنترل شده تصادفی نمونه پژوهش شامل 66 سالمند (46 زن و 20 مرد) از مراکز توانبخشی سالمندان روزانه بهزیستی شهرستان ساری انتخاب شدند. آزمودنی ها به روش تصادفی در دو گروه آزمایشی و یک گروه کنترل بدون درمان تقسیم شدند. گروه آزمایشی اول و دوم به ترتیب مداخله معنادرمانی مبتنی بر اندیشه های مولانا ، و اکت را دریافت کردند، اما گروه کنترل در لیست انتظار ماند. جمع آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه سلامت اجتماعی کییز انجام شد و داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس مختلط تحلیل شدند. یافته ها: میانگین مؤلفه های اجتماعی بطور معناداری در هر دو گروه آزمایشی بالاتر از گروه کنترل بود (0/001>P). دو گروه آزمایشی تفاوت معنی داری با یکدیگر  در مؤلفه ها نداشتند (0/05<P)، ولی گروه معنادرمانی نسبت به گروه اکت از سطح کلی سلامت اجتماعی بالاتری برخوردار بوده است (0/05>P). نتیجه گیری: با توجه به ساختار فرهنگی-اجتماعی جامعه ایرانی، قویاً استفاده از رویکردهای درمانی مبتنی بر فرهنگ را توصیه می کنیم.
۱۴.

مکان یابی سایت های اسکان موقت برای آسیب دیدگان زلزله در شهر بروجن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مکان یابی اسکان موقت آسیب دیدگان زلزله تحلیل سلسله مراتبی بروجن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 673 تعداد دانلود : 239
خطر زلزله از دیرباز تاکنون سکونت گاه های انسانی را مورد تهدید قرار داده است. با وجود پیشرفت علم و فنّاوری در عصر حاضر نیز انسان هنوز نتوانسته به صورت دقیق به پیش بینی و مقابله با این بلای طبیعی بپردازد. با این وجود می توان با مدیریت صحیح آثار زیان بار آن را به حداقل ممکن تقلیل داد. در پژوهش حاضر به مکان یابی سایت های اسکان موقت برای آسیب دیدگان زلزله در شهر بروجن به عنوان یکی از اقدامات مدیریت بحران در این زمینه، پرداخته شده است. بدین منظور با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و بهره گیری از نظر کارشناسان و متخصصین مدیریت بحران عوامل و پارامترهای مؤثر در مکان یابی سایت های اسکان موقت شناسایی و سپس با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی وزن نهایی هر یک از عوامل مشخص گردید. با کاربرد سامانه اطلاعات جغرافیایی نیز نقشه های موردنظر در لایه های مختلف تهیه شدند. اطلاعات مکانی و غیر مکانی با استفاده از وزن نهایی هر یک از عوامل ترکیب شده و تجزیه وتحلیل در محیط GIS انجام گردید. خروجی پژوهش، مکان یابی بهترین سایت ها برای اسکان موقت زلزله زدگان می باشد. نتایج تجزیه و تحلیل مقایسات زوجی نشان داد که معیار زمین شناسی با ضریب 106/0 دارای کم ترین اهمیت و معیار ایمنی با ضریب 376/0دارای بیش ترین اهمیت می باشند. هم چنین نتایج نشان داد پارک ها، فضاهای سبز و مدارس بهترین مکان ها برای ایجاد سایت های اسکان موقت آسیب دیدگان زلزله در شهر بروجن می باشند. با توجه به این نکته که تامین فضای لازم برای سایت های اسکان موقت در بخش مرکزی شهر با کمبود مواجه است.
۱۵.

The Effect of National and State Land Resource Allocation on Sustainable Rural Development (Case Study: Northern and Southern Bar’an Rural District in Isfahan Province)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Land allocation sustainable rural development Northern and Southern Bar’an Rural Districts Isfahan

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 713 تعداد دانلود : 938
Purpose- In addition to preservation of and getting religious and legal rights of the government and people, one of the most important goals of ownership and consolidation of national and government domains is to keep and develop renewable natural resources and to allocate them for development of agricultural and productive activities. The ultimate goal of the legislator, has been movement towards comprehensive agricultural self-sufficiency, deprivation reduction, and development in villages. The present study aims at investigating the effect of national land resource allocation on rural sustainable development. As a result, the rural districts of Northern and Southern Bar’an, as a part of the central province of Isfahan, were selected. Design/methodology/approach- The present study is applied in terms of aims, descriptive-analytical in terms of research method, and survey study in terms of data collection. Data collection was performed through library and field studies. The population of the research consisted of farmers of five villages of the Northern Bar’an rural district and five villages of the Southern Bar’an rural district and 30 experts. A sample 260 farmers were selected using Cochran formula. Findings- The results indicated that the effectiveness of the allocation of national and government lands on the dimensions of rural sustainable development is at a moderate level. It shows poor efficiency of allocation of national and public land resources. Research limitations / implications- Problems like farmers' reluctance to cooperate and questionnaire distribution were among the challenges faced in this research. Originality/value: Given the importance of the studied region in production and agricultural, the findings of the present study can be regarded a big step in exploiting the potentiality of this region to determine strategies for sustainable rural development.
۱۶.

سلوک معنوی و بایستگی آن در تعالیم اهل بیت(ع)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: حقیقت سلوک ضرورت سلوک عرفان احادیث اهل بیت (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 177 تعداد دانلود : 627
سلوک معنوی، همان حرکت و صیرورت باطنی در جهت تقرب به خداوند و در نهایت، وصول به حقّ و فنای در حق به معنای درست آن است. هر عمل سلوکی، مستلزم نوعی حرکت و تعالی روحی به سوی درجات عالی کمال، و متضمن نوعی معرفت باطنی و عرفانی به خداوند است. تعالیم اهل بیت(ع) به روشنی بر حقیقت، عناصر و مؤلفه های سیر و سلوک عرفانی و نیز ضرورت آن دلالت دارند. در بخش اول این مقاله، به بررسی سلوک معنوی و عناصر و مؤلفه های آن در تعالیم اهل بیت(ع) پرداخته شده است. از سوی دیگر، سلوک معنوی به معنای فوق، ضرورتی تردیدناپذیر برای سعادت انسان است. این شایستگی و بایستگی سلوک عرفانی، در جهت آزادی از بند تعلقات نفسانی، رسیدن به درجات نهایی ایمان و در نهایت، دستیابی به معرفت شهودی از خود و خداوند است که در بخش دوم این مقاله به آن پرداخته شده است. پاسخ به چند ابهام درباره ضرورت سلوک معنوی، بخش پایانی این نوشتار خواهد بود
۱۷.

تحلیل عوامل موثر بر تغییر کاربری اراضی کشاورزی روستایی به باغ ویلا (مورد مطالعه: دهستان های کرارج و براآن جنوبی شهرستان اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تغییر کاربری اراضی کشاورزی روستایی باغ ویلا اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 272 تعداد دانلود : 843
در این مقاله عوامل موثر بر تغییر کاربری اراضی کشاورزی به باغ ویلا در دهستان های براآن جنوبی و کرارج شهرستان اصفهان بررسی شده است. با تکمیل پرسشنامه از 184 نمونه تصادفی از میان 426 نفر کشاورز در پنج روستای منتخب، نتایج نشان داد در میان عوامل «مکانی-فضایی» (محیطی، اقتصادی و اجتماعی) بیشترین تأثیر را عوامل محیطی (از جمله کم آبی) داشته است. عوامل اجتماعی (از جمله رواج ساخت خانه های دوم و افزایش تقاضا و رونق بازار اراضی) و اقتصادی (از جمله بالا بودن هزینه نهاده های کشاورزی) در رتبه های بعدی قرار گرفت. بررسی عوامل «مدیریتی» نشان داد دخالت سازمان های دولتی در بازار کشاورزی، عامل مؤثر تغییر کاربری اراضی بوده است. از دیدگاه کارشناسان، (30 کارشناس موردبررسی) که به روش گلوله برفی انتخاب شدند پرسشگری شد. نتایج نشان داد در میان عوامل «مکانی - فضایی»، بیشترین تاثیر را عوامل اجتماعی و کمترین تاثیر را عوامل اقتصادی بر تغییر کاربری اراضی داشته است. در میان عوامل اجتماعی بیشترین تأثیر را خرید اراضی و ساخت خانه های دوم توسط شهرنشینان، در میان عوامل محیطی بیشترین تأثیر را بسته شدن آب زاینده رود، در میان عوامل اقتصادی بیشترین تاثیر را درآمد بالاتر کاربری های گردشگری، و در میان عوامل «مدیریتی» بیشترین تأثیر را ضعف نظارت و فساد اداری برخی کارکنان نهادهای دولتی داشته است. درمجموع کشاورزان برای ادامه فعالیت کشاورزی تمایل کمی نشان می دهند و این احتمال تقویت می شود که ازطریق تغییر کاربری اراضی به سمت فعالیت های پربازده تر و کم مشغله تر کشیده شوند.
۱۸.

بررسی میزان رضایتمندی روستاییان ازمسکن وارتباط آن باپایداری سکونتگاه های روستایی(مطالعه موردی:استان اصفهان شهرستان برخوار)

کلید واژه ها: رضایتمندی روستاییان مسکن پایداری سکونتگاه شهرستان برخوار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 484 تعداد دانلود : 277
یکی از راهه ای مهم شناخت وضعیت مسکن، مطالعه و آگاهی از رضایتمندی ساکنین روستایی از کیفیت محیط در بافت های مختلف روستا با توجه به شرایط اقتصادی، اجتماعی و کالبدی آن است. هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان رضایتمندی روستاییان ازمسکن وارتباط آن باپایداری سکونتگاه های روستایی در شهرستان برخوار می باشد. نوع مطالعه توصیفی- تحلیلی و به لحاظ هدف کاربردی می باشد. جامعه آماري مورد پژوهش در اين تحقيق شامل جمعیت خانوار 7 روستای دارای جمعیت شهرستان برخوار به تعداد 1767 نفر می باشد. تعداد نمونه برابر 316 نفر بر اساس فرمول کوکران تعیین شدند و این 316 نفر بر حسب میزان جمعیت خانوار بین روستاها توزیع شد. داده ها بر اساس پرسشنامه در دو بخش رضایتمندی از مسکن با 15 سوال و پایداری سکونتگاه های روستایی (اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی و محیطی) با 35 سوال گردآوری شد. داده های گردآوری شده با نرم افزار SPSS22 و آزمون تی تست و رگرسیون جهت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج بیانگر آن بود که بر مبنای آزمون رگرسیون به طور کلی رضایتمندی روستاییان از مسکن بر پایداری سکونتگاه های روستایی، رضایتمندی روستاییان از مسکن بر پایداری اقتصادی سکونتگاه های روستایی، رضایتمندی روستاییان از مسکن بر پایداری اجتماعی-فرهنگی و رضایتمندی روستاییان از مسکن بر پایداری محیطی تاثیرگذار بوده است. همچنین بر اساس آزمون تی تست رضایتمندی روستائیان از مسکن روستایی در وضعیت مطلوب قرار ندارد که با توجه به مقدار معناداری نامناسب آن می تواند دریافت که از دیدگاه سؤال شوندگان به شاخص رضایتمندی روستائیان از مسکن روستایی توجه کافی صورت نگرفته است.
۱۹.

تحقق پذیری شاخص های حکمروایی خوب در نواحی روستایی شهرستان لنجان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حکمروایی حکمروایی خوب روستایی روستا شهرستان لنجان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 144 تعداد دانلود : 853
حکمروایی مفهوم جدیدی است که جایگزین مفهوم حکومت شده است. مفهوم حکمروایی مبتنی بر همیاری حکومت و جامعه مدنی است. این مفهوم بر این اصل بنیادی استوار است که حکومت ها به جای آنکه به تنهایی مسئولیت کامل اداره جامعه را بر عهده گیرند شهروندان، بخش خصوصی و نهادهای مردمی عوامل مسئولِ اداره جامعه هستند. در دهه های اخیر این رویکرد در نواحی روستایی نیز رواج یافت و مدیریت نوین با محوریت دهیاری و شورای اسلامی را می توان یکی از نمودهای آن دانست. پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی تحقق پذیری شاخص های حکمروایی خوب در نواحی روستایی شهرستان لنجان پرداخته است. نوع پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ گردآوری اطلاعات کتابخانه ای- میدانی است. جامعه آماری شامل تمامی روستاییان بوده و حجم نمونه به روش خوشه ای و تصادفی تعیین شده است. بر این اساس دیدگاه ها و تجربیات جهانی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت و هشت شاخص مهم حکمروایی خوب در روستاهای نمونه، با تکمیل تعداد 250 پرسشنامه از سرپرستان خانوار، مورد آزمون قرارگرفته است. نتایج حاصل از آزمون t نشان داد که شاخص های حکمروایی خوب در مجموع با توجه به میانگین 24/3، کمتر از حدمطلوب محقق شده است. به صورت موردی نیز شاخص عدالت و برابری از میانگین مطلوب پژوهشگر (5/3) بالاتر و سایر شاخص ها پایین تر از حد مطلوب بوده است. نتایج آزمون کروسکال والیس جهت مقایسه رتبه روستاها نیز نشان می دهد بین روستاها به لحاظ تحقق حکمروایی خوب تفاوت معنی داری وجود دارد و نتایج تحلیل واریانس نیز نشان داد شاخص های حکمروایی خوب در بین روستاهای مورد مطالعه تفاوت معنا داری دارند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان