شیرین یزدانی

مقدمه و هدف: اگرچه مستند است که در ناهنجاری اسکلیوز راستای ستون فقرات و لگن تغییر می یابد، لیکن اطلاعات دقیقی درباره تأثیر این تغییرات در بیومکانیک اندام تحتانی هنگام راه رفتن وجود ندارد. ازاین رو هدف این مطالعه مقایسه توان مفاصل اندام تحتانی بیماران اسکولیوز نوجوانی ناشناخته و افراد سالم هنگام راه رفتن بود. روش شناسی: با استفاده از دستگاه تحلیل حرکتی با 4 دوربین Vicon و دو صفحه نیروی کیستلر، متغیرهای کینماتیکی و کینتیکی راه رفتن 20 دختر نوجوان مبتلا به اسکولیوز و 20 دختر سالم ثبت و سپس با استفاده از نرم افزارهای Vicon Nexus و Polygon توان مفاصل ران، زانو و مچ پای راست و چپ در صفحه ساجیتال محاسبه شد. داده ها با استفاده از روش آماری ANOVA در سطح معنی داری 05/0> α پردازش شدند. یافته ها: جذب توان زانوی راست بیماران اسکولیوز به طور معنا داری 5/12% کمتر از افراد سالم بود (01/0= p ). به غیراز جذب توان در زانوی راست، بین میزان جذب و تولید توان در سایر مفاصل پای راست و چپ بیماران اسکولیوز و افراد سالم تفاوتی مشاهده نشد (0/05< p ) . بحث و نتیجه گیری: ناهنجاری اسکولیوز، با کاهش جذب توان زانو همراه است. با توجه به اینکه کاهش یک طرفه و نامتقارن جذب توان در زانو ممکن است با تغییرات نامتقارن گشتاور، نیروی عکس العمل و عملکرد عضلات مرتبط باشد، می تواند احتمالاً عامل اعمال نیروی نامتقارن به لگن و متعاقباً پیشرفت انحناء اسکولیوز شود.

اجرای تکلیف دوگانه باعث کاهش تعادل و اختلال در گام برداری فرد می شود. اما اثر این نوع تکلیف بر فعالیت الکتریکی عضلات افراد مبتلا به فلج مغزی ناشناخته است. از این رو هدف از مطالعه حاضر بررسی فعالیت الکترومیوگرافی عضلات اندام تحتانی و تنه بیماران مبتلا به فلج مغزی و افراد سالم هنگام راه رفتن عادی و راه رفتن با تکلیف دوگانه شناختی بود. به این منظور با استفاده از دستگاه الکترومیوگرافی USB2+ EMG و الکترودهای سطحی دوقطبی، شدت فعالیت عضلات راست کننده ستون مهره ای کمری ( ES )، راست رانی ( RF ) و دوسر رانی ( BF )  10 بیمار مبتلا به فلج مغزی و 10 نفر آزمودنی سالم همگن هنگام راه رفتن با و بدون تکلیف دوگانه شناختی ثبت شد . داده های به دست آمده با نرم افزار 22 SPSS و روش های آماری ANOVA ویژه داده های تکراری در سطح معناداری 05/0 تجزیه وتحلیل شدند. نتایج نشان داد هنگام راه رفتن با وظیفه شناختی دوگانه، شدت فعالیت عضلات L3 ، BF و RF سمت چپ و عضله L3 و BF سمت راست بیماران فلج مغزی به طور معناداری بیشتر از افراد سالم بود. الگوی تغییر شدت فعالیت الکتریکی همسان سازی شده عضلات L3 ، BF و RF در هنگام راه رفتن عادی و راه رفتن با تکلیف دوگانه شناختی در دو گروه سالم و CP متفاوت بود و بین سه عامل گروه، عضله و وظیفه حرکتی تأثیر متقابل معناداری مشاهده شد . بر اساس نتایج، وظیفه دوگانه شناختی فعالیت عضلات L3 و BF افراد فلج مغزی را بیشتر از افراد سالم افزایش می دهد که این افزایش می تواند به تلاش فرد برای حفظ وضعیت بدن و تعادل پویا در آن ها نسبت داده شود. بنابراین توجه به تکلیف دوگانه در ارزیابی و طراحی برنامه های تمرینی ویژه افراد فلج مغزی توصیه می شود.

آگاهی از عملکرد سیستم عصبی _ عضلانی برای توسعه مهارت های حرکتی و توانبخشی بیماران نقش ارزنده ای دارد. در این خصوص ابزارها و آزمون های متعددی با اعتبار و پایانی تعریف نشده به کار گرفته می شوند. هدف از اجزای این تحقیق بررسی پایایی دستگاه جدیدی به نام DSPF است که برای سنجش تعادل دینامیکی به بازار عرضه شده است. روش : تعداد 12 زن سالم 20 تا 35 ساله در این آزمون داوطلبانه شرکت کردند. برای اندازه گیری تعادل آزمودنی ها آنها با وضعیت بدنی تعریف شده روی صفحه اتکای دستگاه قرار می گرفتند سپس در مدت 20 ثانیه واریانس و میانگین مجموع نوسانات پوسچری بدن نوسان در جهت جلو _ عقب و جانبی افراد ثبت می شد. کلیه آزمون ها در دو درجه سفتی صفحه اتکای درجه 2 (کاملا شل) و درجه 8 (نسبتا سفت) اجرا شدند. با آزمون های منتخب سیستم های بینایی دهلیزی و حسی _ حرکتی دستکاری می شود. از این دستکاریها برای بررسی میزان مشارکت این سیستم ها در کنترل حرکتی بدن آزمودنی استفاده می شود. هر آزمایش سه بار تکرار شده و میانگین بدست آمده به عنوان شاخص تعادل هر آزمون در نظر گرفته می شود. پس از دو هفته کلیه آزمون ها با شرایط مشابه تکرار شدند. با استفاده از روش پیرسون همبستگی بین دو بار تکرار آزمون ها در متغیرهای مربوط در محیط نرم افزار SPSS محاسبه گردید. نتایج نشان دادند که همبستگی مورد نظر در متغیر نوسانات کلی مرکز ثقل در وضعیت ایستاده با چشم بسته در درجه سختی 2 و 8 صفحه اتکا معادل (r=0.86) بود. این همبستگی در نوسانات قدامی _ خلفی A-P در درجه سختی 2 صفحه اتکا معادل (r=0.85) بود و در درجه سختی 8 با حدود 11 درصد مواجه شد (R=0.76). همبستگی در نوسانات جانبی این آزمون در درجه سختی 8 برابر با r=0.73 بود. اما در سایر آزمونها همبستگی این متغیر بین دو تکرار پایین بود. در آزمونهای چرخش سر به چپ و به راست میزان همبستگی بدست آمده در هر سه مولفه در درجه سختی 8 بین r=0.81 تا r=0.086 بود. اما همبستگی متغیرهای تعادل در وضعیت ایستاده با چشم باز ضعیف تر بود. این تحقیق نشان داد که آزمونهای ایستاده در شرایط آناتومیکی با چشمان بسته و نیز آزمون ایستاده با چرخش سر به طرفین به ترتیب برای دستکاری سیستم بینایی و دهلیزی در هر دو نوع نوسانات پردامنه پوسچر از روایی مطلوبی برخوردار هستند و می توان به نتایج به دست آمده از دستگاه DSPF تکیه کرد. سایر آزمونها با این دستگاه از پایایی مناسب برخوردار نبودند.

کمردرد یکی از مهمترین و شایع ترین آسیب های وارده به ستون فقرات است. مطالعات نشان داده اند که بین ضعف عضلانی و کمردرد ارتباط وجود دارد. اما، مکانیزم دقیق و کم و کیف آن بویژه تاثیر متقابل این بین کمردرد و ضعف عضلانی هنوز روشن نیست. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر متقابل بین عوامل کمردرد مزمن، نیروی ایزومتریک فلکسورها و اکستنسورهای تنه، وضعیت بدن و ورزش درمانی بود. روش تعداد 24 زن مبتلا به کمردرد مزمن و 22 زن سالم با دامنه سنی 20 تا 45 ساله داوطلبانه در این تحقیق شرکت کردند. قبل و پس از 36 جلسه ورزش درمانی با استفاده از دستگاه دینامومتر، نیروی ایزومتریکی عضلات فلکسور و اکستنسور تنه در سه وضعیت ایستاده، فلکشن 45 درجه تنه و فلکشن 90 درجه تنه و دردکمر آنها اندازه گیری و با متغیرهای معادل در افراد سالم مقایسه شدند. از روش آماری Repeated Measureبرای تجریه و تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج نشان دادند که در وضعیت های مختلف قدرت فلکسورها و اکستنسورهای تنه بیماران بطور معنی داری کمتر از افراد سالم بود (p=0.01). ضعف عملکردی بیماران در وضعیت های خمیده 45 درجه و خمیده 90 درجه بیشتر از وضعیت ایستاده مشهود بود. پس از درمان عملکرد عضلانی بیمارن بطور معنی داری بهبود یافت. بین عامل بیماری کمردرد، قدرت عضلانی تنه، و نیز وضعیت بدنی تاثیر متقابل وجود داشت. پس از درمان عملکرد عضلانی بیماران به طور معنی داری افزایش یافت (p=0.01) بین عامل درمان و عامل قدرت عضلات تنه تاثیر متقابل وجود داشت. نتیجه نهایی: بیماران مبتلا به کمردرد مزمن با ضعف عملکرد مکانیکی عضلات فلکسور و اکستنسور تنه مواجه می باشند. در وضعیت خمیده ضعف بیماران بارزتر بود. ورزش درمانی باعث تقویت عضلات تنه و بهبود میزان درد بیماران مبتلا به کمردرد مزمن می شود. توان بخشی و ورزش درمانی بیماران باید با توجه به ارزیابی ضعف آنها در وضعیت های مختلف صورت گیرد.