امیر مقدم

زمینه و هدف : تغییر در سبک زندگی در دهه های اخیر، کودکان را به سمت تغییر در ترکیب بدن سوق داده است و بر اساس نتایج پژوهش های مختلف، تغییرات جسمانی می توانند بر مؤلفه های شناختی تاثیرگذار باشند؛ بدین ترتیب هدف تحقیق حاضر بررسی رابطه بین برخی ویژگی های ترکیب بدن با توجه پایدار به عنوان یکی از مؤلفه های کنش وری شناختی در کودکان بود. روش : روش مطالعه حاضر توصیفی از نوع همبستگی بوده است. تعداد 100 نفر از کودکان بین 7 تا 9 سال از طریق آزمون های ترکیب بدن و عملکرد پیوسته دیداری مورد بررسی قرار گرفتند. برای تحلیل داده ها از آزمون همبستگی و رگرسیون استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد بین متغیر درصد چربی، شاخص توده بدن، درصد چربی تنه و نسبت کمر به لگن با خطای امیشن و تغییرپذیری زمان واکنش رابطه معنی داری وجود داشت (0/05 > p ). از سوی دیگر بین مؤلفه های میزان آب کلی بدن، پروتئین بدن، سطح انرژی متابولیک پایه، توده عضلات اسکلتی و زمان واکنش رابطه منفی معنی داری وجود داشت (0/05 > p ). بر اساس نتایج رگرسیون مؤلفه های درصد چربی و شاخص توده بدن قادر به پیش بینی خطای آمیشن و مؤلفه توده عضلات اسکلتی قادر به پیش بینی زمان واکنش بود (0/05 > p ). نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده هر کدام از مؤلفه های ترکیب بدن با مؤلفه خاصی از عملکرد شناختی در ارتباط است. در این راستا مؤلفه های مرتبط با زمان واکنش را می توان در ارتباط با بعد ادراکی حرکتی در نظر گرفت در حالی که شاخص های مرتبط با چاقی با صحت عملکرد در ارتباط بودند؛ در نتیجه بنه ظر می رسد که بین ترکیب بدنی و سازه های کنترل شناختی، یک ارتباط اختصاصی وجود دارد.

جایگاه کنترل دست ها و تصویرسازی ذهنی که دو عامل اثرگذار در اجرا و یادگیری مهارتهای حرکتی هستند در نیمکره های مغز، متفاوت است. بطوریکه جایگاه کنترل دست چپ و تصویرسازی ذهنی در نیمکره راست و جایگاه کنترل دست راست در نیمکره چپ است. لذا هدف از این پژوهش مقایسه تاثیر تصویرسازی ذهنی همراه با تمرین بدنی بر اجرا و یادگیری مهارت پرتاب آزاد بسکتبال در دو گروه دست برتر راست و چپ می باشد. روش پژوهش حاضر نیمه تجربی و از نوع میدانی می باشد. جامعه آماری دانشجویان تربیت بدنی عمومی بودند که از میان آنها 34 دانشجوی دختر در دو گروه دست برتر راست (17 نفر) و دست برتر چپ (17 نفر) که از پرسشنامه تصویرسازی حرکتی بالاترین امتیاز را کسب نموده و مایل به همکاری در این پژوهش بودند، انتخاب شدند. آزمودنی های هر دو گروه طی3 هفته، هر هفته 5 جلسه به تمرین بدنی (15 پرتاب) و ذهنی (15 پرتاب) مهارت پرتاب آزاد بسکتبال پرداختند. برای آزمون فرضیه ها از آزمون تحلیل واریانس با اندازه های تکراری و آزمون t استیودنت استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد هر دو گروه دست برتر راست و چپ در اجرا و یادگیری مهارت پرتاب آزاد، بهبود داشتند. اما تصویرسازی ذهنی همراه با تمرین بدنی بطور معنی داری در گروه چپ دست منجر به اجرای بهتر مهارت پرتاب آزاد بسکتبال شد. این فرضیه مطرح است که افراد چپ دست، نیمکره راست توسعه یافته تری داشته و از یک مزیت عصبی- آناتومیکی در اجرای تکالیف معین نظیر تکالیف بینائی- حرکتی و بینائی فضائی برخوردارند. همینطور چپ دست ها قادرند ارتباط عمیقی بین دو نیمکره مغزشان ایجاد کنند. از طرفی چپ دست ها هوش فضایی و هوش حرکتی بالاتر دارند در نتیجه بهتر تصاویر را می بینند و یا خلق می کنند.

شرکت منظم در فعالیت بدنی می تواند در افزایش و بهبود زندگی جسمانی و روانی سهیم باشد و باعث تغییراتی در خودادراکی شود. هدف از تحقیق حاضر مقایسه قابلیت های جسمانی ادراک شده و واقعی دانشجویان دختر فعال و غیرفعال است. 182 دانشجوی دختر فعال و غیرفعال دانشگاه آزاد اسلامی مشهد با دامنه سنی 18 تا 29 سال به طور تصادفی انتخاب شدند. به منظور ارزیابی فعال و غیرفعال بودن آزمودنی ها از دو پرسشنامه ارزیابی فعالیت بدنی و از پرسشنامه خودتوصیفی بدنی برای ادراک فرد از شایستگی های (قابلیت) جسمانی خود استفاده شد. همچنین برای ارزیابی قابلیت های جسمانی واقعی (استقامت عضلانی تنه، استقامت عضلانی بالا تنه، استقامت قلبی- عروقی، انعطاف پذیری و ترکیب بدن) از مجموعه آزمون های ایفرد استفاده شد. یافته ها نشان داد دانشجویان فعال، در مقایسه با دانشجویان غیرفعال هم ادراکات شایستگی جسمانی مثبت تر و هم قابلیت های جسمانی واقعی بهتری داشتند. همچنین نتایج نشان داد دانشجویان فعال ادراکات ضعیف-تری از قابلیت های واقعی خود داشتند، در حالی که دانشجویان غیرفعال ادراکات شایستگی جسمانی بهتری نسبت به قابلیت های جسمانی واقعی خود گزارش کردند. بر اساس نتایج می توان استنباط کرد که خودادراکی جسمانی و عزت نفس از مهم ترین ویژگی های سلامت جسمانی و روانی است و همچنین فعالیت بدنی ابزاری مناسب برای بهبود و افزایش عزت نفس و خودادراکی جسمانی می باشد.

یکی از عوامل اثرگذار بر یادگیری و اجرای مهارت های حرکتی، توجه است و کانونی کردن آن یک روش برای افزایش بازدهی و یادگیری است. نتایج تحقیقات اخیر نشان داد که کانون توجه اجراکننده نقش مهمی بر اجرا و یادگیری مهارت های حرکتی دارد. هدف از این پژوهش، مقایسه اثر دستورالعمل کانون توجه بیرونی دور و نزدیک بر اجرای تکلیف تعادلی پویا بود. در این پژوهش از بین دانشجویان پسر مقطع کارشناسی دانشگاه فردوسی مشهد که واحد تربیت بدنی عمومی 1 را در نیمسال دوم سال تحصیلی 89-88 انتخاب کرده بودند، تعداد 60 نفر به صورت تصادفی در 3 گروه توجه بیرونی دور (توجه به نشانگر دور از پاها)، گروه توجه بیرونی نزدیک (توجه به نشانگر نزدیک پاها) و گروه کنترل (بدون دستورالعمل توجهی) جایگزین شدند. برای جمع آوری داده ها از دستگاه تعادل سنج (بایودکس) استفاده شد. هر شرکت کننده 3 کوشش20 ثانیه ای از آزمون تعادل پویا را اجرا کرد. ابتدا داده های بدست آمده توسط آمار توصیفی و پس از اطمینان از طبیعی بودن داده ها، به کمک آزمون آماری تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی دانکن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که عملکرد گروه توجه بیرونی دور به طور معنیداری بهتر از گروه کنترل بود، درحالی که گروه توجه بیرونی نزدیک تفاوت معنیداری را در اجرای تکلیف تعادلی نسبت به گروه کنترل ایجاد نکرد.

هدف از این پژوهش، بررسی اثر دشواری نسبی تکلیف و نوع دستورالعمل کانون توجه (پایه، درونی و بیرونی) بر اجرای تکلیف تعادلی است. نتایج تحقیقات اخیر نشان می دهد که کانون توجه اجراکننده، به ویژه وقتی تکلیف جدید و چالش انگیز است، نقش مهمی بر اجرا و یادگیری مهارت های حرکتی دارد. در این پژوهش 48 دانشجوی دانشگاه آزاد مشهد شرکت داده شد و به طور تصادفی به دو گروه تکلیف تعادلی آسان و تکلیف تعادلی دشوار تقسیم شدند. شرکت کنندگان، تکلیف متعادل ایستادن بر صفحه تعادل سنج دیجیتال را به تعداد 3 کوشش 15 ثانیه ای در شرایط بدون دستورالعمل، دستورالعمل توجه درونی و دستورالعمل توجه بیرونی اجرا کردند. نتایج نشان داد که عملکرد گروه تکلیف دشوار در شرایط توجه بیرونی به طور معنی داری بهتر از دو حالت دیگر بود، درحالی که نوع دستورالعمل کانون توجهی تفاوت معنی داری را در اجرای تکلیف تعادلی در گروه آسان ایجاد نکرد. بنابراین نتیجه می گیریم که اثربخشی کانون توجه به عنوان یک متغیر اجرا و یادگیری حرکتی به عواملی مانند دشواری تکلیف بستگی دارد.