منشور ماندگار /شرح وصیت­نامه حضرت امام خمینی (ره)

امروز و در آتیه نیز، آنچه برای ملت ایران و مسلمانان جهان باید مطرح باشد و اهمیت آن را در نظر بگیرند، خنثی کردن تبلیغات تفرقه افکن خانه برانداز است. توصیه­ی اینجانب به مسلمین، و خصوص ایرانیان، به ویژه در عصر حاضر، آن است که در مقابل این توطئه­ها عکس­العمل نشان داده، و به انسجام و وحدت خود، به هر راه ممکن، افزایش دهند و کفار و منافقان را مأیوس نمایند.
شرح:
حضرت امام1 در اولین بند از وصایای خود خط مقدم حمله­ی دشمن و اولین نقطه نفوذ او را مشخص نمود، و مسلمانان را به توجه بر این نقطه­ی خطر فرا خواند و در مورد جنگ تبلیغاتی روانی دشمن برای از هم پاشیدن وحدت و یکپارچگی و به فراموشی سپردن انگیزه­ی دینی ـ که رمز پیروزی بودند و راه دوام و پایداری انقلاب اسلامی ـ هشدار داد.
برای خنثی نمودن تبلیغات دشمن نخست باید خط تبلیغاتی او و هدف­های او را شناخت. حضرت امام1 خط تبلیغاتی دشمن را در بند اول وصیت­نامه دو نکته می­داند:
1. انحراف مقصد و انگیزه و هدف در انقلاب؛ دشمن مصمم است تا ایمان تزلزل ناپذیر مردم را از آنان بگیرد، و اراده­ی خدایی آنان را سست کند، و چشم­انداز وسیع و الهی آنان را در محدوده مرزهای ملّی و جغرافیایی و قومی و نیز در قالب­های مادی و حیوانی کنترل کند. او تصمیم دارد تا به گمان خود وصیت­نامه­ی همه شهیدان را که تأکید بر تکلیف الهی و اسلام و ایمان و انقلاب اسلامی داشته­اند، تا به مرز دفاع از خاک و زبان و ملیت تنزل دهد و انقلاب را درون مرزهای ایران ـ‌ و آن هم نه ایران اسلامی، بلکه ایرانی که رقیب اعراب است ـ‌ زندانی و سپس خفه کند و این خطری است که متأسفانه بسیاری از کوته نظران خفته در تالاب راکد ملّی­گرایی و تحجّر مذهبی، قدرت تشخیص آن را ندارند یا دراثر ضعف همت به آن قانع­اند.
این­که در برخی مجموعه­ها به جای تأکید بر اسلام و انقلاب اسلامی و امت اسلامی بر تمدن­های منطقه­ای و ملّی و قومی تکیه می­شود، بخشی از نیرنگ تبلیغاتی دشمن است تا هویت اسلامی و دینی را از انقلاب ما بگیرد و ما را از جامعه­ی اسلامی جدا نماید و انقلاب اسلامی را در حد یک حرکت منطقه­ای و ملّی وانمود سازد.
حضرت امام1 در این بند از دو آیه­ی قرآن کریم الهام گرفته ­است:
خداوند در آیه­ی اول برای زمینه سازی طرح مباحث مربوط به نبرد احد می­فرماید: (یَا أیُّهَا الَّذینَ ءَامَنُوا اتَّقُوالله حَقَّ تُقَاتِهِ وَلاَ تَمُوتُنَّ إلاَّ وَأنتُم مُّسْلِموُنَ)([1])؛ ای کسانی که ایمان آورده­اید، از خدا آن­گونه که حقّ پروا کردن از اوست، پروا کنید؛ و زینهار، جز مسلمان نمیرید. این آیه بر انگیزه­ی الهی و اخلاص و تقوای دینی مسلمانان و حفظ این انگیزه تا لحظه­ی مرگ توصیه می­کند.
2. تفرقه و اختلاف؛ رسول گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله ) با هجرت به مدینه و نوشتن اولین منشور شهروندی میان اقشار متخاصم و متعارض وحدت کلمه ایجاد نمود و می­خواست تمام دنیا را در سایه­ی کلمه­ی توصیه قرار دهد، منتها دنیا طلبان جاهلی و دانشمندان سوداگر یهود راه وحدت و اتحاد را بر مسلمانان بستند. و در سده­های اخیر نیز آتش افروز این معرکه­ی خطرناک قدرت­های جهانی جهانخوارند که از وحدت بیش از یک میلیاد مسلمان وحشت دارند و با تمام قوا به صورت مستقیم و یا به واسطه­ی مزدوران آگاه و ناآگاه خود را به اختلاف دامن می­زنند تا بر مقدرات مسلمانان جهان مسلط و بر آن­ها حکومت نموده و ذخایر بی­پایان آنان را چپاول نمایند.([2])
خدای سبحان پس از آیاتی که به تفرقه افکنی دشمن اشاره می­کند، به مؤمنان هشدار داده و برانگیزه­ی الهی آنان تأکید نموده و می­فرماید: (وَاعْتَصِموا بِحَبلِ اللهِ جَمِیعاً وَلاَ تَفَرَّقُوا واذْکُرُوا نِعْمَتَ اللهِ عَلَیْکُمْ إذْ کُنتُمْ أَعْدَاءً فَألَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُم فأصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إخْواناً ... )([3])؛ و همگی به ریسمان خدا چنگ زنید، و پراکنده نشوید؛ و نعمت خدا را بر خود یاد کنید: آن­گاه که دشمنان [یکدیگر] بودید، پس میان دل­های شما الفت انداخت، تا به لطف او برادرانِ هم شدید؛ ....
این دو پایه برای پایداری جامعه­ی اسلامی واجب است و با فرو ریختن هر یک، چیزی به نام امت اسلامی وجود خارجی نخواهد داشت.
تأکید حضرت امام1 بر حفظ انگیزه­ی الهی و وحدت از هر راه ممکن با استفاده از جمله­ی حق تقاته در آیه­ی نخست و یا جمله­ی: (فَاتَّقُوا اللهَ مَااسْتَطَعْتُمْ...) ([4])؛ می­باشد که به تقوای خداپسند و فراخور توانایی جامعه اسلامی توصیه می­کند.
آموزه­های وحدت آفرین
1. مرور تاریخ پر فراز و نشیب اسلام و ضربه­هایی که در اثر تفرقه و تشتت بر مسلمانان وارد آمده کلاسی عبرت­آموز برای تمامی کسانی است که گاهی فارغ از دغدغه­های حضرت امام1 و با محدود نمودن دید و نگرش خود، برخی از اختلافات جزیی یا سلیقه­ای را بهانه کرده و گمان می­کنند که با تجزیه­ی نیروها و خط­کشی­های تخیّلی و موهوم دقت، تدین و صداقت درونی خود را نشان می­دهند.
2. تأکید بر شعارهای وحدت بخش و تقویت نقطه­های وفاق و وحدت از شیوه­های بسیار والای حضرت امام1 بود. معظم له در سخنی می­فرماید: ما همه باید توجه کنیم و همین تابلو بزرگی که سرتا سر ایران هست و منعکس است در آن: الله اکبر و آزادی و استقلال و جمهوری اسلامی، همان در نظر ما باشد و سرمشق ما باشد... ـ دولت­مردان ـ توجه داشته باشند که سند پیروزی ما همین وحدت کلمه و همین توحید کلمه بوده است.([5])
3. از میان بردن زمینه­های تشنج و تفرقه و پرهیز از:
الف. تقسیم مردم و مقامات و شخصیت­های مورد توجه مردم به گرایش­های متضاد و جبهه­ها و چپ و راست و ... و به راستی در کجای قرآن و سنت چنین مجوزی آمده و در کجای تاریخ سال­های پیروزی، حضرت امام1 چنین تقسیمی را تأیید و یا زمینه­سازی نمود و تجویز کرد؟!
ب. تبلیغات ملّی­گرایی و مرزبندی­های جاهلی و استعماری و دشمن پسند. جای شگفتی است. که انسان ستمگر و ناآگاه([6]) امروز هزاران تفاوت و مرز و دسته و جبهه و جنوب و شمال و صنعتی و در حال توسعه و ... ایجاد می­کند و تحزّب و تشکّل و دسته­بندی و سمپاتی را نشانه بلوغ سیاسی و اجتماعی می­شمرد، اما وقتی مسأله­ی تدین و تعهد دینی به میان می­آید و یک انسان غیرتمند دینی به مرزهای توحید و شرک و کفر اشاره می­کند، فریاد بر­می­آورند که این موضع­گیری­ها، خلاف خرد جمعی و ناقض وحدت جامعه بشری و دهکده جهانی است!
ج. یکی دیگر از زمینه­های مهم تشنج و تفرقه، هوا و هوس مقامات سیاسی و اجتماعی و دنیاگرایی آنان است که باید مردم مسلمان به این خطر بزرگ توجه کنند و خود را در دام هوس­های دنیا پرستان گرفتار نکنند و دین خود را به دنیای هوس­بازان نفروشند.
4. حضرت امام1 در فرازی از سخنانش می­فرماید: یک دسته از مسلمانان شیعه هستند و یک دسته­ای از مسلمانان سنی، یک دسته حنفی و یک دسته­ای حنبلی و دسته­ای اخباری هستند؛ اصلاً طرح این معنا از اول درست نبود. در یک جامعه­ای که همه می­خواهند به اسلام خدمت کنند و برای اسلام باشند، این مسایل نباید طرح شود. ما همه برادر هستیم؛ و با هم هستیم منتها علمای شما یک دسته فتوا به یک چیز دادند و شما تقلید از علمای خود کردید و شُدید حنفی، یک دسته فتوای شافعی را عمل کردند و یک دسته­ی دیگر فتوای حضرت صادق(علیه السلام) را عمل کردند، این­ها شدند شیعه، این­ها دلیل اختلاف نیست. ما نباید با هم اختلاف و یا یک تضادی داشته باشیم. ما همه با هم برادریم. برادران شیعه و سنی باید از هر اختلافی احتراز کنند. امروز اختلاف بین ما تنها به نفع آن­هایی است که نه به مذهب شیعه اعتقاد دارند و نه به مذهب حنفی و یا سایر فرق، آن­ها می­خواهند نه این باشد و نه آن. راه را این­طور می­دانند که بین شما و ما اختلاف بیندازند.([7])
5 . باور گوینده­ی سخن فوق این است که:‌ یکی از مقاصد بزرگ شرایع و انبیای عظام: که علاوه بر آن­که خود مقصود مستقل است، وسیله­ی پیشرفت مقاصد بزرگ و دخیل تام در تشکیل مدینه­ی فاضله می­باشد، توحید کلمه و توحید عقیده و اجتماع در مهامّ امور و جلوگیری از تعدیات ظالمانه ارباب تعدی است که مستلزم فساد بنی الانسان و خراب مدینه­ی فاضله است و این مقصد بزرگ که مصلح اجتماعی و فردی است انجام نگیرد؛ مگر در سایه­ی وحدت نفوس و اتحاد همم و الفت و اخوت و صداقت قلبی و .... ([8])
و من امیدوارم که با نظر کردن به این حکم اسلامی که همه­ی مردم، همه­ی مسلمان­ها برادر هستند، این مملکت مصالح خودش را به دست بیاورد و همه­ی ممالک اسلامی برابر قدرت­ها غلبه کنند و موفق به این بشوند که احکام اسلام را تا آخر اجرا کنند.([9])
--------------------------------------------------------------------------------
پی­نوشت:
[1]. آل عمران (3) : 102.
[2]. صحیفه امام، ج 19، ص 321 ، 28/4/1364.
[3]. آل عمران (3) : 103.
[4]. التّغابن (64) :‌ 16.
[5] . صحیفه امام، ج 14، ص 156.
[6] . دو صفتی که خداوند در پایان آیه امانت ـ‌ سوره­ی احزاب، آیه 72 ـ به انسان داده است.
[7] . صحیفه امام، ج 13، ص 54 ، 30/4/59 ، در جمع فرهنگیان و پاسداران نوسود و پاوه.
[8] . امام خمینی (ره)، چهل حدیث، ص 309 ـ شرح حدیث 19ـ .
[9]. صحیفه امام، ج 13، ص 136، 27/5/1359.