تأثیر سولیفلکسیون های حوضه آبریز درونگر بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
سولیفلکسیون عبارت است از جابجایی قشر گلی بر سطح زیربنای ثابت که در مناطق مجاور یخچالی و کوهستان ها رخ می دهد. این فرآیند کمتر از فرآیندهای سریع (زمین لغزش) و انتقالات ژئوشیمیایی بر برهنه شدن کوه ها تأثیر می گذارد، ولی به دلیل گستردگی، تأثیر زیادی بر تکامل مناظر کوهستانی دارد. این در حالی است که به عنوان عامل اختلال طبیعی دست کم گرفته شده و نقش اکولوژیکی آن در حفظ تنوع زیستی نادیده گرفته می شود. به منظور بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک سولیفلکسیون های مختلف، 4 سایت در حوضه آبریز رودخانه درونگر، واقع در شمال شرق کشور، براساس نوع پله ای یا زبانه ای انتخاب شدند. سپس از میکروتوپوگرافی مختلف شامل قسمت های پیشانی، کف و حاشیه نمونه گیری (درمجموع 24 نمونه) انجام و بافت، کربن آلی، فسفر و پتاسیم قابل دسترس، pH، هدایت الکتریکی، کربنات کلسیم معادل، رطوبت اشباع، پایداری خاکدانه و تخلخل اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که تأثیر نوع سایت و میکرومورفولوژی بر تخلخل و فسفر قابل دسترس خاک معنی دار نبود. در سایر خصوصیات موردمطالعه تنها اثر ساده نوع سایت موردمطالعه معنی دار بود. مقادیر pH، هدایت الکتریکی، رطوبت اشباع و پتاسیم قابل دسترس در سایت 1 و 2 در مقایسه با دو سایت دیگر کمتر بوده و اختلاف معنی داری داشت. این روند در مورد کربن آلی، پایداری خاکدانه و کربنات کلسیم معادل برعکس بود و بیشترین مقدار این فاکتورها در سولیفلکسیون های نوع پله ای مشاهده شد. به نظر می رسد تأثیر جابجایی خاک و ارتباط متقابل برخی خصوصیات خاک و اثرگذاری آن ها بر روی هم می تواند باعث به وجود آمدن خصوصیات مختلف در خاک سولیفلکسیون های موردبررسی باشد.The Impact of Solifluctions in Daronagar River basin on Physical and Chemical Properties of Soil
Solifluction is the displacement of mud crust on surface of fixed foundation that occurs in areas near glaciers and mountains, which is underestimated as a natural disturbance factor and its ecological role in maintaining biodiversity is ignored. This process affects the denudation of mountains less than fast processes (landslides) and geochemical transitions, but due to its extent, has a great impact on the evolution of mountain landscapes. In order to investigate the physical and chemical properties of different solifluction soils, 4 sites were selected in the Daronagar River basin, located in the north-east Iran, based on the lobe or terrace type. Then, sampling was done from different microtopography, including the riser, tread and ridge parts. Texture, organic carbon, available phosphorus and potassium, pH, electrical conductivity, equivalent calcium carbonate, saturated moisture, soil stability, and porosity were then measured. The results showed that the impact of investigated factors on soil porosity and available phosphorus was not significant. In other studied characteristics, only the simple effect of the type of the studied site was significant. The values of pH, electrical conductivity, saturated moisture, and available potassium in Sites 1 and 2 were lower compared to the other two sites and there was a significant difference. This trend was the opposite in terms of organic carbon, soil stability and equivalent calcium carbonate. The highest value of these parameters was observed in terrace-type solifluctions. It seems that the impact of soil displacement in all types of solifluctions, as well as mutual relationship of some soil characteristics and their effect on each other caused the emergence of different characteristics in the investigated solifluctions.
تبلیغات
