آستانه های هیدرولوژیک حوضه آبی ارومیه (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
فضا، قلمرو چندبُعدی و بی حدومرزی است که موقعیت نسبی پدیده ها در آن منعکس می شود. در طی چند دهه اخیر سطح آب دریاچه ارومیه به عنوان یک دستگاه جغرافیایی و سیستم پیچیده متأثر از برخی از عوامل طبیعی و انسانی، به شدت کاهش پیدا کرده است. درجهت بررسی آستانه ذخیره آب سدها در کاهش تراز آب دریاچه ارومیه، ابتدا بانک داده های مورد نظر تهیه شد: (DEM حوضه، داده های ایستگاه های کلیماتولوژی، دبی ایستگاه های هیدرومتری و اطلاعات سدها). روابط خطی بین ارتفاع و دما و بارش و ارتفاع در نرم افزار SPSS برآورد شد، با درنظرگرفتن ایستگاه های کلیماتولوژی و سدها به عنوان نقطه خروجی، زیرحوضه های متعددی استخراج شد و حجم ورودی آب به داخل حوضه های فاقد ایستگاه هیدرومتری، با استفاده از روش جاستین برآورد شد. همچنین درصد دبی سالانه نسبت به بارش سالانه و تغییرات حجم ذخیره آب سدها تجزیه وتحلیل شد. نتایج دال بر این است که حجم مخزن 46 سد در 12 زیرحوضه (68/1628 میلیون مترمکعب) حدود 21 درصد از حجم کل رواناب حوضه را به خود اختصاص داده اند، این عدد تا سال 1996 سدها 13 درصد بوده و در سال 2013 به 8/21 درصد رسیده است. در سال 1970 با ساخت سد مهاباد با حجم مخزن 8/197 میلیون مترمکعب، حجم مخزن سدها از آستانه محیطی گذشته و کاهش تراز آب دریاچه، غیرقابل بازگشت به گذشته شده است. بررسی حجم مخزن سد باتوجه به حجم آبگیری و حجم بارش حوضه ای سدها بیان کننده این است که از مجموع 41 سد، مخزن 28 سد متناسب با پتانسیل بارشی حوضه ساخته شده است. نسبت حجم مخزن به حجم بارش 33 سد، شرایط خیلی مطلوب و 6 سد، شرایط مطلوب دارند.Hydrological Thresholds of Urmia Water Basin
Space is a multidimensional, boundless realm in which the relative position of phenomena is reflected. During the last few decades, the water level of Lake Urmia has decreased drastically. Lake Urmia, as a geographical device and a complex system, has been affected by natural and anthropogenic factors, as visible and hidden layers. In order to check the water storage threshold of dams in reducing the water level of Lake Urmia, we first prepared the desired data bank: DEM of the basin, data from climatology stations, discharge of hydrometric stations and dam information. We estimated the linear relationships between altitude and Temperature and precipitation and altitude in SPSS software. Considering climatology stations and dams as output points, we extracted several sub-basins. We estimated the volume of water inflow into the basins without a hydrometric station using Justin's method; We also analyzed the percentage of annual discharge compared to annual precipitation and changes in the water storage volume of dams. The results indicate that the reservoir volume of 46 dams in 12 sub-basins (1628.68 million cubic meters) accounts for about 21% of the total volume of basin runoff; This number was 13% until 1996 and reached 21.8% in 2013. In 1970, with the construction of the Mahabad dam with a reservoir volume of 197.8 million cubic meters, the reservoir volume of the dams exceeded the environmental threshold; it caused the lake's water level to decrease irreversibly. Examining the volume of the dam reservoir according to the volume of water intake and the volume of rainfall in the basins of the dams shows that out of the 41 dams, the reservoirs of 28 dams are built according to the rainfall potential of the basin. The ratio of reservoir volume to rainfall volume of 33 dams has very favorable conditions, and 6 dams have favorable conditions.
تبلیغات
