نقش خاتون های واقف در تداوم گفتمان رسمی سلجوقیان (مقاله پژوهشی حوزه)
درجه علمی: علمی-پژوهشی (حوزوی)
آرشیو
چکیده
وقف، به عنوان سنّتی پسندیده همواره مورد اقبال دولت های اسلامی بوده است؛ اما کمتر به کارکردهای فرهنگی آن توجه شده است. دولتمردان سلجوقی (429 589ق) و وابستگان آنها، اعم از زن ومرد، با نگاه اندیشه محور به وقف، به سیاست های فرهنگی مورد نظر خود جامه عمل پوشاندند. با توجه به نفوذ خاتون های سلجوقی در طبقه زمامداران، این سؤال مطرح می گردد که این بانوان، با تکیه بر کدام سرمایه ها در صحن جامعه نیز فعالانه حضور یافتند؟ این مقاله با رویکردی تاریخی اجتماعی بر اساس متون تاریخی و با روش وصفی تحلیلی و با الهام از نظریه پی یر بوردیو (2002م) در باره قابلیت مشروعیت زایی سرمایه های نمادین، به خوانشی نو در مورد فعالیت های فرهنگی خاتون ها در نواحی مهمّ قلمرو سلجوقیان، یعنی بخش های مرکزی و غربی ایران می پردازد. بر اساس یافته های این پژوهش، اگرچه جایگاه سیاسی این زنان در کنار عناصر دیگری چون: ناحیه گرایی، اقطاع و سنن سلجوقی، یکی از موانع تمرکزگرایی نهاد قدرت بوده است، اما بانوانی مانند ارسلان خاتون، با وقف اماکن عام المنفغه (مدرسه، مسجد و بازار)، نقش حیاتی در تداوم سلطه سلجوقی در طول سه قرن داشته اند و در واقع، این خاتون ها با برخورداری از سرمایه های نمادین، در گسترش گفتمان رسمی توفیق یافته اند..The Role of Benefactor Women in the Continuation of Official Discourse of Seljukian
Waqf, as a favorable tradition, has always been regarded by the Islamic governments; while, less attention has been paid to its cultural functions. Seljuk statesmen (429-589 A. H) and their dependents, including men and women, implemented their desired cultural policies with a thoughtful approach towards the endowment. Considering the influence of Seljuk women in the ruling class, this question arises that, which capitals these women were relying to be actively present in the society. This article with a historical-social approach and relying on the historical texts and descriptive-analytical method of research and inspired by Pierre Bourdieu's theory (2002) about the legitimacy of symbolic capitals, has a new reading about the cultural activities of women in the important areas of Seljuk territory, that is, the parts covering the center and west of Iran. According to the findings of this research, although the political position of these women, along with other elements such as regionalism and Seljuk traditions has been one of the obstacles to the centralization of the power institution, but women like Arslan Khatoon, with the endowment of public places (school, mosque and market), have played a vital role in the continuation of the Seljuk rule during three centuries and in fact, these women have succeeded in expanding the official discourse by assessing the symbolic assets.
تبلیغات
