امکان سنجی و نوع شناخت خداوند با نگاه تطبیقی در تفسیر المیزان و مفاتیح الغیب (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
بی تردید یکی از مهم ترین مباحث فلسفی و کلامی، بحث در باره خداوند است ولی بدون فهم چگونگی شناخت، شناخت خداوند غیر ممکن خواهد بود؛ امروزه به دلیل اختلاف میان مذاهب اسلامی، بهترین دفاع از حق، کشف نقاط اشتراک و افتراق و تبیین درست دیدگاه فریقین در آیات قرآن کریم است. پژوهش حاضر که بر روش توصیف و تحلیل با مطالعه و بررسی دو تفسیر المیزان و مفاتیح الغیب استوار است دیدگاه و آراء دو مفسر برجسته – علامه طباطبایی و فخررازی – را از دو مذهب شیعه و سنّی در باره «امکان شناخت ذات خداوند» مورد بررسی قرار داده است؛ لذا برای واکاوی مسأله اصلی، نکات دیگری نیز بررسی شد که مثلاً هر کدام از دو مفسر نوع شناختی که از خداوند ارائه داده اند کدام یک از شناخت های فطری، عقلی، نقلی، شهودی و حسی است؟ نتیجه اینکه علامه طباطبایی برخلاف دیدگاه فخررازی بر ناممکن بودن شناخت کامل خداوند اذعان دارد، حصر شناخت عقلی و نادیده گرفتن علم حضوری و شهودی مهم ترین وجه تمایز دیدگاه فخررازی با علامه است؛ دیدگاه علامه طباطبایی در تحلیل مسأله، منسجم تر است و تعارض ندارد.Feasibility and Type of knowledge of God with a Comparative View in Tafsir "Al-Mizan" and "Mufatih Al-Ghaib"
Undoubtedly, one of the most important philosophical and theological topics is the discussion about God, but without understanding the method, it will be impossible to know God. Today, due to the differences between Islamic denominations, the best defense of the truth is to discover the points of commonality and difference and to explain the views of the parties in the verses of the Holy Quran. The current research, which is based on the method of description and analysis by studying and examining the two commentaries of "Al-Mizan" and "Mufatih Al-Ghaib", examines the views and opinions of two prominent commentators - Allameh Tabatabai and Fakhr Razi - from the two Shia and Sunni perspectives about the possibility of knowing God's essence. Therefore, in order to analyze the main issue, other points were also examined, for example, which of the two typological commentators that they have presented about God is one of the natural, rational, figurative, transferable, intuitive, and sensory cognitions? The result is that Allameh Tabatabai, contrary to Fakhrazi's view, acknowledges the impossibility of fully knowing God, the limitation of intellectual knowledge, and ignoring direct and intuitive knowledge is the most important difference between Fakhrazi's view and Allameh's; Allameh Tabatabai's point of view in analyzing the problem is more coherent and does not have any conflict.
تبلیغات
