اندر اوصاف فرهنگ کهنِ «قانون ادب» و تصحیح آن (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
فرهنگِ عربی فارسیِ قانون ادب از رشحاتِ قلمیِ حُبَیشِ تفلیسی، دانشمند، ادیب، طبیب و نویسنده قرن ششم هجری است که ظاهراً در سال 545ق تألیف شده است. این کتاب که بیش از شصت هزار مدخل دارد، با بهره گیری از حدود پنجاه اثرِ مشهور (از جمله، کتبِ علمِ ادب، فرهنگنامه های عربی عربی، و عربی پارسی) گردآوری شده و یکی از قوامیسِ مفصّل و کهنِ دوزبانه است که جدا از ارزش محتوایی، از نگاه زبانی هم به عنوان متنی از شمال غربی ترین قلمرو فرهنگیِ ایران جایگاهی ویژه دارد. سال ها پیش، غلامرضا طاهر قانون ادب را برپایه دستنویسِ معتبر و چهارصد برگیِ کتابخانه حفید افندیِ ترکیه (کتابت: 548ق)، با زحمتِ بسیار و همّتِ والا تصحیح کرد و در سه مجلّد (بنیاد فرهنگ ایران، 1350-1351ش) به چاپ رساند. در این مقاله، با کمکِ نسخه مذکور و با استفاده از منابع دیگر، ذیل و تکمله ای بر چند مدخل از این کتاب نوشته شده است.On the characteristics of the old lexicon Qanun-e adab [ Law of Literature] and its correction
The Arabic-Persian dictionary of the “Law of Literature” authored by Hobaysh of Tbilisi, a 12-century scholar, literat, physician, and author, seems to have been compiled in 545 H./1150 CE. Containing over sixty thousand entries, this word book that was put together by utilizing some fifty well-known works (including books on the science of literature; Arabic- Arabic as well as Arabic-Persian dictionaries) represents one of the old extensive bilingual lexicons. Aside from its invaluable contents, it holds a distinct standing from language viewpoint as a text from the extreme north-western domain of Iranian culture. Quite a long time ago, Gholam Reza Taher strenuously and ambitiously produced a corrected version of the Qanun-e adab based on the credible four-hundred-page manuscript preserved in the Hafid Efendi Library in Turkey (dated 548 H./1153 CE.) and had it published in 3 volumes (by Bonyad-e Farhang-e Iran, 1350-1351 Sh./1971-72 CE). In the present article, with the help of the above-mentioned manuscript and by benefiting from other sources, some supplementary notes have been added to several entries of the book.
تبلیغات
