تحلیل مفهومی واژۀ «عسر» در قرآن کریم به منظور تبیین هدف غایی و اهداف واسطی مرتبط با آن
آرشیو
چکیده
فهم مسائل و مفاهیم قرآنی، تفهیم آنها و حقیقت پنهان شده امور در آن از دیرباز تا به امروز مورد توجه اندیشمندان بوده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی مفهوم «عسر» و مشخص ساختن اهداف واسطی ذیل هدف غایی «هدایت» است. بدین منظور تمامی آیاتی که واژه «عسر» در آنها به کاربرده شده است، در آیات 6 و 7 سوره طلاق، آیه 8 سوره قمر، 280 و185 سوره بقره، 5 و 6 سوره شرح، 73 سوره کهف، 117 سوره توبه، 10 سوره لیل، 9 سوره مدثر و 26 سوره فرقان با استفاده از روش تحلیل زبانی و مفهومی به منظور استخراج هدف غایی و اهداف واسطی تحلیل شدند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که واژه «عسر» به صورت ارتباط اندراجی میان مفهوم «هدایت» به عنوان هدف غایی و سایر شئون اعتقادی، دینی، اقتصادی، اجتماعی و شأن فکری و عملی و تربیتی به عنوان اهداف واسطی قابل تحلیل است. اهداف واسطی در شأن اعتقادی با رشد فردی و خودشناسی، در شأن دینی با دشواری برخی احکام و امور عبادی، در شأن اقتصادی با تاکید بر انفاق، و بخشش و...، در شأن اجتماعی با تکیه بر رفتار فاضلانه و عادلانه و در شأن فکری و عملی و تربیتی با بازشناسی و رفتار عامدانه تبیین شده است. از این منظر هدف خداوند از سختی ها و مصائب پیش روی بشر و حتی ابتلائات و آزمایش های الهی هدایت و تعالی انسان است. این سختی ها به پهنای ساحات مختلف تربیت، جامه ی گوناگون به تن کرده و در شئون مختلفی ظهور می کنند.Conceptual Analysis of the Word "Osr i.e. Hardship" in the Glorious Qur’an for the Explanation of its Related Ultimate and Intermediate Goals
The comprehension of Qur’anic problems and concepts has always been noteworthy for different thinkers. It has been intended in this research to investigate the concept of " Osr, i.e. hardship" and clarify the intermediate goals related to the ultimate goal of" guidance". To accomplish this purpose, all the Qur’anic verses in which the word " Osr, i.e. hardship" has been used, in the verses 6-7 (Talaq), 8 (Qamar), 180- 185 (Baqarah), 5-6 (Ensherah), 73 (kahf), 117 (Tawbah), 10 (Layl), 9 (Moddasser), and 26 (Forgan) were analyzed through applying linguistic or conceptual analysis method to extract the ultimate and intermediate related goals. The results of the research showed that the word " Osr, i.e. hardship"can be analyzed via " including relationship" between the concept of "guidance" as the ultimate goal, and other aspects of ideological, religious, economic, social, and the intellectual, practical, and educational respects as the intermediate goals. Intermediate goals in religious respect with individual growth and self-knowledge, in religious respect with the difficulty of some religious orders and matters, in economic respect with emphasis on charity, and forgiveness, etc., in social respect with relying on virtuous and just behavior and in intellectual, practical and educational respect with recognition and intentional behavior, have been explained. In such of view, the intention of God from hardships and disasters of humans and even from the divine trials and afflictions is their guidance and transcendence. These hardships occur in different aspects of humans’ life in accordance with the diverse respects of education.
تبلیغات
