«خودگرایی» سرشتی و «دیگرگرایی» اخلاقی در اندیشه عرفانی ابن عربی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
ابن عربی، از یک سو، درباره «خودگرایی سرشتی» سخن می گوید و تأکید می کند، سرشت انسان چنان است که گرایش حاکم بر اعمالش، کسب خیر فردی است، و آدمی خود می داند که ثمره هر عملی، از لحاظ مادی یا معنوی، به خود او باز می گردد؛ اما شیخ اکبر از سوی دیگر، بر «دیگرگرایی اخلاقی» با محوریت شفقت و کاستن از درد و رنج های همه انسان ها تأکید می کند. مسئله مقاله حاضر این است که چگونه سازگاری میان خودگرایی سرشتی و دیگرگرایی اخلاقی امکان پذیر است؟ به منظور پاسخ به این پرسش با روش توصیفی-تحلیلی، ابتدا خودگرایی سرشتی بر اساس مبانی عرفانی ابن عربی درباره مظهریت خاص اسمایی انسان ها و استعدادهای اعیان ثابته شان و فردانیت آنها از حیث سلوک معنوی و نیز غایت شخصی شان تبیین می شود؛ آنگاه با تکیه بر دیدگاه ابن عربی درباره خلقت انسان ها به صورت الهی و یگانگی بنیادین شان، دیگرگرایی اخلاقی بر مبنای حرمت ذاتی انسان ها و بازگشت خیر هر عمل خیرخواهانه به خود فرد، البته با وسعت دادن معنای «خود» به «خود کلی»، توجیه می شود و در نهایت، با تأکید بر توقف خیر و سعادت فردی بر خیر و سعادت جمعی، سازگاری مذکور نشان داده می شود.“Natural Egoism” and “Moral Altruism” in the Mystical Thought of Ibn Arabi
On the one hand, Ibn-Arabi speaks of "natural egoism" in a sense that the nature of man is such that the dominant tendency of his actions is the acquisition of his good, and the result of each action, materially or spiritually, returns to himself, but on the other hand, he emphasizes "moral altruism"; focused on compassion and reducing the pain and suffering of all human beings. Therefore, the problem of the present article is how the compatibility between natural egoism and moral altruism is possible. In order to approach this problem with a descriptive-analytical method, first, natural egoism is explained based on the mystical foundations of Ibn-Arabi about the special manifestation of human beings for Divine Names, and their capacities of fixed entities and their individuality in terms of their spiritual conduct, and personal goal. Then, focused on his view about the creation of human beings in the Divine form and their fundamental unity, moral altruism based on the inherent sanctity of human beings and the return of the good of every benevolent act to the individual- of course, with the breadth of its meaning to the "general self" - is justified, and finally, by emphasizing the dependency of individual good and happiness over collective good and happiness, the claimed compatibility is shown.
تبلیغات
