مسئولیت پذیری شخصی و اشتیاق عاملی دانش آموز: اثر تعدیلی راهبرد انضباطی اجباری (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

هدف این مطالعه تعیین نقش تعدیل کننده راهبردهای انضباطی اجباری معلم به منزله یک متغیر مدیریت کلاس درس در رابطه مسئولیت پذیری شخصی و اشتیاق عاملی دانش آموز بود. اشتیاق عاملی بیانگر مشارکت سازنده و داوطلبانه دانش آموز و عدم انفعال او در جریان آموزش است. این اشتیاق متأثر از متغیرهای شخصی، مسئولیت پذیری، محیط کلاس و راهبردهای انضباطی است. جامعه پژوهش شامل همه دانش آموزان مدارس غیردولتی دوره متوسطه اول شهر تهران بودند. داده های پژوهش با مشارکت 334 دانش آموز پایه هفتم، هشتم و نهم 15 کلاس در پنج مدرسه متوسطه دوره اول مناطق گوناگون شهر تهران و با به کارگیری پرسشنامه های اشتیاق عاملی ریو و تسنگ (2011) و مسئولیت پذیری دانش آموز لوئیس (2001) گردآوری شدند. داده های راهبرد انضباطی اجباری معلمان بر اساس تجربه دانش آموزان از رفتار انضباطی معلم با پاسخ به مقیاس راهبرد انضباطی اجباری سنجیده شدند. در تحلیل رگرسیون برای تعیین نقش متغیر تعدیل کننده و تحلیل داده ها از برنامه الحاقی پردازشگر هایس استفاده شده است. یافته های پژوهش ضمن تأیید کردن اثر مسئولیت پذیری بر اشتیاق، نشان دادند که راهبردهای انضباطی اجباری معلم اثر مسئولیت پذیری بر اشتیاق عاملی دانش آموز را تعدیل می کنند. بر اساس روش جانسون نیمن رابطه مسئولیت پذیری شخصی و اشتیاق عاملی دانش آموز با کاهش میزان راهبرد اجباری از سطح 0/85 معنادار است که در نتیجه ضریب تأثیر مسئولیت پذیری شخصی بر اشتیاق عاملی کاهش می یابد. راهبرد اجباری از تکنیکهایی بهره می برد که موجب ایجاد محیط مهارکننده و کاهنده خودپیروی می شوند. در چنین شرایطی به رغم مسئولیت پذیری دانش آموز، با شیوع راهبردهای انضباطی اجباری از سوی معلم، دانش آموزان اشتیاق کمتری از خود نشان می دهند.