تحلیل طرح «بندی لوزی» به عنوان الگوی رایج در قالی عصر زندیه (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
بیان مسئله: پژوهش در زمینه قالی زندیه سراسر با پرسش و حلقه های مفقوده مواجه بوده و در طی تاریخ نگاری هنر این دوره، کمبود منابع محققان را قانع نموده بود که از این دوره نمی توان متنی مرتبط با قالی استخراج نمود. اگرچه نگارنده از ابتدا با هدف یافتن قالی ها آغاز نمود؛ اما به مرور زمان تکرار تصاویر بافته ها و قالی هایی با طرح «بندی لوزی» پرسشی مهمتر ایجاد کرد: آیا طرح «بندی لوزی» را می توان به عنوان طرح رایج نیمه دوم قرن دوازدهم هجری معرفی نمود؟ اگر چنین است، پس به دنبال آن سؤال اساسی تری مطرح می شود: چه مؤلفه هایی در شکل گیری و رونق الگوی بندی لوزی در دوره زندیه نقش داشته اند؟ به عبارتی دیگر مبانی نظری و بنیان های شکل دهنده طرح بندی لوزی به مثابه ساختار رایج کدم اند؟هدف: روشن کردن بخشی تاریک از تاریخ قالی ایران، پرداختن به طرح بندی لوزی به عنوان طرحی پرتکرار در دوره زندیه و کشف عوامل تأثیرگذار بر رونق الگوی نامبرده هدف این پژوهش است.روش پژوهش: این پژوهش ماهیتی کیفی دارد و براساس هدف، در دسته تحقیقات بنیادی نظری می گنجد. اطلاعات و مواد اولیه تحلیل به روش کتابخانه ای و مشاهده واقعی و مجازی نمونه ها در موزه های داخلی و خارجی گردآوری شده و سپس با شیوه های توصیفی و تحلیلی نتیجه گیری شده است.یافته ها: دستاورد این پژوهش در گام نخست تشخیص طرح بندی لوزی در جایگاه نخست الگوهای به کار رفته در بافته های عصر زندیه بود؛ سپس ذیل چهار رکن تاریخ، اسطوره، عرفان و فلسفه پساصدرایی و فرهنگ عامه، کشف پنج مؤلفه بن مایه های هندی و کشمیری در هنر افشاریه، الگوی باستانی کهن الگوی باغ، مکتب گل نیمه دوم قرن دوازدهم و هنر قومی و تزیینی به عنوان بنیان های شکل دهنده طرح بندی لوزی شناخته شدند.Analysis of the «Lattice (Lozenge-Band)» Pattern as a Common Design in the Zand Era Rugs
Problem Definition: The research in Zand rugs has faced questions and missing links. During the historiography of the art of this period, the lack of resources had convinced the researchers that it is not possible to extract a text related to the rugs in this era. Although the author started to find rugs, over time, the repetition of the images of weavings and rugs with a «Lattice (Lozenge-Band)» pattern created a more important question: Can the «Lattice (Lozenge-Band)» pattern be introduced as a common design of the second half of the 12th century? If this is the case, then a more basic question is raised: What components played a role in the formation and prosperity of the Lattice pattern in the Zand period? What are the theoretical and formative foundations in Lattice pattern as a common structure?Objective: The aim of this research is to shed light on the dark part of Iran's rug history, deal with the Lattice (Lozenge-Band) as a frequent pattern in the Zand period, and discover the factors influencing the prosperity of the mentioned pattern.Research Method: This research is qualitative and, based on this purpose, it falls into the category of basic theoretical research. The primary information and analysis materials were collected using a library-based method and virtual observation of samples in national and international museums, and then conclusions were drawn using descriptive and analytical methods.Results: The achievement of this research, in the first step, was to identify the Lattice (Lozenge-Band) at the first place of the patterns used in the weavings of the Zand era. Then, following the four elements of history, mythology, mysticism, and post-Sadraei philosophy and popular culture, the discovery of five components of Indian and Kashmiri motifs in Afsharid art, the ancient pattern of the garden pattern, the flower school of the second half of the 12th century, and ethnic and decorative art as the foundations that form the Lozenge-Band pattern, were identified.
تبلیغات
