نقد پسااستعماری داستان بلند «سرگذشت کندوها» نوشته آل احمد (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
ادبیّات داستانی معاصر، عرصه بازتاب جریانهای فکری موجود در جامعه به شمار می آید. با وجود تنوع مکاتب داستان نویسی در جهان و تأثیر و تأثّر آنها از یکدیگر، نمی توان حضور جریانهای بومی را در کشورهای شرقی نادیده گرفت. شکل گیری گفتمان پسااستعماری در تقابل با بنیان تفکر غربی، یکی از آنهاست. درحقیقت، گفتمان ضدّاستعماری استعمارزده، تلاشی در جهت واسازی تقابل «خود/ دیگری» نگرش غربی؛ یعنی تخریب بنیان تفکرِ «دیگری» پنداشتن جوامع شرقی و برتر انگاشتن«خودِ غربی»است. جلال آل احمد را بایست یکی از نمایندگان پیشگام (آوانگارد)این گفتمان در ایران به شمار آورد؛ چنانکه رویکرد او در عرصه نوشتار پسااستعماری، در آثار غیرداستانی «در خدمت و خیانت روشنفکران» و«غربزدگی» به اوج خود می رسد. با وجود اشارات محققان به استعمارستیزی آثار جلال، هنوز این گفتمان برجسته، در آثار داستانی او، علمی و عملی نقد نشده است. این پژوهش به شیوه ای توصیفی-تحلیلی با کاربست نظریه پسااستعماری تلاش می کند به مسأله هایی از این دست پاسخ دهند: «کیفیت انعکاس گفتمان پسااستعماری آل احمد در داستان بلند «سرگذشت کندوها» چگونه است و چه اهدافی را دنبال می کند؟»؛ «نگرش تقابلی آل احمد با گفتمان غربی، ناظر برکدام وجه است: سیاسی-اجتماعی یا فرهنگی؟». مطابق نتایج این پژوهش، نشانه های درون و برون متنی گواه پسااستعماری بودن متن داستان «سرگذشت کندوها»ست. آل احمد در این اثر سمبلیک، استقلال فرهنگی را مقدمه استقلال سیاسی- اقتصادی ایران پس از کودتای 28 مرداد می داند. سرگذشت کندوها با ترویج گفتمان بومیِ «بازگشت به سنّت و خودیابی هویتی و معرفتی»، تلاش آل احمد را در واسازی طرح تقابلی غرب/شرق نشان می دهد؛ کوششی که ناظر بر برانگیختگی عمومی برای رهایی ملّت ایران از ایدئولوژی زدگی و تقدیرگرایی ناشی از حضور استعمار و استثمار در دهه چهل است.Post-Colonial Criticism of the Jalal-e-Aleahmad’s Novelette: “Sargozashte Kandoo” (Hives’ story)
Contemporary fiction is a field that reflects society and intellectual beliefs' of
the time. Despite existing various story
-
writing schools, and their influence on
each other, no one can ignore the presence of local views in eastern countries.
Generation o
f post colonial discourse in opposition to western intellectuals ones
can be considered as one of them. In fact presenting this kind of discourse by
colonized countries is an attempt for deconstructing the opposition in western
notion between “self” and "o
ther”, in other word, is to put an end to the idea that
west is superior. Jalal
-
e
-
Aleahmad should be considered as the vanguard
representative of this discourse in Iran; since such an approach reaches to a
pinnacle in his non
-
fiction works “on Service and
Betrayal of Intellectuals” and
“Westernization”. In spite of researches’ notes about anti colonial characteristic
of his works, this concept has not been analyzed and criticized neither theoretically
nor in action. This research, through a descriptive
-
anal
ytic approach, and using
post colonial theory tries to answer questions like: “ To what extent is Aleahmad’s
anti colonial discourse reflected in his novelette ‘Hives’ Story and what aims is it
seeking for?” On which dimension does opposing attitude of Ale
ahmad towards
western discourse focus, political
-
social or cultural?” The result of the study
indicates that the in
-
text and out
-
text implications confirm the post colonial aspect
of the novelette ‘Hives’ Story’. Aleahmad believes in this allegorical
-
symbo
lic
work that cultural independence is a prerequiste for political
-
industrial
independence after the cope
-
d’etat of Mordad
28
th
. ‘Hives’ Story’, promoting
native discourse of “return to tradition besides identical and theological self
-
discovery” shows Al
-
A
hmad’s attempt for deconstructing the plan that promotes
opposition between western and eastern discourse. An attempt is also made to
stimulate the public in order to free the nation from the ideology provoked by
colonialism in
1340
s
.
تبلیغات
