تأثیر پذیری حافظ از خواجوی کرمانی در مضامین مصور عاشقانه و عارفانه، بر اساس نظریه بینامتنیت ژرار ژنت (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
حافظ یکی از برجسته ترین شاعران زبان فارسی است. او در سروده های خود به آثار گذشتگان از جمله به اشعار خواجوی کرمانی توجهی ویژه داشته است. خواجو و خواجه هر دو بارها از موضوعات عاشقانه و عارفانه سخن گفته اند. در این مقاله، با بهره گیری از مبانی نظریه ی بینامتنیت ژرار ژنت، زمینه های همسانی های فکری و لفظی دو شاعر در غزلیات به روش توصیفی - تحلیلی و با رویکرد مقایسه ای بررسی شده است نتایج تحقیق حاکی از آن است که اثرپذیری حافظ از خواجو در زمینه ی مسائل ادبیات غنایی، عمدتاً از نوع پنهان - تعمدی بوده است وچون غالبا بدون ذکر نام خواجو صورت گرفته است برخی ممکن است از آن به سرقت ادبی - هنری (نسخ و انتحال/ مسخ و اغاره) نام ببرند. مهم ترین متغیر غنایی که در غزلیات دو شاعر دیده می شود، به مناسبات میان عاشق و معشوق مرتبط است. البته، حافظ در پیوند با مسائل عرفانی نیز، توجهاتی به همتای کرمانی خود داشته است. در مجموع باید گفت که حافظ در غالب موارد، بی آنکه نامی از خواجو ببرد و یا با ذکر نشانه ای، مرجع اشعار را به او یادآور شود، لفظ و معنا را عیناً از وی گرفته و در غزلیات خود انعکاس داده است. همچنین، مشخص شده است که زیر متن اصلی در برخی ابیات، قرآن بوده که هم خواجو و هم خواجه از مبانی این کتاب آسمانی وام گرفته و شعر خود را تقویت کرده اند. اهداف پژوهش: بررسی تأثیرپذیری مضامین مصور اشعار عاشقانه و عارفانه حافظ با خواجوی کرمانی. مطالعه ارتباط مضامین عاشقانه و عارفانه حافظ و خواجوی کرمانی براساس نظریه بینامنیت ژرار ژنت. سؤالات پژوهش: حافظ در مضامین عاشقانه و عارفانه تا چه حد تحت تأثیر خواجوی کرمانی بوده است؟ براساس نظریه بینامتنیت ژراژ ژنت میان مضامین مصور عاشقانه و عارفته حافظ و خواجوی کرمانی چه ارتباطی وجود دارد؟Hafez's Influence on Khajavi Kermani in Romantic and Mystical Illustrated Themes, Based on Gerard Genet's Intertextual Theory
Hafez is one of the most prominent Persian language poets. In order to strengthen his poems, he paid special attention to the works of the past, among which we can mention the poems of Khajooye Kermani. Khajoo and Khajeh have spoken many times on various issues, including lyrical and mystical issues, in the verse of the Divan of Ghazals. In this research, using the foundations of Genet's intertextual theory, the fields of intellectual and verbal similarities of the two poets in the scope of these topics have been investigated. The research method is descriptive-analytical and with a comparative approach. The results of the research indicate that Hafez's influence on Khajoo in the field of lyrical and mystical issues has been mainly of the hidden-intentional type and literary-artistic theft (copying and transfer / metamorphosis and exaggeration). The most important lyrical variable seen in the lyric poems of the two poets is related to the relationship between the lover and the beloved. Of course, Hafez, in connection with epistemological and mystical issues, has also paid attention to his Kermani counterpart. In general, it should be said that in most cases, Hafez, without mentioning Khajoo or mentioning the poet's reference to him by mentioning a sign, took the word and meaning from him and reflected it in his lyric poems. Also, it has been revealed that the main subtext of some verses is the Qur'an, from which both Khajoo and Khajeh have borrowed the principles of this divine book and strengthened their poetry.
تبلیغات
