اتنواکولوژی مراتع شور و قلیایی ترکمن صحرا با استفاده از دانش سنتی دامداران ترکمن: مطالعه موردی شهرستان آ ق قلا استان گلستان (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
در پژوهش حاضر سوال اصلی نحوه درک دامداران از گیاهان در مراتع شور و قلیایی و رابطه بین آب، خاک و گیاه بود. گردآوری داده با استفاده از روش پیمایش میدانی و مصاحبه های نیمه ساختاریافته با دامداران مرتع اینچه برون شهرستان آق قلا استان گلستان صورت گرفت. دامداران به 38 گونه گیاهی با ارائه نام محلی اشاره کردند. دانش سنتی دامداران نشان داد زمین در مراتع ترکمن صحرا یا شیرین است یا شور و به جای این دو اصطلاح، اصطلاحات سالم - ناسالم و خوب - بد نیز در توصیف نوع زمین کاربرد دارند. دامداران در ادامه هفت طبقه خاک شیشه ای، شُر، مرطوب، نائور، تپه ای، قرمز و سیاه را معرفی کردند که در هر یک از این طبقات گونه های گیاهی خاصی حضور دارند. نتایج این پژوهش نشان داد دامداران ترکمن از دانش غنی در خصوص توصیف گیاهان و زیستگاه های آنها برخوردار هستند. نوآوری این مطالعه استفاده از دانش سنتی دامداران ترکمن در شناسایی گیاهان، طبقات خاک و ویژگی های آن بود که برای اولین بار در منطقه انجام شده است. پیشنهاد می شود سیاست گذاری در زمینه مدیریت منابع طبیعی ایران جهت استفاده از دانش بوم شناختی سنتی جوامع محلی، برنامه ریزی و تصمیم گیری از پایین به بالا را نیز مد نظر قرار دهد.Ethnoecology of Turkmen Sahra saline and alkaline rangelands using traditional knowledge of Turkmen herders: a case study in Aq Qala county, Golestan Province
The main question in this study is how herders perceive plants in saline and alkaline rangelands and the relation between water, soil and plants. Data collection was done using field walks and semi-structured interviews with herders in Incheh Borun rangeland, Aq Qala county at Golestan province, Iran. Herders mentioned 38 plant species with local names. Traditional knowledge of herders showed that land in Turkmen Sahra is classified into two categories of sour and sweet and ocassionally healthy-unhealthy or good-bad are used instead to describe land. Herders also described seven categories for soil including Shishei (glassy), Shor (sour), Martoob (wet), Naor (small basins), Tappeh (hill), Ghermez (red) and Siah (black) where specific plants grow in each category. The result of this study showed that Turkmen herders carry rich knowledge regarding the description of plants and habitats. The innovation of this study was using Turkmen herders’ traditional knowledge in identification of plants, soil categories and their characteristics which is done for the first time in the region. It is recommended that policymaking in natural resources management of Iran apply buttom-up planning and decision-making in order to use traditional ecological knowledge of local communities.
تبلیغات
