بررسی تطبیقی طرح واره نیرو بر سیر و سلوک عارف (در مثنوی معنوی مولانا و قصیده تاﺋیه کبرای ابن فارض) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
طرح واره نیرو، یکی از مؤلفه های مهم در زبان شناسی شناختی است که اساس استعاره مفهومی را تشکیل می دهد. مارک جانسون، طرح واره نیرو را به هفت بخش تقسیم می کند که با استفاده از آن، می توان مراحل گذار عارف را در متون عرفانی بررسی کرد. جستار حاضر با روش توصیفی تحلیلی درصدد است مسئله انواع طرح واره های نیرو و چگونگی تأثیرشان را بر سیر و سلوک عارف، در مثنوی معنوی مولانا و قصیده تائیه کبرای ابن فارض بررسی کند. نتایج تحقیق بیانگر آن است که طرح واره اجبار، در دو مقوله واژگانی و دستوری قابل بررسی است. سراسر مثنوی معنوی و قصیده تائیه کبرا ، دربرگیرنده طرح واره حرکتی است که در آن عارف، با مانع هایی مواجه می شود که این مانع ها، بسان سدّی قدرتمند عمل می کنند و عارف را از درنوردیدن مراحل سلوک باز می دارند. در طرح واره نیروی مقابل، دو نیرو به شدّت به یکدیگر برخورد می کنند که برآیند این دو نیرو، منجر به ایجاد وحدت می شود. در طرح واره رفع مانع، مولانا و ابن فارض عناصری چون ریاضت، تجرید و دوری از تناسخ را در زدودن مانع ها موثّر می دانند. در طرح واره انحراف از جهت، هر دو شاعر علوم ظاهری را، عامل مهمی در توقف و ایستایی عارف به شمار آورده اند.The Spiritual Journey of the Mystic and the Force Schema in Masnavi Manavi and Nazm-as-suluk; A Comparative Study
The force schema is one of the important components in cognitive linguistics that forms the basis of metaphor. Mark Johnson outlines seven types of force schemas which can be used to examine the stages of spiritual journey (suluk) in mystical texts. The present article, by using analytical descriptive method, attempts to examine the types of force schemas and the process of their influence on the mystic's spiritual journey in Jalāl-a-Din Rūmi's Masnavi Manavi and Ibn al-Farid's Nazm-as-suluk ( The Wine Ode ). The results show that the compulsion schema can be studied in two lexical and grammatical categories. Masnavi Manavi and Nazm-as-suluk include a motion schema in which the mystic faces obstacles that act like a barrier and prevent the mystic from entering the stages of spiritual journey (suluk). In the counterforce schema, two forces collide strongly with each other, and the resultant of these two forces leads to the creation of unity. In the restraint removal schema, Rūmi and Ibn al-Farid consider elements such as asceticism, purification and denial of reincarnation to be effective in removing obstacles. In the diversion schema, both poets have considered the exoteric knowledge as an important factor in the mystic's lack of progress.
تبلیغات
