مطالعۀ تاریخ معماری و شهرسازی کاشان با تکیه بر شاکلۀ مفهومی جدل سه سویۀ لوفور (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
اکنون، فضا به سان کالایی تولیدی که بارها وارد فرایندهای مبادلاتی می شود، با گسستن از پیوندهای خود با زمان، به امری مجرد، ذهنی و ناقص بدل شده است. لوفور با پیشنهاد مطالعه فضا در پیوند با زمان و مکان، جنبه نوینی به مطالعات از این نوع افزود. این پژوهش با بهره گیری از شاکله مفهومی جدل سه سویه یا تریالکتیک فضایی لوفور در پی آن است که تاریخ معماری و شهرسازی کاشان را مطالعه کند. جدل سه سویه اشاره به روش تولیدِ فضا دارد. در این سه گانه، هر جامعه ای در هر تاریخی، واجد روشی مختص به خود برای تولید فضایی ویژه برای خود است که در همان حال، امکاناتی برای پشتیبانی از گسترش آن روشِ ویژه تولید دارد. در جدل سه سویه، بر بُعدِ تاریخی فضای شهری در کنار جنبه های فضایی آن پرداخته و ارتباط فضاهای سه گانه (دریافته، پنداشته و زیسته) در قالب اموری بینابینی بررسی می شود. این پژوهش مبتنی بر روش اسنادی است و داده های مورد نیاز آن بر اساس جست وجویی توصیفی تفسیری گردآوری شده اند. برای تکمیل یافته ها، از تحلیل محتوا و مقوله بندی یافته ها استفاده شد. 72 سند تاریخی با توجه به معیارهای مختلف تعیین و مطالعه شدند. یافته های پژوهش نشان داد که فضای دریافته کاشان، واجد اندام وارگی، تقارن، تراکم، تکرارشوندگی و مرکزگرایی است که سلسله مراتب دقیقی میان فضاهای درون و بیرون دارد. بافت فشرده شهر کاشان، به همراه رون اصلی شهر، شعاعی بودن گذرها، و حصار مدور خود، بر اساس ملاحظات اقلیمی، فرهنگی و دفاعی شکل گرفته است. در فضای پنداشته، کاشان به مثابه کانون مذهبی نقش مهمی در رویدادهای تاریخی منطقه داشته که با وجود این، پیرو قدرت مرکزی بوده است. در ساحت فضای زیسته کاشان، آیین های مذهبی اصلی ترین عامل حضور جمعی مردم در فضاهای شهری بوده که بنا به مناسبت و رویدادهای خود، فضای زیسته متفاوتی در شهر ایجاد می کرده اند.A Historical Study of Architecture and Urban Planning in Kashan, Based on the Conceptual Structure of Lefebvrian Trialectics
Now, space is like a productive commodity that often enters into the exchange process. With bonds being broken between space and time, space has become abstract and imperfect. The study of space from Lefebvre's point of view, in relation to time and place, has added a new dimension to such studies. This research seeks to study the architecture and urban planning of Kashan throughout history by using the conceptual structure of Lefebvrian Trialectics. This research is a library-based study and has collected its data through a descriptive-interpretive method. Content analysis and categorization of findings were used to complete the findings. 72 historical documents were selected and studied according to different criteria. The findings have showed that the historical architecture and urban planning of Kashan has been formed by indigenous ideas and in harmony with the city’s nature and culture. The order of mass and space, the orientation of buildings and the city, the construction of passages, and the circular geometry of the city have been the characteristics of the perceived space in Kashan throughout the history. In the conceived space, historical organizations of political power were first created to divide and manage water resources. Later, due to the important role of Kashan in regard to water resources, this city became more powerful during the growth process compared with the biological complexes around the city. Economic-political organizations were also formed in order to reduce the volume of agricultural activities and to create industrial-commercial hubs, which before the Pahlavi era, had been placed in the main direction of Bazar. In the field of lived space of Kashan, the research findings have showed that cultural-religious rituals have played a significant role in the living space of the people. The art of the people in Kashan has been very much based on nature, and even the influence of nature can be seen in Kashan’s popular literature.
تبلیغات
