شناسایی و تحلیل فضایی گستره های فقر شهری با استفاده از آمار فضایی در محیط GIS مطالعه موردی: شهر اردبیل (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

گستره های فقر که بخش جدایی ناپذیری از مناطق شهری را تشکیل داده اند، به دلیل تبعات و پیامد های منفی این پدیده (فقر) و گسترش آن همواره مورد توجه برنامه ریزان قرار گرفته اند. مساله مهم در جلوگیری از گسترش پدیده فقر، شناخت دقیق پهنه های فقر و تبلور فضایی آن در شهر هاست. بر این اساس، با توجه به اهمیت مطالعه توزیع فضایی فقر در جوامع شهری و با لحاظ اینکه مطالعه این پدیده، زمینه تصمیم گیری و برنامه ریزی مناسب به منظور کاهش مشکلات مرتبط با فقر را برای برنامه ریزان و مدیران در محلات شهری فراهم می کند، پژوهش حاضر با هدف تحلیل توزیع فضایی فقر، شناسایی بلوک های فقیرنشین و خوشه بندی فقر در بلوک های شهری اردبیل با استفاده از 31 شاخص اجتماعی، اقتصادی و کالبدی انجام شده است. مبتنی بر این خصیصه ها از مدل های آمار فضایی، تحلیل لکه های داغ و خودهمبستگی فضایی در نرم افزار Arc/GIS استفاده شده است. بر اساس نتایج پژوهش بلوک های شهری اردبیل به لحاظ شاخص های مورد بررسی در طیف های متفاوتی قرار دارند. همچنین بر اساس مدل خودهمبستگی فضایی (موران)، الگوی پراکنش فقر در شهر اردبیل از مدل خوشه ای تبعیت می کند و این نوع پراکنش باعث ایجاد دوگانگی فضایی در این شهر شده است.