آرشیو

آرشیو شماره ها:
۸۳

چکیده

متن

مقدمه
اقیانوس بی‌کران معارف قرآن که سعادت بخش زندگی دنیوی و اخروی انسانهاست، از صدر اسلام تا کنون،کانون توجه اسلام شناسان و قرآن پژوهان قرار گرفته است.آنان حاصل تحقیقات و تدبرهای خود را در این کتاب آسمانی در قالب کتاب‌ها و دایرة المعارف‌ها به جهان علم عرضه نموده‌اند.
از جمله آنها می‌توان به دایرة المعارف قرآن اشاره کرد که در قالب پنج جلد توسط انتشارات بریل در شهر لیدن (هلند) چاپ شده است.سر ویراستار و پایه گذار این دایرة المعارف، خانم جین دمن مک اولیف،استاد تاریخ و ادبیات دانشگاه جرج تاون امریکاست،وی اظهار می‌دارد که هدف از تألیف دایرة المعارف مذکور ارائه مجموعه گسترده‌ای از پژوهش‌های قرآنی برای متخصصان فن است.از نویسندگان معروفی که در دایرة المعارف قرآن دارای مقاله هستند می‌توان به آندروری پین از دانشگاه ویکتوریا(کانادا) و نصر حامد ابوزید،قرآن پژوه مشهور مصری از دانشگاه لیدن(هلند) اشاره کرد.
ضمنا باید توجه داشت که،برخی محققان ایرانی که در دانشگاه‌های اروپا و آمریکا به آموزش و پژوهش در زمینه مطالعات اسلامی اشتغال دارند.برای این دایرة المعارف مقاله تألیف کرده‌اند که از جمله آنها می‌توان از محسن ذاکری از دانشگاه فرانکفورت آلمان که مقاله (حکمیت)1 را تدوین کرده،نام برد.
به دلیل اهمیت نقطه نظرات مستشرقین پیرامون مباحث اسلامی،در این نوشتار ترجمه یکی از مقالات دایرة المعارف مذکور تحت عنوان یسع ارائه خواهد شد.
امید است ترجمه این قبیل آثار گامی باشد در جهت آشنایی با دیدگاههای اسلام شناسان غربی.
یسع
پیامبری که نامش در دو آیه از قرآن ذکر می شود.در آیه نخست،(سوره انعام،آیه 86)،یسع(الیسع) در کنار اسماعیل،یونس و لوط آمده است، و گفته می‌شود که آنها بر بقیه مخلوقات برتری داده شده‌اند «و کلاً فضلنا علی العالمین».در آیه دوم (سوره ص،آیه 48) یسع همراه با اسماعیل و ذوالکفل است و گفته می‌شود که «همه ایشان از نیکانند» «و کلاً من الاخیار».در قرآن به جزئیات زندگی او هیچ اشاره‌ای نمی‌شود و صرفاً به ذکر نام او در کنار نام دیگر پیامبران بسنده می‌شود.2 واژه‌نگاران و مفسران، گونه عربی این نام را معمولاً الشیسع خوانده‌اند، اما در متون تفسیری،خوانش متفاوت اللیسع نیز ضبط شده است.(فرّاء،معانی،ج 2، 8 ـ 407)
در روایات اسلامی جزئیات چندی به شخصیت یسع افزوده شده است.یسع پسر زنی است که با الیاس مهمان‌نوازی کرد3 و هنگامی که الیاس او را از یک بیماری شدید شفا بخشید یا در گرسنگی شدید به او غذا داد، به شاگردی الیاس درآمد (قس،کتاب اول پادشاهان،9:17 به بعد).بنابر دیگر روایات،الیاس و یسع پسرعموبودند یا حداقل به طریقی رابطه نسبی داشتند(سبط بن الجوزی، مرآت،ج1،460).از آن هنگام هر کجا که الیاس می‌رفت یسع نیز همراهش بود و در آن هنگام که الیاس در دم مرگ از خداوند برای قوم طلب عذاب کرد، یسع در کنارش بود4.هنگامی که الیاس به سوی خداوند به آسمان عروج داده شد،یسع جانشین او شد و تا زمان مرگش پیامبر قوم خود بود.ولی بنابر برخی روایات،یسع نام دیگر ذوالکفل یا خضر و شاید هم حزقیال است(مقدسی،بدأ، ج3،100).5
1. مقاله حکمیت به کوشش نگارنده این سطور ترجمه و در شماره 176 نشریه گلستان قرآن منتشر شده است.
2.ن.ک، به مقاله «Prophets And Prophethood» (انبیاء و نبوّت) در دایرة المعارف قرآن.
3.ن.ک،به مقاله «Hospitality And Courtesy» (مهمان‌نوازی و تعارف)در همین دایرة المعارف.
4.ن.ک،به مقاله «Ounishent Stories» (داستان‌های عقاب) در همین دایرة المعارف.
5.ن.ک،به مقالات «KHadir\KHidr,Ezekiel» (خَضِر/خِضر؛حزقیل) در همین دایرة المعارف.

تبلیغات