آسایش و امنیت در بهشت

آسایش و امنیت، دو نعمت بسیار بزرگی هستند که همگان در زندگی به دنبال آنها می‌باشند و برای دست یافتن به آنها، تلاش فراوانی به کار می‌گیرند. این دو نعمت بزرگ خدادادی که تندرستی و سلامت را نیز در پی خواهد داشت. دارای ارزش فوق العاده‌ زیادی است، لیکن متأسفانه تا انسان آنها را در اختیار دارد،قدر نمی‌داند و آن گاه که از دست داد متوجّه ارزش آنها می‌شود!
پیامبر اسلام (ص) فرموده است:«نِعمتانِ مَکفورَتان:الأمن و العافِیةُ »1
دو نعمت، مورد غفلت و ناسپاسی و قدر ناشناسی قرار می‌گیرند:امنیت و آسایش و سلامت و تندرستی. حضرت صادق (ع) هم دو نعمت امنیت و آسایش و تن درستی و صحّت، یعنی سلامت روان و سلامت جسم را، بزرگ‌ترین و بلکه کامل‌ترین و نعمت‌های دنیایی دانسته است.2
راستی، چه چیزهایی این نعمت بزرگ را از انسان می‌گیرد؟سستی در تحصیل علم و درس خواندن، فریب خوردن از سوی یک دوست ناباب، شکست در امتحان، فقر و تنگ دستی، مشکلات خانوادگی، ضعف ایمان، لغزش و فرو غلتیدن در وادی انحراف و گناه و…؟
برای به دست آوردن آسایش و امنیت در زندگی، چه راه‌هایی وجود دارد؟
به طور کلّی، می‌توان دو راه عمده را در نظر گرفت و اقدام نمود:
الف:مسئولیت گریزی، روی آوردن به خوشی‌های زود گذر و فریب دادن خویشتن و در نتیجه، به دست آوردن آسایش و امنیت نسبی که متأسفانه در مورد جوانانی که آگاهی لازم، راهنمای دلسوز و الگوی مناسب را ندارند، این شیوه چشمگیرتر است!
مثلاً برای رهایی از کابوس غم و اندوه و پریشانی، روی آوردن به «قرص‌های روان گردان» و دواهای شادی زاست!
پزشکان و محققان علوم زیست شناسی این شیوه را خطرناک، اعتیاد آور و سرانجام، مرگ بار اعلام کرده‌اند، طبق آمار سال 1380،بیش از 40 هزار نفر در ایران بدان مبتلا و گروه سنّی 15 تا 35 سال، بیشترین گروه سنّی هستند که آن را مصرف می‌کند.3
ب:قرآن کریم که آئین نامه هدایت همه جانبه است، فرموده:«ألا بِذِکرِ اللّهِ تَطمَئِنُّ القُلُوبُ ؛آگاه باشید که با یاد خد دل‌ها آرامش می یابد».(سوره رعد،ایه 28) یاد خدا که در قرآن با واژه «ذکر» آمده، علاوه بر یادآوری زبانی و قلبی، یادی است که از یک سو عظمت و جلال خداوند را در برابر انسان نمایان می‌سازد و مسئولیت او را در برابر ذات حق تبیین می‌گرداند و از سوی دیگر،این «یاد» به خاطر قدرت باز دارندگی انسان از لغزش و گناهان و اعتماد و ارتباط با «خداوند جهان هستی» موجب ثبات و آرامش خاطر می‌گردد.
پیامبر اسلام (ع) نیز یاد واقعی خدا را، علاوه بر «ذکر زبانی و قلبی» یاد بازدارنده و سازنده شمرده و می‌فرماید:«وَ لکن إذا وَرَدَ علی ما یحرِمُ عَلَیهِ، خافَ اللّهَ عَزَّوجلَّ عِندَه و تَرَکَهُ».4؛بلکه «ذکر واقعی خدا» آن است که وقتی انسان در برابر گناه و حرامی قرار گرفت، خدا را در نظر آورد و بترسد و از گناه و حرام خودداری نماید.
آرامش و امنیت،به طور کامل و همه جانبه از ویژگی‌ها و نعمت‌های بهشتی است که بر اساس ایات قرآن کریم نمونه‌هایی از آنها را به مطالعه می‌گذاریم:
1.به هنگام ورود
قرآن کریم، درباره پرهیزکاران و مؤمنان وارسته و برگزیده‌ای که در پرتو ایمان و خویشتن داری از گناهان به قلّه بلند انسانیت صعود کرده‌اند و جایگاه آنان در بهشت، باغ‌های سبز و خرّم و در کنار چشمه‌ سارهای زلال و لذت بخش قرار دارد، می‌فرماید:«اُدخلوها بِسلامٍ آمنین».(سوره حجر، ایه 46)
فرشتگان الهی، به آنان می‌گویند:داخل این باغ‌ها شوید، در سلامت و آرامش و امنیت.در ایه دیگری می‌فرماید:«اُدخُلوا الجَنَّةَ لاخَوف عَلَیکُم و لا أنتم تَحزَنُونَ؛داخل بهشت شوید که نه ترس و بیمی برشما وارد می‌شود و نه گرفتار غم و اندوه می‌شوید. (و بلکه در آرامش و شادمانی و امنیت خواهید بود)».(سوره اعراف، ایه 49)
2.خانه‌های پاکیزه
قرآن کریم، در دو ایه موضوع «خانه‌های پاکیزه» را که از نعمت‌های بهشتی و پاداش مؤمنان است، مطرح نموده که در یک مورد آن آمده: «وَعَدَ اللّهُ المؤمنین و المؤمناتِ جَناتٍ تَجری من تَحتِها الأنهارُ خالدینَ فیها وَ مَساکِنَ طِیبَةً فی جَنّاتِ عَدنٍٍ…؛خداوند به مردان و زنان با ایمان، باغ‌هایی از بهشت وعده داده که نهرها از زیر (درختان) آنها جاری است، جاودانه در آن خواهند ماند و مسکن‌های پاکیزه‌ای در بهشت خواهند داشت و رضایت و خشنودی خدا که از همه بالاتر است را دارند و پیروزی بزرگ همین است».(سوره توبه،ایه 72)
خانه‌های پاکیزه و بزرگ یکی از پاداش‌های بزرگ الهی به اهل ایمان و یکی از کانون‌های بزرگ آسایش و آرامش و امنیت و راحتی آنان خواهد بود.
آری،برای کسانی که ایمان آورده‌اند و در دنیا اعمال صالح داشته‌اند، پاداش فراوانی است و خانه‌هایی که در اختیار آنان قرار می‌گیرد، دارای آن چنان تجهیزات کاملی است که به منظور آرامش و کامیابی بیشتر و بهره‌مندی از آسایش و لذت بهتر، خانه‌های آنان ، غرفه‌ها و بالا خانه‌های مشرف به منظره‌های چشم نواز و لذّت بخش بهشتی نیز دارد و سکونت در آنها، برای آنان آسایش دل نشین و فراوانی به وجود می‌آورد.
قرآن کریم در این باره می‌فرماید:«وَ هُم فی الغُرفاتِ آمِنُونَ؛آنان در آن غرفه‌ها و بالا خانه‌ها، آسایش و آرامش دارند».(سوره سبأ،ایه 37)
3. بر تخت‌های زیب
آسایش و آرامش و امنیتی که برای مؤمنان در بهشت فراهم گردیده، منحصر به بهره‌مندی از خانه های وسیع و پاکیزه و مجهّز نیست،بلکه آنان گاهی از خانه‌ها قدم بیرون می‌گذارند و در باغ‌های باصفا و زیر سایه‌ درختان زیبا و کنار چشمه‌ها و جویبارهای جان نواز که با موسیقی دل نشین خود،وجود آنان را در خلسه‌های شادی آفرین فرو می‌برد و نسیم پرطراوتی که جسم و جان آنان را نوازش می‌دهد، با همسران خویش به تماشا می‌نشینند و گاهی هم با قدم زدن، بر «فرش های زمرّدین» که در زیر سایه‌ درختان گسترانیده شده، به ناز و کرشمه و خرامیدن می‌پردازند.
قرآن مجید،این فضاهای آرام بخش و لذّت آفرین را این گونه بیان کرده است:«هَم وَ ازواجُهُم فی ظِلالٍ علی الأرائکِ مُتّکئونَ…؛بهشتیان، امروز به (بهره‌برداری) از نعمت‌های خدا مشغول و مسرورند، آنان با همسران خویش، در سایه‌های (قصرها و درختان بهشتی) بر تخت‌ها تکیه زده اند و برای آنها در بهشت، میوه‌های فراوان و لذّت بخش، هر چه بخواهند وجود دارد، و برای آنان سلام و درود الهی است».(سوره یس،ایات 56 ـ 58)
و در جای دیگر می‌فرماید:«اُدخُلُوا الجَنَّةَ أنتُم وَ أزواجُکُم تُحبَرُوُنَ؛ای بندگان من! نه ترسی بر شما هست و نه اندوهی، شما با همسران خویش در حالی که در نهایت شادمانی (که آثار آن در چهره‌ها و حرکات و رفتار و قهراً خرامیدن و ناز شما نمایان و همراه است) به بهشت وارد شوید».(سوره زخرف،ایات 68 تا 71)
4. در اوج آسایش
در بهشت، گرسنگی، تشنگی، برهنگی، رنج،واماندگی،آفتاب آزار دهنده، دل تنگی و فشار زندگی که موجب غم و اندوه و پریشانی‌ها می‌گردد وجود ندارد و همه ابزارها، وسایل و عواملی که برای بهشتیان در نظر گرفته شده، فراهم گردیده است، تا آنان با خیال راحت، آرامش خاطر و آسایش و امنیتی که در پرتو مصونیت از هر گزندی، جاودانگی زندگی بهشتی را تأمین می‌کند، به سر برند.
قرآن کریم، این ویژگی‌ها و شرایط مناسب را به عنوان پاداش مؤمنان و نیکوکاران در دنیا، به طور خلاصه، این گونه بیان کرده است:
الف ـ «إنَّ لَکَ أن لاتَجُوعَ وَ لاتَعری.وَ أنَّکَ لاتَظمَؤُ فیها وَ لاتَضحی؛ ای آدم! تو در بهشت راحت هستی و در آن گرسنه نمی‌شوی و برهنه نخواهی شد و نیز در بهشت تشنه نمی‌شوی و حرارت آفتاب آزارت نخواهد داد».(سوره طه، ایات 118و 119)
ب ـ بندگان مؤمن در بهشت می‌گویند:«حمد و سپاس خدایی را که غم و اندوه را از ما برطرف نمود، به راستی پروردگار ما غفور و شکور است، خدایی که با فضل خویش ما را در این سرای جاویدان جای داد که در آنجا نه رنج و تعبی به ما می‌رسد و نه گرفتار خستگی و واماندگی می‌شویم».(سوره فاطر، ایات 34 و 35)
ج ـ قرآن کریم، سرنوشت و جایگاه مؤمنان و افرادی را که عمل صالح انجام داده‌اند «جنّات فردوس» معرفی می‌کند و درباره آنان می‌فرماید:«خالدینَ فیها لایبغونَ عَنها حِوَلاً؛آنان در بهشت جاویدان (و با آسایش و امنیت و خاطر آسوده هستند) و هرگز در پی جا و نقل مکان نخواهند بود».(سوره کهف،ایات 107 و 108)
حافظ شیرازی سروده است:
آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است بـا دوسـتان مـروّت بـا دشـمنـان مـدار
1 و 2. بحارالانوار، ج 78، ص 170 .
3. روزنامه ایران، 24/3/1384، شماره 3161، ص 9.
4. سفینة البحار، ج 2، ص 277.