خلیج فارس در هندسه قدرت نظام جهانی و نقش قدرت های فرامنطقه ای در آن

چکیده

خلیج فارس به عنوان یکی از مرزهای آبی ایران در طول تمام قرون از مناطق استراتژیک به شمار می رفته است. اهمیت این منطقه را در تحولات مختلف تاریخ ایران می توان به روشنی مشاهده کرد؛ به گونه ای که در دوره های گوناگون ساختار سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران متأثر از ویژگی های ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک آن بوده است. از سوی دیگر خلیج فارس به عنوان یک منطقه ژئوپلیتیک واقع در یکی از مهمترین مسیرهای دریایی نه تنها در آسیا بلکه در سراسر دنیا از اهمیت و ویژگی های خاصی برخوردار است. لذا این موقعیت ممتاز سبب شده است تا از سپیده دم تاریخ رقابت های استعماری و توسعه طلبانه دولت های سلطه گر همواره مورد توجه قرار گیرد؛ و در سال های اخیر به دلیل اهمیت زیاد انرژی حاصل از تولید نفت قدرت های صنعتی جهان را بیش از پیش متوجه منطقه کرده است. در این پژوهش برآنیم تا ضمن تبیین منطقه خلیج فارس به بررسی سیاست های قدرت های فرا منطقه ای بپردازیم.