تحلیلی بر توزیع خدمات فرهنگی در شهرستان های استان قزوین (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

توسعه متعادل و هماهنگ مناطق یک پیش نیاز بسیار مهم برای حصول پایداری و پیشرفت یکپارچه کشور به شمار می رود. در حقیقت توزیع مناسب و بهینه امکانات در میان مناطق، یکی از مهم ترین عوامل جلوگیری از نابرابری ها و شکاف توسعه و توزیع فضایی مناسب جمعیت در پهنه سرزمین است. بخش فرهنگ یکی از ارکان اصلی توسعه محسوب می شود که می تواند با تأمین نیازهای مادی و معنوی انسان ها سبب ارتقای کیفیت زندگی شود. هدف از تحقیق حاضر بررسی و تحلیل میزان توسعه یافتگی شهرستان های استان قزوین در امکانات فرهنگی است. روش تحقیق در این بررسی توصیفی- تحلیلی بوده و جهت تعیین درجه توسعه یافتگی شهرستان ها، از تکنیک های ویکور، تاپسیس و پرامیتی استفاده شده است. همچنین با استفاده از روش تحلیل خوشه ای، شهرستان های استان از نظر سطح توسعه یافتگی، در ۳ گروه همگن طبقه بندی شدند. در این راستا برای تجزیه و تحلیل داده ها، از نرم افزارهای SPSS، Excel و برای ترسیم نقشه های سطوح برخورداری شهرستان ها از نرم افزارARC GIS10  استفاده شده است. بر اساس نتایج تحقیق شهرستان قزوین به عنوان برخوردار ترین شهرستان از لحاظ توزیع تسهیلات فرهنگی و شهرستان البرز در گروه نیمه برخوردار قرار دارند و سایر شهرستان های استان در گروه محروم شناخته شده اند. در نهایت با استفاده از شاخص ضریب پراکندگی میزان توزیع نامتعادل شاخص های منتخب پژوهش مورد ارزیابی قرار گرفت و بر این اساس بیشترین نابرابری در رابطه با خدمات فرهنگی به ترتیب مربوط به تعداد مساجد و حسینیه ها و تعداد کانون های فکری و پرورشی کودکان و کمترین نابرابری به ترتیب مربوط به تعداد مراکز روزنامه سراسری و تعداد سینما در سطح شهر می باشد. با توجه به نتایج پژوهش، با فاصله گرفتن از مرکز استان به ترتیب شهرستان ها، بر میزان محرومیت ازلحاظ امکانات فرهنگی افزوده می شود.