بررسی تطبیقی نگارگری مکتب شیراز وعناصر باغ ایرانی در دوره تیموری و صفوی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

نگارگری ایرانی از دیرباز درگیر تغییرات مختلفی بوده است که از جمله آنها میتوان به تغییرات حکومتی و عدم نفوذ یکسان هنر نگارگری در شهرهای ایران و تحولات فرهنگی هنری اشاره کرد. بررسی وتطبیق عناصر وجودی باغ در دو دوره تیموری و صفوی و عناصری چون آب،گیاهان، کوشک و عمارت ها و دیگر عناصر معماری و عناصر تزیینی در نگارگری های ایرانی در مکتب شیراز که خود از دوره های مختلفی چون آل اینجو، آل مظفر و تیموریان تشکیل شده، انگیزه بخش این تحقیق است. این تحقیق به توصیف و تحلیل وقایع تاریخی آن مکتب و تأثیر باغ در نگارگری می پردازد و با توجه به ارتباط معنادار اینگونه نگارگری ها و پیشرفت باغ، نگارگری های دوره مربوطه با توجه به منتخب تصاویر از شاهکارهای ادبی آن سده بررسی شده و منطق شکل گیری این نوع نقاشی ها و ارتباط معنادار عناصر نگارگری و عناصر باغ در این مکتب آشکار می گردد. با بررسی نگاره ها این پرسش مطرح می شود که: تا چه اندازه این نگارگری ها بازتابی واقع گرایانه از موجودیت باغ هستند؟ عناصر تصویر شده با باغات دوره های تحت بررسی در چه مواردی تطبیق می کند؟ روش پژوهش مقاله توصیفی-تحلیلی و از طریق استفاده از اسناد کتابخانه ای و پژوهش های تحلیلی بر روی نگاره های دوره مربوطه است. نتیجه حاصل از این تحقیق مبین این مطلب است که فضای باغ و عناصر آن تا چه حد در نگارگری ایران در مکتب شیراز تاثیر داشته و بررسی ها گواه بر عناصر مشترک بین باغ ها و منظره پردازی ها در نگاره ها و باغات موجود در عناصری چون اندرونی و عمارت،گیاهان و درختان، نظام آب و هندسه و عناصری زینتی چون دیوارنگاری و کتیبهها و غیره است. هم چنین تأثیر دوره باغسازی تیموری بر روی صفوی با بیان ویژگی های موبوط به هر دوره آشکار می گردد.