اخیراً تمایل به تحریم سفرهای زیارتی و سیاحتی به کشورهای عربستان سعودی و امارات متحده عربی به طور چشم گیری در بین ایرانیان افزایش پیداکرده است که به طور آشکار علّت آن را می توان به کدورت ها، خصومت ها و حتی کینه ها نسبت داد. مفهوم خصومت مشتری که چندی است در مباحث بازاریابی بین الملل به طورجدی پیگیری می شود و هنوز هم مراحل تکاملی خود را طی می کند، می تواند در تبیین چنین گرایش هایی موثّر واقع شود. پژوهش پیش رو که ماهیتی توصیفی- تحلیلی دارد، سعی دارد با مدل یابی معادلات ساختاری به درکی منسجم از وضعیت پیش رو دست یابد. نتایج 394 پرسشنامه نشان داد که کدورت پایدار وکدورت موقعیتی بیشترین اثر را بر چنین برانگیختگی ای گذاشته اند. کدورت پایدار بر ارزیابی پایین تر سفرهای زیارتی و سیاحتی اثر مثبت و معناداری گذاشته است؛ کدورت موقعیتی نیز اثر قوی ای در تقویت ملی گرایی و خویشاوندی مصرفی نشان می دهد. ارزیابی پایین تر سفرهای زیارتی و ملی گرایی و خویشاوندی مصرفی نیز اثر مثبت و معناداری بر تمایل به تحریم داشته اند. تمایلات مذهبی اثر منفی بر کدورت بلندمدت، ارزیابی پایین تر سفرهای زیارتی و سیاحتی و تمایل به تحریم گذشته است. چنین عواملی 79درصد از واریانس تمایل به تحریم سفرهای زیارتی و سیاحتی و 70درصد از تغییرات مربوط به ارزیابی پایین تر سفرهای زیارتی و سیاحتی را تبیین می کنند.
