هدف مطالعه حاضر، کاهش بار شناختی و افزایش کارایی آموزش در یک محیط یادگیری چندرسانه ای مبتنی بر رایانه بود. مطالب آموزشی در دو وجه حسی ( گفتار در برابر متن بر صفحه) و کنترل سرعت ارائه مطالب ( یادگیرنده سرعت در برابر سیستم سرعت ) ارائه شد. محتوای زنجیره علّی قطعه های معنا دار شکل گیری صاعقه بود که طی 16 مرحله در قالب یک انیمیشن آموزشی به 100 دانش آموز دختر پایه دوم متوسطه شهر تهران در قالب چهار گروه آزمایشی ارائه شد. ابزار گردآوری اطلاعات، آزمون های یادسپاری و انتقال و برگه های سنجش بارشناختی بود. پژوهش به صورت کاملاً آزمایشی (یک طرح عاملی2×2) انجام شد. یافته ها نشان داد که گروه گفتاری بار شناختی کمتر و در نتیجه کارایی بالاتری نسبت به گروه متن بر صفحه داشتند. اثر متقابل وجه حسی و کنترل سرعت ارائه آموزش در کارایی عملکرد نیز معنادار بود. یافته های به دست آمده اثر تعدیل کنندگی کنترل سرعت ارائه مطالب بر وجه حسی در یک محیط یادگیری چندرسانه ای را تائید کردند. نتایج بر پایه نظریه بار شناختی و نظریه شناختی یادگیری چندرسانه ای تبیین شدند.
