جریان شناسی جنبشهای مهدوی

چکیده

از جریان های مطرح در جهان اسلام، جنبش های مهدوی یا متمهدیان است. جهان اسلام در طول تاریخ اسلام آزمایشگاه مهدویت بوده، امواجی از ادعاها در باب مهدویت را به خود دیده است. جنبش های مهدوی با توجه به موقعیت مذهبی، سیاسی و اجتماعی، از مبانی نظری متفاوتی در باب مهدویت (نظیر فرزند پیامبر(ص) و از نسل فاطمه(س) بودن، شعار «الرضا من آل محمد»، مقام «بابیت» امام زمان(ع)، «امامت باطنی»، «ولایت» و «مهدویت نوعیه») پیروی کرده اند. در دوره های مختلف تاریخی، زمینه های گوناگونی (نظیر پویایی و نشاط مهدویت، انحراف اسلام از مسیر اصلی، ظلم و فساد داخلی و تهاجم بیرونی و علاقة شدید به اهل بیت(ع)) باعث پدید آمدن و گسترش جنبش های مهدوی بوده است. استفاده از نشانه های مهدویت، استفاده از نمادهای صدر اسلام، عوام گرایی مردم و عوام فریبی مدعیان و حمایت استعمار در دوران اخیر، باعث رونق بازار جنبش های مهدوی بوده است. این جریان آثار مخربی، نظیر رویارویی با اسلام، ایجاد تفرقه در جامعه اسلامی و ایجاد فرقه های انحرافی برای جهان اسلام داشته است.